Được đằng chân lân đằng đầu

Tuy nhiên với một số DN FDI như Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa, vốn Đài Loan) vẫn tiếp tục đề xuất nhiều cơ chế ưu đãi chưa từng có tiền lệ cứ như là kêu lấy được.

Cảng nước sâu Sơn Dương.

Mới đây nhất, Formosa đã có thêm đề xuất Bộ Tài chính, Bộ Giao thông - Vận tải  (GTVT) được giữ lại 100% phí luồng vào cảng Sơn Dương (tỉnh Hà Tĩnh). Theo quy định hiện hành, DN phải nộp lại 30% phí bảo đảm hàng hải hằng năm tại luồng hàng hải của DN để đóng góp vào việc bảo đảm an toàn hàng hải quốc gia. Formosa muốn giữ lại 30% vì đã có “công” tự đầu tư xây dựng, duy tu luồng cảng Sơn Dương và phương tiện phục vụ hỗ trợ luồng, giảm nhẹ gánh nặng cho Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải thuộc Bộ GTVT.

Trước khi có đề xuất này, Formosa cũng xin Bộ GTVT được thành lập đội tàu thủy nội địa để vận chuyển thép thành phẩm. Lý do được nêu ra là sau khi lò cao xây dựng xong, mỗi năm Formosa sản xuất 7,1 triệu tấn thép thành phẩm, trong đó có 3 triệu tấn tiêu thụ tại Việt Nam nên cần vận chuyển đến thị trường chính là TP HCM và Hà Nội. Đây là đòi hỏi quái gở vì theo pháp luật, không quốc gia nào cho phép tàu cắm cờ ngoại được chạy tuyến đường thủy  nội địa. Không biết ai tư vấn cho Formosa ý định “lạ” này?

Trước đó vào tháng 6/2014, Formosa từng kiến nghị Chính phủ cho phép thành lập công ty lai dắt tàu biển 100% vốn nước ngoài nhưng không được chấp thuận cũng do trái quy định của pháp luật Việt Nam.

Kể từ năm 2012 sau khi chính thức xây dựng nhà máy thép ở Việt Nam Formosa đã lần lượt đề xuất nào là xin cơ chế ưu đãi lạ, từ bảo hộ ngành thép bằng chính sách thuế; đòi được ưu đãi cân đối ngoại tệ trong phạm vi hạng mục kinh doanh, được vay vốn từ các tổ chức tài chính nước ngoài; được miễn thu thuế khấu trừ tại nguồn, miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị và nguyên vật liệu...  Sau đó khi đã hình thành KCN, Formosa dự kiến tăng vốn đầu tư lên 27 tỉ USD với quy mô 60.000 người. Do đó, Formosa tiếp tục đòi được được miễn tiền thuê đất xây nhà để bán và cho cán bộ nhân viên thuê; đề xuất được tuyển 10.000 lao động nước ngoài vào thi công đẩy nhanh tiến độ dự án. Ngoài ra Formosa còn đề xuất nhiều cơ chế đặc thù khác, kể cả thành lập đặc khu kinh tế, xây miếu thờ...

Các chuyên gia cảnh báo việc  ưu đãi bằng cách miễn thuế quá nhiều sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế, vì cái mà Nhà nước thu được từ hoạt động đầu tư là thuế. Bài học qua nhiều vụ lãi thật lỗ giải, chuyển giá của các DN FDI khiến dư luận nghi ngại việc Formosa liên tục đưa ra đề nghị xin cơ chế ưu đãi là điều hết sức không bình thường. Đây là điều ta cần hết sức cẩn trọng.

DN đề nghị là quyền của họ. Việc đồng ý hay không phải căn cứ vào đề nghị đó có phù hợp với luật pháp, với thông lệ quốc tế, với sự bình đẳng giữa các DN hay không. Nếu đề xuất hợp lý thì đồng ý còn nếu trái quy định thì bác bỏ.

Đừng để họ được đằng chân lân đằng đầu!