Đề xuất thành lập Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên

Theo đó, dự thảo nghị định gồm 3 chương với 11 điều, tập trung làm rõ cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên và Cơ quan thường trực của Hội đồng. Văn bản này nhằm cụ thể hóa Điều 26 và Điều 27 của Luật Tư pháp người chưa thành niên, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để nâng cao hiệu quả công tác tư pháp đối với người chưa thành niên, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng cho nhóm đối tượng đặc thù này.

Theo dự thảo, Chủ tịch Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên là Phó Thủ tướng Chính phủ do Thủ tướng phân công. Đây là vị trí giữ vai trò lãnh đạo, điều phối toàn diện hoạt động của Hội đồng và chịu trách nhiệm trực tiếp trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Hội đồng ban hành quyết định phê duyệt danh sách thành viên, quy chế làm việc, đồng thời báo cáo Thủ tướng về việc bổ sung nhân sự trên cơ sở đề xuất của cơ quan thường trực.

Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng là Bộ trưởng Bộ Công an. Bên cạnh đó, các Phó Chủ tịch khác gồm lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Thành viên Hội đồng còn có đại diện Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tư pháp, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là việc xác định Bộ Công an là Cơ quan thường trực của Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên. Cơ quan thường trực có trách nhiệm tổ chức, điều phối các hoạt động của Hội đồng; thành lập tổ giúp việc gồm đại diện cấp vụ, cục của các bộ, ngành tham gia. Trong đó, Cục Cảnh sát Hình sự thuộc Bộ Công an là đơn vị chuyên trách hỗ trợ triển khai công việc hàng ngày.

Về chức năng, nhiệm vụ, cơ quan thường trực sẽ thực hiện những nội dung quan trọng, được quy định cụ thể trong dự thảo nghị định. Thứ nhất, cơ quan thường trực tham mưu cho Hội đồng hoạch định các vấn đề chiến lược, nhằm chỉ đạo công tác tư pháp người chưa thành niên một cách đồng bộ, hiệu quả. Thứ hai, xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai, tổ chức theo dõi, kiểm tra, giám sát và đánh giá việc thực hiện, đồng thời tổng hợp báo cáo định kỳ hoặc đột xuất.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm khác là bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên trong các hoạt động tố tụng. Cơ quan thường trực tham mưu cho Hội đồng chỉ đạo các cơ quan tiến hành tố tụng, các lực lượng chức năng thực hiện đúng quy định khi xử lý các vụ việc liên quan đến người chưa thành niên. Đồng thời, chú trọng giám sát việc áp dụng các biện pháp xử lý chuyển hướng, bảo đảm sự nhân văn, phù hợp lứa tuổi, cũng như phòng ngừa nguy cơ lạm dụng, tiêu cực hay tham nhũng trong quá trình thực thi pháp luật.

Ngoài ra, cơ quan thường trực còn có trách nhiệm chuẩn bị nội dung, điều kiện cho các cuộc họp, hội nghị, kiểm tra, khảo sát của Hội đồng; tham mưu tăng cường hợp tác quốc tế về tư pháp người chưa thành niên; tổng hợp và đề xuất khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Một nội dung quan trọng khác là phối hợp với Bộ Tài chính để bảo đảm nguồn kinh phí cho công tác tư pháp người chưa thành niên, đồng thời theo dõi, kiểm tra việc quản lý và sử dụng kinh phí một cách minh bạch, hiệu quả.