Bộ quy tắc ứng xử trong các trường học còn mang tính hình thức

Đó là thông tin được đưa ra tại buổi góp ý cho dự thảo đầu tiên của khung quy tắc ứng xử trong trường học do Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thị Nghĩa chủ trì.

68,7% các trường phổ thông ban hành và thực hiện quy tắc ứng xử văn hóa

Dự thảo được hình thành sau quá trình nghiên cứu của nhóm soạn thảo gồm 11 chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý... TS Phùng Khắc Bình - nguyên Vụ trưởng Vụ Công tác học sinh sinh viên, Phó trưởng nhóm nghiên cứu - cho biết, bộ quy tắc ứng xử trong trường học là tập hợp những quy định về các hành vi nên làm và không được làm, thể hiện các chuẩn mực, giá trị văn hóa trong hoạt động giao tiếp, sinh hoạt, làm việc, học tập của các chủ thể trong nhà trường và các đối tượng có liên quan.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa chủ trì buổi họp.

Quy tắc ứng xử trong trường học có vai trò điều chỉnh cách thức ứng xử của các thành viên trong nhà trường theo văn hóa, thuần phong mỹ tục Việt Nam, tạo môi trường làm việc, học tập thân thiện, hợp tác, trách nhiệm, cởi mở, trung thực, văn minh trong nhà trường.

Bộ quy tắc ứng xử được xây dựng dựa trên nguyên tắc đảm bảo định hướng giáo dục đạo đức, lối sống và hoàn thiện nhân cách học sinh, sinh viên; phù hợp với chuẩn mực đạo đức đã được xã hội thừa nhận; phù hợp với quy định của pháp luật và với mục tiêu, đặc điểm của nhà trường, ngành Giáo dục; đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi; đảm bảo tính dân chủ và nhân văn; dựa trên nền tảng các giá trị cốt lõi mang tính phổ quát.

Yêu cầu đối với bộ quy tắc ứng xử là phải rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ kiểm tra. Nội dung phải được thảo luận dân chủ và đồng thuận của các thành viên trong nhà trường.Thể hiện được mối quan hệ nhân văn và thân thiện giữa con người với con người và quan hệ giữa con người với thiên nhiên, cảnh quan. Phải được theo dõi, kiểm tra, đánh giá trong quá trình triển khai, kịp thời điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với tình hình thực tế.

Theo ông Bùi Văn Linh - Phó Vụ trưởng, Phụ trách Vụ Giáo dục chính trị và Công tác Học sinh sinh viên (Bộ GD-ĐT): ở nước ta, quy tắc ứng xử trong trường học đã được triển khai thực hiện trong toàn Ngành khi triển khai Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” từ năm 2008. Hầu hết các trường phổ thông đều đã tổ chức xây dựng và thực hiện quy tắc ứng xử.

Theo báo cáo của 50 Sở GD-ĐT, 100 trường đại học và cao đẳng sư phạm, đến tháng 3/2018, đã có 68,7% các trường phổ thông ban hành và thực hiện quy tắc ứng xử văn hóa; trong đó 54,6% trường thực hiện nghiêm túc và có chế tài xử lý vi phạm; 80% cơ sở đào tạo đã ban hành quy tắc ứng xử văn hóa, trong đó có 58% số trường thực hiện và có chế tài xử lý vi phạm.

Nhìn chung, bộ quy tắc ứng xử trong các trường học hiện nay còn khá chung chung, dài, khó nhớ, khó thực hiện, một số còn mang tính hình thức. Ở nhiều trường, nội dung của quy tắc ứng xử chủ yếu nêu lại một số điều trong quy chế nhà trường. Việc cập nhật tình hình, điều kiện của địa phương, nhà trường để đưa những quy định cụ thể, có nét riêng phù hợp vào quy tắc ứng xử còn rất ít. Một số trường tham khảo nội dung của trường khác và có nhiều phần nội dung hoàn toàn giống nhau, chưa thể hiện được các nội dung cụ thể, đặc thù của trường mình.

Tại hội thảo, đại diện các Sở GD-ĐT, nhà trường đều khẳng định sự cần thiết của việc Bộ xây dựng bộ khung quy tắc ứng xử trong trường học để các nhà trường cụ thể hóa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, nhà trường; đồng thời đưa ra những ý kiến góp ý cho dự thảo, từ các giá trị cốt lõi được nhóm nghiên cứu đề xuất, hành vi nên làm và không được làm; xác định các chủ thể trong nhà trường... Đại diện một số trường phổ thông đã chia sẻ kinh nghiệm từ thực tế triển khai xây dựng bộ quy tắc ứng xử của trường phù hợp, khả thi.

Bộ sẽ tổ chức thẩm định kết quả nghiên cứu

Lắng nghe ý kiến từ nhóm nghiên cứu và các ý kiến góp ý, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thị Nghĩa yêu cầu, sau hội thảo, nhóm nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện, sau đó Bộ sẽ tổ chức thẩm định kết quả nghiên cứu. Thành viên Hội đồng thẩm định nội dung quy tắc ứng xử sẽ gồm các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà giáo có uy tín (như GS. Trần Văn Thêm – Trường ĐH KHXHNV, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, TS. Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch Hội KH tâm lý Hà Nội, Hiệu trưởng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội...).

Sau khi tiếp thu, hoàn thiện nội dung dự thảo khung qui tắc ứng xử trong trường học, Bộ sẽ tiến hành đăng mạng để xin ý kiến rộng rãi các cơ sở giáo dục, cán bộ quản lý, nhà giáo, HSSV và xã hội… Bộ đang cố gắng để ban hành bộ khung qui tắc ứng xử trước thềm năm học mới 2018-2019.

Được biết, bộ quy tắc ứng xử trong trường học cũng được nhiều nước trên thế giới quan tâm, từ các nước đang phát triển đến các nước phát triển. Đây được coi là bộ công cụ cần thiết để điều chỉnh thái độ, hành vi của các thành viên trong nhà trường và là công cụ không thể thiếu cho việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.

Bộ quy tắc ứng xử có thể được xây dựng ở nhiều cấp độ: Bộ (quốc gia), bang, cấp địa phương, nhà trường. Các bộ quy tắc ứng xử cấp bộ, bang có tính chất khung, mở, khuyến khích các địa phương, các trường phát triển thêm các nội dung mang tính đặc thù.

Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để Bộ GD-ĐT xây dựng, ban hành thông tư, dự kiến dự thảo sẽ được lấy ý kiến rộng rãi của xã hội.

Nhằm khảo sát, đánh giá khung quy tắc ứng xử trong nhà trường phổ thông, làm cơ sở thực tiễn cho việc điều chỉnh và hoàn thiện bộ quy tắc ứng xử, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát ban đầu với 900 cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh, nhân viên, phụ huynh của các nhà trường và các chủ thể có quan hệ công tác với trường phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội.