Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Tăng người, có tăng chi ngân sách?

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ điều hành phiên họp sáng ngày 11/9

Theo chương trình Phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng ngày 11/9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Báo cáo thẩm tra sơ bộ về Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Hợp nhất thành lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự

Trình bày Tờ trình Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết Dự án Luật gồm 5 chương, 35 Điều.

Theo Bộ trưởng Bộ Công an, cần thiết xây dựng Luật nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng về kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh gọn đầu mối bên trong gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở; tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước; cụ thể hóa và tạo cơ sở pháp lý để bảo đảm thi hành quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới.

Ngoài ra, việc ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở còn tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, tương xứng hơn trong xây dựng, hoạt động, quản lý, sử dụng các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, góp phần phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác về an ninh, trật tự tại địa bàn cơ sở.

Theo Dự án Luật, các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ Công an xã được sắp xếp thống nhất thành một lực lượng với tên gọi chung là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, được bố trí ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương thuộc địa bàn cấp xã.

Bộ trưởng Tô Lâm thông tin, đến nay, các địa phương trong toàn quốc đã hoàn thành xong việc bố trí Công an xã chính quy tại 100% các xã, thị trấn với con số gần 30.000. Điều đó làm phát sinh thực tế là có 126.084 Công an bán chuyên trách đang dôi dư và phải bố trí tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã. Do đó, dự luật ra đời sẽ kịp thời tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục sử dụng lực lượng này tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo quy định của Luật Công an nhân dân năm 2018.

Về bảo đảm điều kiện hoạt động đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở do ngân sách địa phương hỗ trợ, cân đối kết hợp với huy động nguồn lực trong nhân dân, bao gồm: Được hỗ trợ hàng tháng theo mức do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định; được bảo đảm các điều kiện để hoạt động như: Bố trí địa điểm, nơi làm việc, bảo đảm cơ sở vật chất, trang phục; được giải quyết chế độ khi thực hiện nhiệm vụ bị ốm đau, bị tai nạn, chết, bị thương, hy sinh. 

Có tăng chi ngân sách hay không?

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Võ Trọng Việt nêu rõ, cơ bản nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cũng nêu rõ, một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban cho rằng, Chính phủ đã đánh giá tương đối đầy đủ tác động tích cực, tiêu cực của các chính sách dự kiến điều chỉnh trong Dự án Luật nhưng việc xây dựng Luật này phải đáp ứng mục tiêu vừa bảo đảm an ninh trật tự ở cơ sở, vừa giảm biên chế và giảm chi ngân sách. Do đó, các ý kiến này đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá cụ thể hơn về dự kiến tổng số người tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sau khi thành lập; nguồn kinh phí cần thiết để đảm bảo cho lực lượng này hoạt động (như nơi làm việc, trang thiết bị, công cụ hỗ trợ, trang phục, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ...), làm căn cứ trình Quốc hội cho ý kiến.

Về bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tại mục 2, Chương III và bồi dưỡng, hỗ trợ; giải quyết một số trường hợp khi lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực hiện nhiệm vụ tại mục 3, Chương III, Chủ nhiệm Ủy ban Võ Trọng Việt nêu rõ, cơ bản nhất trí với các quy định về bảo đảm điều kiện hoạt động và chế độ, chính sách đối với lực lượng này như Dự án Luật; đồng thời đề nghị quy định chi trả phụ cấp hàng tháng hoặc hàng quý đối với Tổ trưởng, Tổ phó Tổ ANTT để tương xứng với trách nhiệm. Tuy nhiên, có ý kiến lưu ý, quy định về điều kiện hoạt động cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở có thể làm phát sinh chi phí, ngân sách nhà nước, nhất là các quy định về bố trí nơi làm việc, phương tiện hoạt động, thanh toán công tác phí, hỗ trợ thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế...

Chủ tịch Quốc hội: Việc thay quy định phụ cấp hàng tháng thành hỗ trợ hàng tháng thì có tăng chi ngân sách hay không?

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng nêu rõ, về mặt nhân sự, khi triển khai dự án Luật này thì sẽ tăng thêm khoảng 650 nghìn người. Hiện nay ở các đội dân phòng, tổ bảo vệ dân phố cũng như lực lượng công an xã bán chuyên trách lên đến khoảng 1,5 triệu người theo báo cáo của Bộ Công an sau khi tinh giảm. Những điều kiện đảm bảo chế độ bồi dưỡng và những quy định khác như chế độ bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội tự nguyện như được quy định trong Dự án Luật sẽ “làm tăng nguồn chi ngân sách rất lớn so với hiện nay, nhất là với địa bàn nông thôn”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp Luật lưu ý.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt vấn đề tại sao luật chỉ điều chỉnh 3 lực lượng mà chưa đề cập các mô hình tổ chức tự quản của quần chúng trong bảo đảm an ninh trật tự như “hiệp sĩ đường phố”, công nhân tự quản... mà thực tế cho thấy có hiệu quả. Luật này cần phải đặt ra mối liên hệ với các tổ tự quản đã có, phát huy hiệu quả để đúng với mục tiêu và tên gọi của dự luật là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

“Dự thảo đưa ra 7 nhóm nhiệm vụ và thực chất đều là nhiệm vụ của công an xã. Do đó, phải xác định rõ hơn tính chất phối hợp, hỗ trợ của lực lượng này với công an xã chính quy để không chồng lấn", Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh.

Liên quan việc quy định bảo đảm điều kiện hoạt động cho lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự là cần thiết. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng lưu ý, những quy định trong Dự án Luật như bồi dưỡng, huấn luyện, mua sắm, hỗ trợ đóng bảo hiểm cơ bản “đều xuất phát từ quy định đối với lực lượng công an bán chuyên trách trước đây”. Liệu “việc thay quy định phụ cấp hàng tháng thành hỗ trợ hàng tháng thì có tăng chi ngân sách hay không”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cần làm rõ vấn đề này.