Cần sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp

Báo cáo tình hình quán triệt, triển khai thực hiện Kết luận số 92-KL/TW (KL 92), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết: Trong thời gian qua, Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp đã bám sát các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đã nêu tại các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và các định hướng CCTP; chỉ đạo sát sao công tác CCTP của Bộ Tư pháp, một số nhiệm vụ trọng tâm đã đạt được những kết quả tích cực như: Giúp Chính phủ triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013, hoàn thành tốt công tác xây dựng thể chế, góp phần quan trọng vào việc thể chế hóa các định hướng, chủ trương lớn của Nghị quyết số 49-NQ/TW (NQ 49).

Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp đã mạnh dạn và kiên trì thực hiện khả năng xã hội hóa mạnh mẽ hoạt động bổ trợ tư pháp theo NQ 49; nhiều chính sách lớn như quy hoạch tổng thể trong các lĩnh vực bổ trợ tư pháp đã được xây dựng, ban hành, tạo điều kiện định hướng hoạt động bổ trợ tư pháp, bám sát định hướng đổi mới theo yêu cầu của Chiến lược CCTP. Đội ngũ luật sư ngày càng lớn mạnh, đã có sự kết hợp khá tốt giữa quản lý Nhà nước với quản lý Liên đoàn Luật sư Việt Nam. Sự phát triển mạnh mẽ của nghề công chứng và sự ra đời của Hội công chứng tại một số địa phương đã chứng minh chủ trương xã hội hóa hoạt động công chứng là đúng đắn. Đặc biệt, tổ chức và hoạt động của hệ thống cơ quan thi hành án dân sự đã được nâng tầm thành hệ thống ngành dọc từ Trung ương đến địa phương với 3 cấp: Tổng cục, Cục và Chi cục với cơ chế điều hành tập trung, thống nhất, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác này vẫn còn những hạn chế, tồn tại như: Công tác xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết còn chậm, chưa đảm bảo yêu cầu triển khai thi hành luật, pháp lệnh, vẫn còn tình trạng nợ đọng văn bản. Kết quả thi hành án xong về việc và về tiền tuy cao hơn so với cùng kỳ năm 2013 nhưng chưa có sự đột phá.

Để tiếp tục triển khai công tác CCTP, Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp xác định một số phương hướng chủ yếu: Nghiên cứu dự báo nhu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung, chính sách pháp luật trong lĩnh vực CCTP nói riêng giai đoạn từ nay đến năm 2020, tầm nhìn 2030 phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới. Chuyển trọng tâm CCTP giai đoạn từ nay đến 2020 từ xây dựng thể chế sang nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật trong lĩnh vực thi hành án và bổ trợ tư pháp; lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống THADS thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm tiếp tục tạo chuyển biến cơ bản, bền vững đối với nhiệm vụ THADS, hành chính…

Phát biểu thảo luận, các ý kiến cơ bản đồng tình với những kết quả mà Bộ Tư pháp đã đạt được trong thời gian qua; đồng thời đánh giá, Bộ Tư pháp là cơ quan rất tích cực trong công tác xây dựng pháp luật và làm tốt nhiệm vụ CCTP.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình đánh giá cao sự nỗ lực và những kết quả mà Bộ Tư pháp đạt được trong quá trình thực hiện KL 92-KL/TW về việc tiếp tục thực hiện CCTP đến năm 2020. Ban cán sự đảng và lãnh đạo Bộ Tư pháp đã tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện một cách nghiêm túc KL 92-KL/TW của Bộ Chính trị theo đúng yêu cầu đề ra, thể hiện qua việc xây dựng triển khai thực hiện Kế hoạch số 80-KH/BCS ngày 4/6/2014, các văn bản của Ban chỉ đạo CCTPTW về phương hướng, nhiệm vụ cải cách tư pháp trong thời gian tới cho lãnh đạo cấp Vụ và trưởng các ban, ngành, đoàn thể thuộc Bộ, với sự tham gia của đại diện các cơ quan ban, ngành Trung ương.

Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cũng lưu ý, để thực hiện tốt những nhiệm vụ CCTP theo tinh thần NQ 49 và KL 92 của Bộ Chính trị, thời gian tới, Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp cần tiếp tục quán triệt việc tổ chức thực hiện nghiêm túc những nội dung của nghị quyết đã đề ra; gắn việc thực hiện nhiệm vụ CCTP với việc liên hệ kiểm điểm của các đơn vị, cá nhân nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức về vị trí, vai trò của công tác tư pháp, tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong thực hiện nhiệm vụ CCTP. Tập trung nghiên cứu một số vấn đề lớn như quyền tư pháp, cơ quan thực hiện quyền tư pháp, thể chế hóa đầy đủ các nguyên tắc hiến định về quyền tư pháp trong các đạo luật và trong tổ chức thi hành pháp luật.

Tập trung chỉnh lý và hoàn thiện các Dự án luật đã có trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, đôn đốc các cơ quan hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng các Dự án luật, pháp lệnh. Tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan tới công tác thi hành án dân sự, trọng tâm là hoàn thiện để trình Quốc hội thông qua năm 2014.

Làm tốt công tác cán bộ, đặc biệt là quy hoạch, luân chuyển cán bộ, bảo đảm phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu CCTP “vừa hồng vừa chuyên”, trong sạch, vững mạnh, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; phối hợp với TANDTC, VKSNDTC, các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương thực hiện tốt chủ trương thí điểm thừa phát lại, sớm tổng kết và báo cáo Quốc hội về vấn đề  này…

Về những kiến nghị tại buổi làm việc, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết: Đoàn công tác ghi nhận, tiếp thu đầy đủ và sẽ phản ánh kịp thời đến Ban chỉ đạo CCTPTW để nghiên cứu và đề xuất với cơ quan có trách nhiệm sớm có giải pháp, phương án xử lý, giải quyết cụ thể trong thời gian tới.

Toàn cảnh buổi làm việc của Đoàn công tác Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương với Liên đoàn Luật sư Việt Nam

Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Doãn Khánh cơ bản đồng tình với kết quả đạt được của Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra một số những điểm hạn chế cần khắc phục như: Phải đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng tham mưu, xây dựng các chương trình pháp luật, giúp Chính phủ triển khai thực hiện các văn bản dưới luật; bảo đảm đồng bộ giữa các hoạt động trong lĩnh vực tư pháp. Đồng thời, cần quan tâm hơn nữa trong việc xã hội hóa các hoạt động tư pháp; chú trọng đến chất lượng đội ngũ luật sư để đáp ứng yêu cầu CCTP trong thời gian tới.

Trước đó, ngày 20/8/2014, Đoàn công tác Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương do đồng chí Trương Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC, Ủy viên Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương làm Trưởng đoàn đã làm việc với Liên đoàn Luật sư Việt Nam để kiểm tra, khảo sát việc thực hiện Kết luận số 92-KL/TW của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Thay mặt Liên đoàn Luật sư Việt Nam, ông Lê Thúc Anh, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Ủy viên Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương trình bày báo cáo của Liên đoàn Luật sư trong việc thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW trong những năm qua và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Theo đó, một trong những nhiệm vụ về cải cách tư pháp trong Nghị quyết số 49-NQ/TW là: “Đào tạo, phát triển đội ngũ luật sư đủ về số lượng, có phẩm chất chính trị, có trình độ chuyên môn. Hoàn thiện cơ chế bảo đảm để luật sư thực hiện tốt việc tranh tụng tại phiên tòa, đồng thời xác định rõ trách nhiệm đối với luật sư. Nhà nước tạo điều kiện về pháp lý để phát huy chế độ tự quản của tổ chức luật sư, đề cao trách nhiệm của các tổ chức luật sư đối với thành viên của mình”.

Trên cơ sở những nội dung của Kết luận số 92 và Báo cáo tổng kết số 35-BC/CCTP ngày 12/3/2014 của Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương về 8 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Đảng đoàn Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã xây dựng kế hoạch cụ thể, lấy ý kiến của Ban Thường vụ, Hội đồng Luật sư toàn quốc, đồng thời lãnh đạo, kiểm tra việc tổ chức thực hiện trong toàn Liên đoàn. Bên cạnh đó, thực hiện Chỉ thị số 33/CT-TW ngày 30/3/2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư, Liên đoàn Luật sư đã đề ra các chủ trương, giải pháp nhằm nâng cao vị trí, vai trò của luật sư, bảo đảm cơ chế để luật sư thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm, kiện toàn tổ chức xã hội - nghề nghiệp của luật sư, đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với tổ chức, hoạt động luật sư.

