Đang sửa chính sách liên quan đến 2,1 triệu người vùng đặc biệt khó khăn bị ra khỏi chế độ hỗ trợ

Một trong những nội dung mà các ĐBQH chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh là về triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó có chính sách liên quan đến 2,1 triệu người vùng đặc biệt khó khăn bị ra khỏi chế độ hỗ trợ.

Về Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2021-2030, đại biểu Vương Thị Hương (Hà Giang) chất vấn: Việc triển khai nghị quyết của Quốc hội, trong đó, Quốc hội giao Chính phủ rà soát, cân đối bố trí ngân sách trung ương bổ sung cho chương trình, tăng chi cho đầu tư phát triển, có giải pháp huy động vốn ODA và các nguồn vốn, Bộ trưởng đã tham mưu Chính phủ thực hiện nhiệm vụ này thế nào và kết quả ra sao?

Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết về bố trí vốn, theo Nghị quyết được Quốc hội phê duyệt, đến nay Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bố trí đủ vốn là 104.000 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước cho giai đoạn từ nay đến 2025. Ngoài ra, còn một số nguồn vốn khác như vốn tín dụng 19.700 tỷ, vốn địa phương đối ứng trên 10.000 tỷ, huy động vốn ngoài ngân sách khoảng hơn 2.000 tỷ từ nguồn ODA và khuyến khích một số nguồn vốn xã hội khác. Việc bố trí nguồn vốn đã đủ để triển khai theo nghị quyết Quốc hội phê duyệt.

Về vốn ODA, Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho biết Ủy ban Dân tộc đã có một dự án phối hợp với các bộ ngành huy động ngân sách gần 9.000 tỷ đồng, khảo sát để đầu tư 75 tuyến đường cho các xã đặc biệt khó khăn. Nhưng năm 2022, việc đàm phán gặp nhiều vướng mắc do vốn chưa được giải ngân, áp lực về trần nợ công nên các bộ ngành có ý kiến cân nhắc dự án này vào thời điểm thích hợp. Vì vậy, dự án này đang tạm dừng. Thời gian tới sẽ nghiên cứu, đàm phán lại và cố gắng thực hiện dự án này từ nay đến 2025, Bộ trưởng cho biết.

Về ý kiến của đại biểu Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) chất vấn: Năm 2020, Quốc hội ban hành nghị quyết về phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc và miền núi, nhưng 2 năm sau mới triển khai thực hiện nên nhiều chỉ tiêu không còn phù hợp. Vậy giải pháp trong triển khai ra sao để tránh lãng phí nguồn lực?

Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho hay, đã nhận được văn bản của một số tỉnh đề nghị điều chỉnh dự án vì năm 2019 khi xây dựng dự án thì có nhu cầu nhưng sau 3 năm, các địa phương bằng nhiều nguồn lực khác nhau đã hoàn thành một số đề án. Vì vậy, ông Lềnh đồng tình cần rà soát điều chỉnh.

Về giải pháp khắc phục, ông cho biết Ủy ban Dân tộc đã báo cáo Thủ tướng và được Thủ tướng giao tổ chức hội nghị tổng kết giữa kỳ ở 3 vùng, để đánh giá lại các dự án đã và đang hoàn thành.

Kết quả của việc rà soát, theo ông Lềnh, sẽ được báo cáo tổng hợp trước 15/7 để gửi đoàn giám sát tối cao của Quốc hội, và tháng 10 sẽ báo cáo Quốc hội những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, cũng như những nội dung về cơ chế phân bổ.

Đại biểu Dương Tấn Quân (Đoàn ĐBQH tỉnh  Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị Bộ trưởng đánh giá tác động của Quyết định 461 ngày 4/6/2021 của Thủ tướng về việc phê duyệt danh sách các xã khu vực III, II và I thuộc đồng bào dân tộc thiểu số vùng núi, nhất là việc 2,1 triệu người dân không còn là đối tượng được Nhà nước mua BHXH, BHYT. Đại biểu cũng đề nghị Bộ trưởng cho biết những thuận lợi, khó khăn và giải pháp về tình trạng thiếu đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, việc phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện hai giai đoạn. Giai đoạn 1 là thực hiện theo Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị năm 1996 thực hiện phân định theo miền núi và vùng cao. Từ năm 1996 trở đi, thực hiện phân định theo trình độ phát triển nhằm mục đích xác định các thôn, xã đặc biệt khó khăn để làm địa bàn tập trung, trọng tâm trọng điểm để đầu tư.

Trong quá trình phân định của hai giai đoạn, Ủy ban Dân tộc đều được giao nhiệm vụ chủ trì, cơ quan tham mưu cho Chính phủ phối hợp với các bộ ngành để xác định các tiêu chí. Quá trình phân định dựa trên một số tiêu chí và vẫn còn những bất cập.

Theo ông Lềnh, sau khi có quyết định phê duyệt các xã đặc biệt khó khăn của Thủ tướng, hơn 1.800 xã thoát khỏi vùng đặc biệt khó khăn và không được hưởng các chính sách đang đầu tư của giai đoạn 2016-2020. Trong đó có 2,1 triệu người giai đoạn 2016-2021 vẫn còn nằm trong vùng đặc biệt khó khăn nhưng đã bị ra khỏi danh sách, không tiếp tục được Nhà nước hỗ trợ chính sách bảo hiểm, đây là vấn đề rất lớn.

Ủy ban Dân tộc đã đánh giá tác động và đề xuất với Chính phủ và Thủ tướng đã có văn bản giao các bộ ngành để điều chỉnh sửa đổi một số quy định, thông tư, chính sách có liên quan, đồng thời, báo cáo Chính phủ và giao Bộ Y tế sửa Nghị định 146.

Hiện nay, Bộ Y tế chủ trì phối hợp với BHXH Việt Nam cùng các cơ quan tiến hành sửa nghị định này. Còn 11 chính sách liên quan về giáo dục, y tế, nông nghiệp, lao động, việc làm cũng đang được tiếp tục sửa và trình Chính phủ tới đây. Với trách nhiệm của mình, Ủy ban Dân tộc sẽ đôn đốc, Bộ trưởng cho biết.