Kiến nghị thay đổi tội danh trong vụ nhân viên bưu điện xã chiếm đoạt gần 2 tỷ đồng

Theo đó, người kiến nghị thay đổi tội danh trong vụ án là Luật sư Phan Đăng Hữu, thuộc Đoàn Luật sư TP. Cần Thơ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị can Nguyễn Võ Nhật Vy.

Trước đó, bị can Nguyễn Võ Nhật Vy (sinh ngày 28/8/2000, ngụ ấp 4, xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang) bị VKSND Hậu Giang truy tố về tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại khoản 4 Điều 353 Bộ luật tố tụng hình sự.

Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Hậu Giang, ngày 13/11/2017, Nguyễn Võ Nhật Vy được Bưu điện huyện Long Mỹ nhận vào làm nhân viên hợp đồng Bưu điện Văn hóa Xà Phiên (có làm hồ sơ xin việc, nhưng chưa ký hợp đồng lao động chính thức), Giám đốc Bưu điện huyện Long Mỹ phân công Vy phụ trách nhận bưu kiện, bưu phẩm và chuyển tiền vào tài khoản cá nhân qua hệ thống Ngân hàng Bưu điện.

Theo đó Vy đã sử dụng phần mềm Paypost do Bưu điện tỉnh cài đặt để nhận chuyển tiền qua hệ thống bưu điện và nhận chuyển tiền vào tài khoản cá nhân qua hệ thống các Ngân hàng đã liên kết với ngành Bưu điện.

Trong quá trình chuyển tiền cho khách hàng Vy phát hiện việc chuyển tiền vào tài khoản cá nhân rồi sử dụng thẻ ATM rút ra được thực hiện dễ dàng nên Vy nảy xin ý định chiếm đoạt tiền bằng cách chuyển tiền vào tài khoản của cá nhân, bạn bè, người thân hoặc nhờ bạn bè mượn số tài khoản của người khác để Vy chuyển tiền vào rồi dùng thẻ ATM rút ra để chiếm đoạt. Thủ đoạn của Vy là trên các giấy chứng nhận chuyển tiền, phần người nộp tiền Vy tự nghĩ ra họ tên và địa chỉ không có thật rồi nhập tên khống địa chỉ và số tiền cần gửi vào.

Cáo trạng VKSND Hậu Giang

Ngoài ra, khi khách hàng đến chuyển tiền cho người thân thông qua hệ thống chuyển tiền của bưu điện thì Vy thực hiện giao dịch chuyển tiền đồng thời nhận tiền mặt từ người chuyển nhưng không nộp lại cho bưu điện huyện Long Mỹ.

Trong khoảng thời gian từ ngày 22/02/2018 đến ngày 01/06/2018 Vy đã lợi dụng chức trách nhiệm vụ được giao chiếm dụng của Công ty Bưu điện Việt Nam tổng số tiền là 1.984.161.750 đồng (Một tỷ chín trăm tám mươi bốn triệu một trăm sáu mươi mốt nghìn bảy trăm năm mươi đồng).

Ngày 28/6/2019, VKSND tỉnh Hậu Giang ra cáo trạng số 12/CT-VKS-P1 truy tố bị can Nguyễn Võ Nhật Vy về tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại khoản 4 Điều 353.

Là người bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp cho bị cáo Vy, trong quá trình nghiên cứu các chứng cứ trong hồ sơ tố tụng, Luật sư Phan Đăng Hữu xét thấy bản cáo trạng mà VKSND tỉnh Hậu Giang truy tố bị can Nguyễn Võ Nhật Vy về tội “Tham ô tài sản” là chưa phù hợp với quy định của pháp luật bởi 5 lý do sau đây:

Thứ nhất, tội tham ô tài sản được quy định tại Điều 353 của Bộ Luật hình sự 2015 với những nội dung như sau: “Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản thì mới cấu thành tội này”. Đây là nhóm tội phạm tham nhũng với những người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan Nhà nước, tổ chức. Như vậy, yếu tố bắt buộc để cấu thành tội này là phải có chức vụ, quyền hạn. Tuy nhiên, trong toàn bộ hồ sơ vụ án này không có tài liệu nào khẳng định bị cáo Vy có quyền hạn hay chức vụ gì tại Bưu điện huyện Long Mỹ và điểm Bưu điện xã Xà Phiên.

Thứ hai, theo quy định tại Điều 15 Bộ Luật Lao động 2012 quy định như sau: “Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”. Trong quá trình làm việc tại Bưu điện văn hóa xã Xà Phiên bị cáo Vy không có ký hợp đồng lao động, không có bảng phân công công việc, không có quyết định bổ nhiệm... thì không thể xác định được Vy có trách nhiệm, chức vụ, quyền hạn gì tại Bưu điện xã Xà Phiên.

Mặt khác trong quá trình làm việc tại xã Xà Phiên bị cáo Vy không được đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, không có tên trong bảng lương chính thức của Bưu điện tỉnh Hậu Giang hay Bưu điện huyện Long Mỹ, đơn thuần bị cáo Vy chỉ là Đại lý thực hiện dịch vụ với Bưu điện Long Mỹ chứ không có chức vụ quyền hạn tại Bưu điện xã Xà Phiên.

Đối tượng Vy nghe đọc lệnh khởi tố

Thứ ba, khi thực hiện hành vi vi phạm bị cáo Vy chưa đủ 18 tuổi (bị cáo Vy sinh ngày 28/08/2000, tính đến thời điểm phạm tội bị cáo Vy chỉ mới 17 tuổi, 9 tháng 28 ngày) là chưa đủ độ tuổi để trở thành lao động chính thức tại Bưu điện.

Tại bút lục số 2234 về Mẫu thông báo tuyển dụng nhân viên bưu điện văn hoá xã thể hiện các yêu cầu như sau: trình độ văn hoá: tốt nghiệp THPT trở lên, ưu tiên những người có kinh nghiệm và kỹ năng kinh doanh…Khi vào làm việc tại Bưu điện bị cáo Vy chưa có bằng tốt nghiệp THPT (tốt nghiệp lớp 12) nên Vy không thể đáp ứng được yêu cầu trở thành nhân viên được tuyển dụng vào làm việc tại điểm bưu điện văn hoá xã. Do đó, có thể khẳng định rằng bị cáo Vy không phải là nhân viên chính thức của Bưu điện Long Mỹ nên không có quyền hạn, chức vụ gì tại bưu điện để thực hiện hành vi tham ô tài sản theo cáo trạng đã truy tố.

Thứ tư, tại mục 6, Công văn số 653 của Bưu điện tỉnh Hậu Giang (bút lục 2176-2177) nêu rõ như sau: “Nguyễn Võ Nhật Vy có quyền hạn nhận tiền để chuyển qua hệ thống Bưu điện và nhận chuyển tiền qua hệ thống ngân hàng hay không, việc Vy chuyển tiền có phải thông qua phê duyệt của ai hay không. Nguyễn Võ Nhật Vy có quyền hạn nhận tiền để chuyển qua hệ thống Bưu điện vì là nhân viên Bưu điện-văn hoá xã. Nguyễn Võ Nhật Vy có quyền nhận chuyển tiền vào tài khoản cá nhân qua hệ thống ngân hàng và tự chịu trách nhiệm các giao dịch mà mình đã thực hiện. Việc Vy chuyển tiền không phải thông qua phê duyệt của người có thẩm quyền. Vì tại điểm Bưu điện-văn hoá xã chỉ có một người thực hiện và tự chịu trách nhiệm”.

Như vậy, bản chất của bị cáo Vy chỉ có quyền nhận tiền và chuyển tiền thông qua hệ thống Paypost chứ không có chức vụ, quyền hạn gì tại Bưu điện Long Mỹ. Còn điểm Bưu điện văn hoá xã Xà Phiên chỉ là một địa điểm kinh doanh của Bưu điện Long Mỹ. Mọi hoạt động, giao dịch đều chịu sự điều chỉnh, cho phép của Bưu điện Long Mỹ. Do đó, việc quy kết bị cáo Vy phạm tội “Tham ô tài sản” với công việc tại một địa điểm kinh doanh và với quyền hạn là nhận tiền và chuyển tiền là không phù hợp với cấu thành tội phạm của tội tham ô tài sản.

Thứ năm, khi thực hiện hành vi phạm tội bị cáo Vy là chưa đủ 18 tuổi (17 tuổi, 9 tháng 28 ngày) nhưng trong Kết luận điều tra, cáo trạng truy tố của VKSND tỉnh Hậu Giang cũng không hề đề cặp đến việc này. Đây là một trong những tình tiết cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến yếu tố cấu thành tội phạm và xác định khung hình phạt đối với bị cáo.

Như vậy với 5 lý do trên, hành vi vi phạm của bị cáo Vy không thỏa mãn yếu tố cấu thành của tội tham ô tài sản. Bị cáo Vy nếu phạm tội thì chỉ có thể phù hợp với cấu thành của tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Do đó, đề nghị HĐXX trả hồ sơ yêu cầu Cơ quan điều tra, VKS Hậu Giang điều tra, truy tố bổ sung đúng với tội danh và hành vi thực hiện của bị cáo.

Thẩm phán Nguyễn Đình Tiến, đồng thời là Chủ toạ phiên toà thông tin thêm, trong trường hợp người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị cáo không kiến nghị thay đổi tội danh cho phù hợp thì trong quá trình xét xử nếu xác định cơ quan điều tra, Viện kiểm sát truy tố chưa đúng tội danh thì HĐXX cũng trả hồ sơ đề nghị điều tra, truy tố bổ sung cho đúng tội, đúng với bản chất của vụ án.