Hành vi trục lợi tiền từ thiện có thể chịu án chung thân

Xác định rõ hành vi sai phạm

Hành vi trục lợi từ thiện được hiểu là việc lợi dụng lòng tin của cộng đồng để huy động tiền, tài sản với danh nghĩa từ thiện nhưng lại sử dụng sai mục đích, chiếm đoạt hoặc thu lợi bất chính.

Th.s Luật sư Vũ Thị Kiều Anh - Giám đốc Công ty Luật TNHH Tâm Anh - Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết: Chính phủ đã ban hành Nghị định số 93/2021/NĐ-CP hướng dẫn về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân được vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp từ thiện theo Điều 2 Nghị định 93/2021/NĐ-CP bao gồm: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các ban vận động trực thuộc; Hội Chữ thập đỏ Việt Nam; Các cơ quan nhà nước, UBND các cấp; Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai; Các cơ quan thông tin đại chúng, cơ sở y tế đối với bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo; Các quỹ từ thiện hoạt động hợp pháp theo quy định tại Nghị định 93/2019/NĐ-CP; Các doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có tư cách pháp nhân; Cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự.

Cũng theo Nghị định 93/2021/NĐ-CP, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động từ thiện gồm: Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện;

Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện;

Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Như vậy, việc lợi dụng từ thiện để trục lợi không chỉ vi phạm đạo đức mà còn vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Theo Th.s Luật sư Vũ Thị Kiều Anh, tùy vào tính chất và mức độ vi phạm, người thực hiện hành vi trục lợi có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đối với xử phạt hành chính, theo quy định tại điểm c Khoản 1 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, cá nhân vi phạm có thể bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng nếu dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản. Đối với tổ chức, mức phạt sẽ cao gấp đôi, từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng (theo quy định tại Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP). Đồng thời sẽ bị tịch thu tang vật và phương tiện vi phạm.

Về việc truy cứu trách nhiệm hình sự, trường hợp vi phạm nghiêm trọng, người thực hiện hành vi có thể bị truy tố theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các khung hình phạt cụ thể như sau:

Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu chiếm đoạt tài sản từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 174 BLHS;

Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm nếu phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 174 BLHS;

Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm nếu phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 174 BLHS;

Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu phạm tội thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 4 Điều 174 BLHS;

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Mọi cá nhân và tổ chức khi tham gia vào các hoạt động kêu gọi quyên góp cần minh bạch, trung thực để bảo đảm ý nghĩa nhân văn của việc làm từ thiện.