Kể từ khi được thành lập (12/5/2009) cho đến nay, 63 Đoàn luật sư trong cả nước đã đi vào hoạt động theo chế độ tự quản, thực hiện các nhiệm vụ và hoạt động chung của Liên đoàn. Tính đến thời điểm này, số lượng luật sư cả nước là 8.675 người (tăng gần 40%). Số người tập sự hành nghề luật sư hiện nay có khoảng 4.000 người, là nguồn bổ sung đáng kể cho đội ngũ luật sư trong một vài năm tới. Để phát triển số lượng luật sư đủ đáp ứng nhu cầu của xã hội theo tinh thần Nghị quyết 49/NQ-TW của Bộ Chính trị và Chiến lược phát triển luật sư đến năm 2020 theo Quyết định số 1072/QĐ-TTg ngày 5/7/2011 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Đảng đoàn Liên đoàn đã trực tiếp làm việc với Thường trực tỉnh, thành ủy của 60 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư hoạt động hành nghề tại địa phương như hỗ trợ kinh phí hoạt động cho Đoàn luật sư, hỗ trợ kinh phí cho luật sư tham gia bào chữa trong các vụ án theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng tại các tỉnh vùng sâu, vùng xa…

Để tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị trong thời gian tới, Đảng đoàn Liên đoàn Luật sư Việt Nam phấn đấu đến năm 2020, số lượng luật sư có khoảng 18.000 đến 20.000 luật sư, đạt tỷ lệ số luật sư trên số dân khoảng 1/4.500. Trong năm 2014, Liên đoàn gấp rút hoàn thành Đề án thành lập Trường đào tạo luật sư với quy mô đào tạo 1.500-1.800 học viên mỗi năm. Trường sẽ bắt đầu thực hiện đào tạo thí điểm một số lớp từ năm 2015, đến năm 2016 đào tạo chính thức. Bên cạnh đó, Liên đoàn luật sư thường xuyên bồi dưỡng về kiến thức pháp luật, kỹ năng hành nghề, đạo đức nghề nghiệp cho luật sư; hoàn thiện cơ chế bảo đảm để luật sư thực hiện tốt việc tranh tụng tại phiên tòa; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư...

Tại buổi làm việc, các thành viên của Đoàn công tác Ban chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương cơ bản nhất trí với kết quả mà Liên đoàn Luật sư đã thực hiện trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW và đóng góp nhiều ý kiến thiết thực để Liên đoàn Luật sư làm tốt hơn nhiệm vụ chính trị theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 49-NQ/TW. Thay mặt Liên đoàn Luật sư Việt Nam, ông Lê Thúc Anh tiếp thu các ý kiến, đồng thời tiếp tục chỉ đạo các Đoàn luật sư trong toàn quốc thực hiện tốt hơn nữa Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Kết luận buổi làm việc, đồng chí Trương Hòa Bình đánh giá cao những thành tích của Liên đoàn Luật sư trong thực hiện Nghị quyết số 49 và nêu những mặt còn tồn tại để Liên đoàn Luật sư cần khắc phục. Về những nhiệm vụ thời gian tới, đồng chí Trương Hòa Bình yêu cầu Liên đoàn Luật sư Việt Nam cần củng cố, kiện toàn tổ chức hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư theo hướng nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động quản lý, điều hành tổ chức hành nghề luật sư.

Liên đoàn Luật sư tiếp tục chủ động phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyển trong việc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật nhằm nâng cao địa vị pháp lý của luật sư trong các quan hệ tố tụng, bảo đảm thực hiện vai trò và trách nhiệm của luật sư trong hoạt động tố tụng ngay từ giai đoạn tiền xét xử (giai đoạn điều tra và truy tố) cũng như trong giai đoạn xét xử tại Tòa án, đặc biệt là việc xây dựng cơ chế thực hiện có hiệu quả nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa. Đảng đoàn Liên đoàn Luật sư Việt Nam cần tiếp tục lãnh đạo, phát huy vai trò tự quản của Liên đoàn Luật sư, các Đoàn Luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư, chất lượng hành nghề luật sư theo tinh thần của Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 30/3/2009 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư