Hơn 800 chữ ký trong thư kiến nghị về vấn đề xâm hại tình dục trẻ em

Gần đây liên tiếp có nhiều vụ bạo lực và xâm hại tình dục nghiêm trọng với phụ nữ và trẻ em khiến dư luận bàng hoàng và lo lắng. Trước thực trạng đó, 18 mạng lưới và tổ chức quan tâm vấn đề phụ nữ và trẻ em đã gửi đến tân Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và các đại biểu Quốc hội bức thư kiến nghị vì một xã hội không còn bạo lực và xâm hại tình dục.

Trong đó, có các tổ chức như Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA), Trung tâm sáng kiến sức khỏe và dân số CCIHP, Trung tâm phụ nữ và phát triển... Đến trưa 5/4, thư kiến nghị thu được hơn 800 chữ ký.

Trong thư gửi đến tân Chủ tịch Quốc hội, bà Nguyễn Vân Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên bày tỏ lo lắng, bởi những vụ vụ bạo lực, xâm hại tình dục nghiêm trọng với phụ nữ và trẻ em gần đây như việc một bảo vệ xâm hại 23 cháu gái ở trường dân tộc nội trú tại Lào Cai; Một thầy giáo luồn tay qua nách học sinh nữ để hướng dẫn bài tập; Một nghệ sĩ bị bắt ở nước ngoài với cáo buộc xâm hại tình dục trẻ em... không còn là những trường hợp cá biệt.

Tình trạng xâm hại trẻ em đang ngày càng phổ biến 

Theo thống kê mới nhất của tổ chức Action Aid và Plan tại Việt Nam: 87% phụ nữ từ TP HCM và Hà Nội từng bị quấy rối tình dục nơi công cộng; 31% em gái vị thành niên và thanh niên từng bị quấy rối tình dục nơi công cộng và trên các phương tiện giao thông công cộng; 11% học sinh tại 30 trường phổ thông của Hà Nội từng bị xâm hại, quấy rối tình dục. “Đây là con số đau lòng, khiến những người có lương tri phải hổ thẹn”, thư kiến nghị viết.

Trong 5 năm qua (2011-2015), cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em với gần 10.000 nạn nhân, tăng 258 nạn nhân so với 5 năm trước đó. Số vụ bị xâm hại tình dục chiếm tới 5.300 vụ (khoảng 65%) và gia tăng xâm hại tình dục nam. Năm 2011, lực lượng chức năng bắt hơn 1.000 đối tượng, đến năm 2015 số đối tượng tăng lên hơn 1.400 đối tượng.

Nguyên nhân của tình trạng này, là do chính gia đình, nhà trường chưa nhận thức đầy đủ tính nghiêm trọng của vấn đề, cũng như chưa đủ kiến thức, kỹ năng để cùng con bảo vệ an toàn khỏi các hình thức xâm hại, bạo lực. Bên cạnh đó, các vụ việc xảy ra chưa được xử lý nghiêm minh, nhiều vụ hình sự nghiêm trọng nhưng lại được thương lượng dân sự. 

Thêm vào đó, bản thân những người phụ nữ và trẻ em không được tiếp cận, cung cấp thông tin và kiến thức để bảo vệ mình, hệ thống luật pháp còn nhiều kẽ hở như: Luật Phòng chống bạo lực gia đình nói về bạo lực tình dục nhưng cũng không xác định rõ các hành vi cụ thể nào bị coi là bạo lực tình dục; Luật Lao động đề cập hành vi quấy rối tình dục nhưng không có định danh thế nào là quấy rối tình dục.... đã khiến tình trạng này ngày càng gia tăng.

Bức thư đã đưa ra 5 kiến nghị, trong đó nêu mong muốn đẩy mạnh thảo luận với Bộ GD&ĐT về việc cần biên soạn chương trình giáo dục bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em từ bậc tiểu học tới THPT, với kiến thức, kỹ năng phù hợp lứa tuổi. Điều này giúp học sinh hiểu và chủ động bảo vệ chính mình. Đồng thời cũng nêu mong muốn Chủ tịch Quốc hội quan tâm khi sửa đổi Luật Bảo vệ, Chăm sóc và Giáo dục Trẻ em.

Bà Vân Anh cũng cam kết sẽ tư vấn, đóng góp cho các chương trình quốc gia liên quan đến phụ nữ và trẻ em; Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ, tư vấn cho người dân; Tham gia trực tiếp các chương trình can thiệp liên quan đến phòng, chống bạo lực với phụ nữ và trẻ em Việt Nam.

5 kiến nghị chính trong thư gồm:

1. Thúc đẩy các thảo luận với Bộ GD&ĐT về việc cần biên soạn chương trình giáo dục Bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em cho trẻ em từ bậc tiểu học tới THPT với các kiến thức, kỹ năng phù hợp lứa tuổi, để giúp các em hiểu và chủ động bảo vệ mình.

2. Đẩy mạnh công tác giám sát thực thi pháp luật tại địa phương, đặc biệt các luật liên quan vấn đề của phụ nữ và trẻ em như Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em để các vụ việc bạo lực được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh.

3. Các cơ quan hành pháp, tư pháp từ cấp cơ sở cần đặt người bị hại làm trung tâm, phối hợp các cơ quan, đơn vị để xử lý kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Đặc biệt, trong việc giải quyết các vụ xâm hại tình dục, bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, các cán bộ thực thi pháp luật cần có nhạy cảm giới cũng như kiến thức, kỹ năng làm việc với những nhóm dễ tổn thương.

4. Giám sát chặt chẽ việc tuân thủ luật bình đẳng giới của các cơ quan truyền thông để đảm để đảm bảo các sản phẩm truyền thông không duy trì khuôn mẫu và định kiến giới. Báo chí cần giữ vai trò tiên phong trong phòng ngừa, cảnh báo vi phạm luật từ các vụ việc được phát hiện và xử lý nghiêm minh.

5. Xem xét việc bổ sung các quy định pháp luật liên quan quấy rối tình dục nơi công cộng trong bộ luật lao động trong kỳ Quốc hội mới như quy định rõ về hành vi, tội danh. Trong đó có hai nội dung quan trọng cần lưu tâm khi thông qua trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em sửa đổi như sau:

I. Đảm bảo trẻ em từ bậc mẫu giáo tới trung học phổ thông được giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi, để các em có thể chủ động bảo vệ mình và có ứng xử phù hợp trong tình huống bị quấy rối hay xâm hại.

II. Tăng độ tuổi trẻ em từ 16 lên 18 để phù hợp với tiêu chí về trẻ em trong Công ước Liên hiệp quốc về Quyền trẻ em và để trẻ em nhận được nhiều cơ hội giáo dục và bảo vệ.