Kỹ năng giải quyết vụ án hình sự có người chưa thành niên tham gia tại Tòa án

Tham dự Hội thảo có ông Nguyễn Biên Thùy, Thẩm phán TANDTC; ông Lê Mạnh Hùng, Phó Vụ trưởng, Vụ Hợp tác quốc tế TANDTC; bà Nguyễn Thị Thanh Xuân, Phó Chánh tòa Tòa Phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội; Đại diện TAND hai cấp các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam.

Về phía Cộng hòa liên bang Đức có bà Angela Schmeink, Trưởng khu vực Việt Nam, Quỹ hợp tác Pháp luật quốc tế Đức; ông Christopher Scholl, Đại diện thường trực, Tổng lãnh sư quán Cộng hòa liên bang Đức tại TP HCM; bà Annette Eisenhardt và bà Friederrike Bartl, Thẩm phán Tòa án Quận Berlin, Đức.

Luật Tư pháp người chưa thành niên (NCTN) đã được được Quốc hội Khóa XV, tại Kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 30/11/2024, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026. Việc ban hành một đạo luật chuyên biệt về tư pháp đối với NCTN thể hiện Việt Nam đáp ứng và thực thi tích cực, nghiêm túc yêu cầu Công ước của Liên hợp quốc về Quyền trẻ em.

Luật có các quy định bảo đảm các quyền cơ bản của NCTN trong xử lý chuyển hướng, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và tái hòa nhập cộng đồng; huy động nguồn nhân lực có chuyên môn về công tác xã hội; tăng cường trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức hữu quan hỗ trợ, giám sát, giáo dục NCTN; thiết lập cơ sở giam giữ phù hợp với mục đích phục hồi, giáo dục và sự phát triển của NCTN; tăng cường cơ hội tái hòa nhập cộng đồng; xây dựng cơ chế giám sát, giáo dục, phục hồi hiệu quả, chuyên nghiệp, đơn giản, phù hợp với NCTN...

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Biên Thùy, Thẩm phán TANDTC nhấn mạnh: Để đảm bảo cho việc thi hành Luật Tư pháp NCTN được kịp thời, đồng bộ, thống nhất, hiệu quả và vì lợi ích tốt nhất của NCTN, Lãnh đạo TANDTC đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đặc biệt là Chỉ thị số 01/2025/CT-CA ngày 17/2/2025 của Chánh án TANDTC về triển khai thi hành Luật Tư pháp NCTN.

Trong đó có nội dung quan trọng là tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phổ biến, quán triệt cho đội ngũ Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, công chức, viên chức, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với việc giáo dục, giúp đỡ NCTN phạm tội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Ông Nguyễn Biên Thùy cho rằng, NCTN là người chưa phát triển đầy đủ về thể chất, tình cảm, nhận thức; thiếu kiến thức xã hội, pháp luật; hành động cảm tính, manh động; khó kiểm soát cảm xúc; hạn chế trong việc phòng, tránh rủi ro và các hành vi nguy hiểm. Đây là nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội nên cần được bảo vệ và chăm sóc đặc biệt, nhất là trong hoạt động tư pháp hình sự. Do đó, việc bảo vệ người chưa thành niên, chủ nhân tương lai của đất nước cần có cơ chế giải quyết mang đặc thù, phù hợp với các em. Với cơ chế này, đòi hỏi Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án phải am hiểu pháp luật, có kỹ năng, kinh nghiệm giải quyết các vụ án về NCTN.

Năm 2024, với sự hỗ trợ nhiệt tình, hiệu quả của Đức, TANDTC đã tổ chức hội thảo về chủ đề “Kinh nghiệm quốc tế trong giải quyết các vụ án liên quan đến người chưa thành niên".

Tại Hội thảo này, chuyên gia Đức đã chia sẻ kinh nghiệm và thông tin cho Thẩm phán, cán bộ Tòa án về các biện pháp xử lý chuyển hướng đối với NCTN phạm tội, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người làm công tác xã hội tham gia các hoạt động liên quan đến NCTN, áp dụng luật hình sự đối với NCTN và Luật hình sự NCTN của Đức.

Trước tình hình mới, Luật Tư pháp NCTN sắp có hiệu lực thi hành, thời gian qua, TANDTC đã tổ chức nhiều Hội nghị tập huấn chuyên đề về NCTN và mong muốn các Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký có cơ hội tham khảo kinh nghiệm của quốc tế trong giải quyết các vụ việc liên quan đến tư pháp NCTN, đặc biệt là kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có NCTN tham gia tại Tòa án nhằm đảm bảo cho việc thì hành Luật Tư pháp NCTN được kịp thời, hiệu quả.

Tại Hội thảo “Kỹ năng giải quyết vụ án hình sự có người chưa thành niên tham gia tại Tòa án" các đại biểu đã được nghe các Thẩm phán Đức chia sẻ và trao đổi, thảo luận những kinh nghiệm, kỹ năng giải quyết vụ án hình sự có NCTN tham gia tại Tòa án của Đức.

Bên cạnh đó, cũng tại Hội thảo, các đại biểu còn được nghe nhiều bài tham luận, như: “Các vấn đề thi hành biện pháp xử lý chuyển hướng, thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên”, “Kỹ năng xem xét, áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng đối với NCTN phạm tội tại Tòa án” của ông Nguyễn Biên Thùy, Thẩm phán TANDTC.

"Giới thiệu một số quy định của Luật Tư pháp người chưa thành niên" của bà Hoàng Thị Song Mai, Trưởng phòng nghiên cứu pháp luật hình sự, hành chính và NCTN, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học, TANDTC; “Kỹ năng xét xử vụ án hình sự đối với NCTN là bị can, bị cáo, NCTN là bị hại tại Tòa án”, “Kỹ năng áp dụng hình phạt, các biện pháp tư pháp đối với NCTN” của Thẩm phán Nguyễn Thị Thanh Xuân, Phó Chánh tòa Phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội...