Các món ăn - bài thuốc từ cá ngựa

Cá ngựa là một vị thuốc trong Đông y, còn được gọi là hải mã, thủy mã, hải long. Gọi là hải mã vì loài động vật này có cái đầu giống đầu ngựa. Nó sống ở vùng nước gần bờ, nơi nước trong, có độ muối cao, ven biển Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Philippines, Australia...

Cá ngựa có nhiều loài như cá ngựa gai, cá ngựa lớn, cá ngựa thân trắng, cá ngựa chấm, cá ngựa Nhật... Tất cả các loài này đều được dùng làm thuốc; nhưng nhiều người cho rằng loại trắng và vàng là tốt hơn cả.

Cá ngựa có thân dài 15-20 cm, có khi đến 30 cm, màu trắng, vàng nhạt hoặc hơi xanh đen. Toàn thân được cấu tạo bởi những đốt xương vòng. Gọi là cá nhưng nó không có vây và đuôi như đuôi cá. Đuôi nó giống như cái móc hình xoắn ốc, gồm khoảng 40 đốt xương, dài bằng hoặc hơn phần thân để quấn vào các đám tảo hay các nhánh san hô dưới biển, giữ cho thân thẳng đứng. Cá ngựa đực có túi trước ngực (một nếp gấp dưới da) để hứng và ấp trứng do cá cái đẻ.

Cá ngựa đã được ghi trong bộ sách thuốc "Bản thảo cương mục thập di" của Triệu Học Mẫn (Trung Quốc, thế kỷ 18). Nhiều vùng ở Việt Nam cũng biết dùng loại cá này để làm thuốc. Các ngư dân khi bắt được cá ngựa thì mổ bỏ ruột, phơi khô hoặc sấy để làm thuốc (khi dùng thì tẩm rượu, sao qua, tán bột).

Các món cá ngựa hầm thuốc bắc

1. Tôm nõn 15g, hải mã (cá ngựa) 10g, gà non 1 con (nặng chừng 500g). Gà làm
thịt, bỏ nội tạng, rửa sạch; tôm nõn và hải mã ngâm nước ấm trong 10 phút rồi cho
vào trong bụng gà; đặt con gà vào 1 chiếc bát lớn, chế đủ gia vị rồi đem hầm cách
thủy cho chín nhừ, chia ăn trong 2 ngày, cứ 3 đến 5 ngày ăn 1 con, 5 con là 1 liệu
trình.

Công dụng: Ôn bổ thận dương, dưỡng huyết điền tinh, cải thiện khả năng tình dục.

2. Cháo cá ngựa: Dùng món cháo nấu từ 20g cá ngựa, 100g tôm tươi, cùng vị thuốc nhân sâm (15g) và bắc kỳ, kỷ tử (cùng 12g), gạo tẻ, gừng và gia vị. Gạo tẻ (50g) đem vo sạch. Cá ngựa và tôm giã nhuyễn. Đem các nguyên liệu nấu cháo. Khi cháo chín, lấy xác vị thuốc bắc kỳ bỏ ra, nêm nếm gia vị.

Công dụng:  Dùng rất tốt cho người hay bị đau lưng và nhức mỏi.

3. Cháo cá ngựa - nhân sâm: Nguyên liệu gồm: 20g cá ngựa, 20g tôm tươi, 15g nhân sâm, 29g huỳnh kỳ, 30g liên nhục, 16g kỷ tử, cùng 50g gạo thơm và 4g gừng. Vo sạch gạo, cá ngựa và tôm giã nhuyễn, rồi cho các nguyên liệu cùng lượng nước vừa đủ đem nấu cháo. Nấu vừa chín tới, cho gừng vào, nêm nếm gia vị. Ăn lúc còn nóng ấm, ăn liên tục mỗi tuần 3-5 lần.

Công dụng: Trị lãnh cảm, không xuất tinh sớm, xuất tinh không có tinh dịch , rối loạn cương dương.

