Dự án Luật Quản lý thuế sửa đổi: Sẽ bổ sung một số chính sách thuế mới

Áp dụng giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, sau hơn 10 năm thực hiện, Luật quản lý thuế hiện hành đã có nhiều bất cập cần sửa đổi cho phù hợp.

Theo đó, dự thảo Luật có bổ sung các nội dung: không thu thuế; khoanh nợ tiền thuế, tiền chậm nộp; quản lý hoá đơn, chứng từ; tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế.

Bổ sung một số nguyên tắc: áp dụng nguyên tắc bản chất quyết định hình thức; áp dụng giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế, theo đó phạm vi rộng hơn so với quản lý thuế điện tử; áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế. Ngoài ra, dự thảo Luật đã bố trí một điều riêng quy định về những hành vi bị cấm trong quản lý thuế nhằm thực hiện, tuân thủ các nguyên tắc và các nội dung quản lý thuế; bổ sung thêm nội dung thực hiện các biện pháp hỗ trợ thu thuế theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo thẩm tra

Dự thảo Luật cũng đã bổ sung quy định khai thuế, tính thuế trong trường hợp hạch toán toàn ngành, giao dịch liên kết theo hướng vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, vừa phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước về phân cấp ngân sách, đảm bảo nguyên tắc quản lý thuế. Đồng thời, quy định cụ thể về hồ sơ hoàn thuế; các trường hợp hoàn thuế; tiếp nhận phản hồi thông tin hồ sơ hoàn thuế, và thẩm quyền quyết định hoàn thuế, thanh tra, kiểm tra sau hoàn thuế. Trong đó, quy định rõ về thẩm quyền hoàn thuế đối với trường hợp hoàn thuế theo chính sách và hoàn thuế nộp thừa.

Để xử lý nợ đọng thuế, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về khoanh nợ tiền thuế, tiền chậm nộp  đối với các đối tượng người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự; người nộp thuế bỏ địa chỉ kinh doanh, doanh nghiệp chờ giải thể, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán,…

Để tăng cường hiệu quả của công tác cưỡng chế thu nợ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng cơ quan quản lý thuế được áp dụng biện pháp cưỡng chế  một cách phù hợp (không áp dụng tuần tự) trên cơ sở đánh giá đầy đủ thông tin, điều kiện để xác định biện pháp cưỡng chế nào có hiệu quả. Dự thảo Luật cũng quy định rõ nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính, các trường hợp xử phạt, các trường hợp không bị xử phạt và thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế.

Nhằm thúc đẩy giao dịch điện tử trong quản lý thuế, dự thảo Luật đã bổ sung những quy định liên quan đến quản lý thuế đối với hoạt động thương mại theo hướng: Xây dựng cơ sở dữ liệu và triển khai rộng rãi các dịch vụ thuế điện tử như khai thuế điện tử, hoá đơn điện tử, nộp thuế online; bổ sung quy định trách nhiệm của các bộ, ngành, các tổ chức, đơn vị liên quan đến hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, trên cơ sở đó áp dụng các biện pháp quản lý thuế phù hợp.

Quá nhiều điều luật phải quy định chi tiết

Thẩm tra dự án Luật này, thay mặt Ủy ban TCNS, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải đã đưa ra một số nội dung cần hoàn thiện hơn.

Ủy ban TCNS nhận thấy, so với Luật hiện hành thì dự thảo Luật sửa đổi còn nhiều quy định chưa cụ thể. Luật hiện hành có 20 điều giao Chính phủ quy định chi tiết, dự thảo lần này có khoảng 1/4 số điều của Luật (36/152 điều) và 13 khoản giao Chính phủ quy định chi tiết, trong khi đó có khoảng 15 Điều trong Luật hiện hành không giao Chính phủ quy định chi tiết nay lại được bổ sung, trong khi Tờ trình của Chính phủ không giải thích lý do. Do vậy, cần giải trình rõ lý do cụ thể.

Về nguyên tắc quản lý thuế, Ủy ban TCNS đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung việc áp dụng nguyên tắc “giao dịch độc lập” trong quản lý thuế đối với người nộp thuế có phát sinh giao dịch với các bên có quan hệ liên kết nộp thuế tương xứng với giá trị tạo ra tại Việt Nam. Đồng thời, đề nghị bổ sung vào Điều 49 và Điều 50 theo nguyên tắc quản lý thuế căn cứ vào bản chất và nguyên tắc giao dịch độc lập.

Đối với những hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý thuế, Ủy ban TCNS đề nghị cần bố cục, sắp xếp theo từng nhóm đối tượng: cán bộ quản lý thuế, người nộp thuế. Ngoài ra, dự thảo Luật chưa quy định hành vi bị cấm đối với cơ quan, tổ chức liên quan, do đó cần nghiên cứu, bổ sung nội dung này trong dự thảo Luật.

Về nội dung về lực lượng quản lý thuế, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với dự thảo Luật. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, cán bộ công chức quản lý thuế cũng là cán bộ công chức, viên chức nên các vấn đề về phẩm chất đạo đức, tiêu chuẩn cán bộ… đã được quy định tại Luật Cán bộ công chức, vì vậy, không cần thiết phải có quy định riêng tại Điều 10 của Luật này.

Ngoài ra, Ủy ban TCNS cũng đề nghị bổ sung những nội dung quy định cụ thể hơn về nhiệm vụ, trách nhiệm của các Bộ, ngành trong quản lý thuế về chống chuyển giá, gửi giá, trốn thuế, xử lý nợ đọng, truy thu thuế, cưỡng chế về thuế; ..

Liên quan đến thời hạn nộp hồ sơ khai quyết toán thuế năm đối với công ty có giao dịch liên kết, Ủy ban TCNS cho rằng, việc quy định nộp Tờ khai giao dịch liên kết cùng với báo cáo quyết toán thuế năm trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính là chưa phù hợp với thực tế và không khả thi. Do vậy, đề nghị cần bổ sung trong dự thảo Luật theo hướng “căn cứ vào thời hiệu báo cáo của Công ty giao dịch liên kết”.

Ủy ban TCNS cũng đề nghị quy định theo hướng, trong vòng 10-15 ngày thì người nộp thuế không bị xử phạt về hành vi khai sai nhưng phải nộp bổ sung 10% trên số tiền thuế khai thiếu, trường hợp sau 10-15 ngày thì phải nộp số bổ sung 20% trên số tiền thuế khai thiếu như cơ quan quản lý thuế phát hiện ra.

Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với quy định về hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị hiệu lực bắt đầu từ ngày 01/01/2020, riêng về thời điểm hiệu lực thực hiện hóa đơn điện tử từ ngày 01/7/2020.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ rà soát để bổ sung các quy định cần chuyển tiếp trong dự thảo Luật, tránh các vướng mắc khi Luật này có hiệu lực thi hành.