Đề xuất kéo dài thời gian thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Theo Tờ trình, 03 chương trình mục tiêu quốc gia bao gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới

Trình bày Tờ trình, ông Nguyễn Chí Dũng Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, đến ngày 12/9/2023, có 38 địa phương không có nhu cầu thực hiện. Lý do, địa phương đã cơ bản hoàn thành việc phân bổ, giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư vốn hàng năm. “Đến cuối năm 2023, cơ chế, chính sách quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã cơ bản hoàn thành và được tổ chức thực hiện ổn định. Thời gian hoàn thành các mục tiêu của từng chương trình trong giai đoạn 2021-2025 không còn nhiều. Do vậy, việc phát sinh xây dựng cơ chế thí điểm sẽ mất thời gian cho công tác hoàn thiện thể chế, có thể làm chậm tiến độ triển khai thực hiện trong 2 năm cuối của giai đoạn”, ông Dũng nói.

Theo ông Dũng, kết quả giải ngân vốn ngân sách nhà nước của các chương trình mục tiêu năm 2021 đạt hơn 88 %. Đến năm 2022 chỉ đạt hơn 42 %. Và năm 2023, ước đạt 41,9% kế hoạch.

Trình bày báo cáo ý kiến của Đoàn giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ông Y Thanh Hà Niê Kđăm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho biết, đoàn Giám sát thống nhất cao về sự cần thiết đối với việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, ban hành một số giải pháp, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc, tạo thuận lợi cho các địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. “Vì mục tiêu đặt lợi ích của nhân dân lên cao nhất trong bối cảnh tỷ lệ giải ngân vốn ngân sách nhà nước của các Chương trình này còn tương đối thấp và thời gian thực hiện còn lại không nhiều, trong khi đời sống người dân là đối tượng thụ hưởng còn nhiều khó khăn”, ông Y Thanh Hà Niê Kđăm nói .

Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, nhiều nội dung về hỗ trợ triển khai chương trình mục tiêu quốc gia không có quy định trong luật ngân sách, nên phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về cơ chế đặc thù.

Trước việc chính phủ đề xuất trình Quốc hội “cho phép HĐND cấp tỉnh được quyết định việc phân cấp cho UBND cùng cấp quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, kế hoạch, mô hình phát triển sản xuất trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia’’... Theo ông Phương, căn cứ vào khoản 4 Điều 14 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, thì có thể quy định thủ tục hành chính trong Nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND trong trường hợp “được luật, Nghị quyết của Quốc hội giao” .

Theo ông Y Thanh Hà Niê Kđăm, đoàn Giám sát đề nghị, đối với các địa phương chưa ban hành nghị quyết của HĐND cấp tỉnh quy định nội dung này, thì giao UBND cấp tỉnh quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Cùng quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị đẩy mạnh phân cấp, theo hướng giao cho chính quyền địa phương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia. “Địa phương phải chịu trách nhiệm và lồng ghép vào các chương trình khác. Vì họ sát dân và chủ động chi tiêu”, ông Hải nói. Trong tổ chức thực hiện các chương trình, ông Hải đề nghị phân biệt rõ “các khoản đầu tư và các khoản hỗ trợ”. “Vì đây là hỗ trợ ngân sách cho dân thì quy định rõ tiêu chí, theo hướng thủ tục phải gọn nhẹ. Nếu hỗ trợ nhà mức 30-50 triệu cho người dân mà theo thủ tục đầu tư công thì không phù hợp”, ông Hải đề xuất.

Theo Đoàn giám sát, việc chậm triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia có nguyên nhân từ việc chậm phân bổ vốn và chậm ban hành văn bản hướng dẫn, do đó, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện vốn ngân sách nhà nước chưa giải ngân hết đến năm 2023 (bao gồm cả ngân sách năm 2022, 2023) sang đến tháng 10/2024.

Dự kiến nội dung này sẽ được Quốc hội cho ý kiến và quyết định tại kỳ họp thứ 6 sắp diễn ra.