Doanh nghiệp Việt ý thức hơn về ESG

Trước áp lực ngày càng tăng từ các tiêu chuẩn toàn cầu, kỳ vọng của các bên liên quan và các cam kết khí hậu quốc gia của Việt Nam, lĩnh vực Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) ngày càng được nhìn nhận như một ưu tiên chiến lược thay vì chỉ là một hoạt động tuân thủ.

PwC Việt Nam vừa công bố Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG năm 2025, phản ánh sự chuyển dịch rõ nét của các doanh nghiệp Việt Nam từ nhận thức sang hành động trong lĩnh vực Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG).

Báo cáo được xây dựng dựa trên Khảo sát Tiến trình thực hành ESG với 174 đại diện doanh nghiệp tại Việt Nam, kế thừa từ ấn phẩm Báo cáo về Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022.

Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG năm 2025 cho thấy 89% đại diện doanh nghiệp tham gia khảo sát đã hoặc đang có kế hoạch cam kết ESG trong vòng 2 - 4 năm tới, tăng đáng kể so với mức 80% vào năm 2022.

Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG đã giảm gần một nửa, chỉ còn 11%. Quan trọng hơn, thị trường đang trưởng thành nhanh chóng: hơn một nửa (54%) doanh nghiệp cho biết đã triển khai các cam kết ESG. Tuy nhiên, các loại hình doanh nghiệp có tốc độ áp dụng ESG khác nhau:

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI): Tiếp tục dẫn đầu với 71% đã triển khai cam kết ESG, chủ yếu do tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu.

Doanh nghiệp niêm yết: Đang bắt kịp nhanh chóng, với 57% đã triển khai kế hoạch ESG, được thúc đẩy bởi áp lực từ nhà đầu tư và quy định pháp lý.

Doanh nghiệp tư nhân/chưa niêm yết: Có tiến bộ nhưng đang chậm lại phía sau. Chỉ 27% đã triển khai cam kết ESG, trong khi 23% vẫn chưa có kế hoạch, phản ánh sự tồn tại của những rào cản lớn hơn hoặc mức độ ưu tiên thấp hơn đối với việc thực hành ESG.

Các yếu tố thúc đẩy việc triển khai ESG tại Việt Nam đã trở nên rõ ràng và thuyết phục, chủ yếu được định hình bởi áp lực từ bên ngoài và định hướng từ cấp lãnh đạo. Tuân thủ là yếu tố chi phối chính.

Có tới 70% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết tuân thủ pháp lý là động lực hàng đầu thúc đẩy hành động ESG, khẳng định đây là lý do chủ đạo, tiếp theo là áp lực từ các bên liên quan (40%) và chỉ đạo từ lãnh đạo cấp cao (39%). Chỉ 16% doanh nghiệp xem việc giảm thiểu chi phí là động lực triển khai ESG.

Tương tự, chỉ 25% coi khả năng tiếp cận tài chính là yếu tố thúc đẩy hàng đầu, cho thấy lợi ích từ tài chính xanh vẫn chưa được hiểu rõ hoặc chưa dễ tiếp cận. Khoảng cách này phản ánh rằng phần lớn doanh nghiệp vẫn nhìn nhận ESG như một chi phí tuân thủ, thay vì là đòn bẩy mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả vận hành và kiến tạo giá trị.

Kết quả khảo sát cho thấy Quản trị là trụ cột ESG phát triển mạnh nhất, với 41% đã xác lập cơ cấu quản trị ESG chính thức và 68% doanh nghiệp ghi nhận sự tham gia của Hội đồng Quản trị vào các vấn đề ESG. Mức độ tham gia của ban lãnh đạo cũng được củng cố với 75% doanh nghiệp có lãnh đạo phụ trách việc quản lý các vấn đề ESG, so với 62% của Báo cáo năm 2022. 82% đã thu thập dữ liệu ESG, nhưng chỉ 10% ứng dụng công cụ BI để khai thác thông tin chuyên sâu.

Xét về mức độ trưởng thành của công tác báo cáo, 57% doanh nghiệp đã thực hiện báo cáo ESG và 43% đang áp dụng các tiêu chuẩn chính thức như GRI hoặc ISSB, tăng đáng kể so với 30% vào năm 2022. Xu hướng đi lên này phản ánh nhận thức ngày càng cao và việc tiếp thu các thông lệ tốt nhất toàn cầu, dù nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc chuyển hóa dữ liệu ESG thành các chỉ số hiệu quả hoạt động và các công bố thông tin có ý nghĩa.

Để tăng tốc trên hành trình ESG, các doanh nghiệp kêu gọi nhận được các yếu tố hỗ trợ thực tiễn.

Từ phía Chính phủ, doanh nghiệp mong muốn có các tài trợ tài chính gắn với phát triển bền vững (59%), tiêu chuẩn xanh và chứng nhận (56%) và luật định liên quan Phát triển bền vững kèm theo các ưu đãi (55%).

Từ thị trường, các doanh nghiệp cần những giải pháp phù hợp với từng giai đoạn trưởng thành như lộ trình và đào tạo kiến thức nền tảng cho doanh nghiệp mới bắt đầu, và các công cụ chuyên sâu như hệ thống theo dõi dữ liệu phát thải và phân tích tính trọng yếu cho các doanh nghiệp đã triển khai ESG. Cách tiếp cận kép này là chìa khóa để thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG và tạo ra giá trị dài hạn cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.