4. Cá ngựa 5g, đương quy 10g, đem nấu với 200 ml, nấu còn lại 50-70 ml nước sắc. Uống 1 lần trong ngày.

Công dụng: dùng để chữa hen suyễn khò khè.

5. Cá ngựa 1 con, bầu dục heo 1 quả. Cá ngựa rửa sạch, cắt nhỏ, rang chín vàng giòn, tán thành bột. Bầu dục heo bổ đôi, rửa sạch, cho bột cá ngựa vào, rồi đem hấp cách thủy. Ăn hết trong ngày, dùng liền 15-20 ngày.

Công dụng: dùng cho người viêm thận mạn tính.

6. Cháo cá ngựa: Cá ngựa 2-4 con, gạo tẻ 60-80g. Cá ngựa làm sạch, cắt nhỏ, nấu chín, rồi cho gạo tẻ vào nấu thành cháo, nêm nếm gia vị vừa dùng.

Công dụng: Dùng cho các trường hợp liệt dương.

7. Cá ngựa từng đôi (cứ 1 con đực 1 con cái) làm sạch bỏ ruột sao vàng hoặc nướng chín vàng tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 4-6g, uống với nước nóng, ngày uống 1-2 lần. 

Công dụng: Dùng cho các trường hợp hen suyễn, suy nhược thần kinh.

8. Cá ngựa 5g, dương quy 10g. Đem sắc với 200ml nước, lấy 50 - 70ml uống 1 lần trong ngày.

Công dụng: Chữa hen suyễn khò khè.

9. Cá ngựa 1 con, bầu dục lợn 1 quả. Cá ngựa rửa sạch, chặt nhỏ, rang chín vàng
giòn, tán thành bột; bầu dục lợn bổ đôi, rửa sạch, cho bột cá ngựa vào. Hấp cách
thủy, ăn một lần trong ngày, dùng liền 15 - 20 ngày.

Công dụng: Chữa viêm thận mạn tính.

10. Cá ngựa 2 con, gà sống non 1 con, nấm hương ngâm nước cho nở. Gà luộc, rút bỏ xương, đặt cá ngựa, nấm hương, hành hoa hoặc hành củ thái lát, gừng tươi thái lát lên trên và xung quanh, thêm muối, rượu, gia vị hầm nhừ trong khoảng 30 phút, gắp bỏ hành, gừng, thêm tiêu, ớt, gia vị. 

Công dụng: Dùng cho các trường hợp liệt dương, di tinh, tảo tiết, bạch đới khí hư (huyết trắng).

11. Cá ngựa một đôi, gạo tẻ 50g. Cá ngựa rửa sạch, chặt nhỏ, nấu chín, cho gạo tẻ vào nấu thành cháo, thêm gia vị thích hợp. 

Công dụng: Dùng cho các trường hợp liệt dương, viêm sưng hạch, u bướu vùng bụng, sưng tấy do chấn thương.

12. Cá ngựa tán bột: Một cặp cá ngựa được sấy khô vàng, tán thành bột mịn, mỗi ngày dùng khoảng 3g, uống cùng với rượu, tốt nhất nên uống vào buổi tối.

Công dụng: Dùng cho phụ nữ chậm có con.,

13. Cá ngựa kho củ súng: Cá ngựa một đôi, củ súng 200g, gia vị vừa đủ.

Công dụng: Đây là món ăn chỉ có hai vị nhưng lại có tính bổ thận cao.

14. Cá ngựa 30g, nhân sâm 30g, cốt toái bổ 20g, long nhãn 20g. Tất cả cắt nhỏ, ngâm với 1 lít rượu trong 7 – 10 ngày, càng lâu càng tốt. Ngày uống 20 – 40ml, có thể pha thêm mật ong.

Công dụng: Chữa liệt dương, phụ nữ chậm có con do dương khí suy.