Bộ KH&CN thông tin về bộ kit xét nghiệm của Công ty Việt Á

Cổng thông tin Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa đăng thông tin chi tiết liên quan đến bộ kit xét nghiệm Covid-19 do Học viện Quân y phối hợp với Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu sản xuất.

Theo Bộ KH&CN, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia được cấp kinh phí có tên đầy đủ: "Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV)", mã số ĐTĐL.CN.29/20.

Tổng kinh phí chi từ ngân sách cho nhiệm vụ này là 18,98 tỷ đồng. Thời gian thực hiện theo hợp đồng đã ký kết từ tháng 2/2020 đến tháng 7/2021. Thời gian thực tế thực hiện từ tháng 2/2020 đến tháng 10/2021 sau khi được gia hạn đến tháng 10/2021.

Tổ chức chủ trì nhiệm vụ này là Học viện Quân y do PGS.TS Hồ Anh Sơn làm Chủ nhiệm công trình.

Bên cạnh đó còn có 16 thành viên khác thuộc nhóm nghiên cứu, trong đó có 4 thành viên thuộc Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á. Trong đó, ông Phan Quốc Việt - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần công nghệ Việt Á - người vừa bị khởi tố hình sự về hành vi vi phạm các quy định đấu thầu - là thành viên nghiên cứu chính tham gia thực hiện nhiệm vụ này.

Cũng theo thông tin của Bộ KH&CN, Bộ này sẽ tổ chức đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ nói trên trong tháng 12/2021. Tuy nhiên, đến nay Bộ này vẫn chưa có động thái cho thấy sẽ tổ chức việc đánh giá, nghiệm thu.

Theo báo cáo kết quả tự đánh giá của nhóm nghiên cứu về bộ sinh phẩm đối với hiệu quả xã hội được Bộ KH&CN đăng tải, sản phẩm của đề tài là bộ sinh phẩm đã được tối ưu hóa các thành phần, đóng gói thành kit test dưới dạng "super mix" sẵn sàng sử dụng, thuận tiện cho các cơ sở chẩn đoán - là các trung tâm Y tế dự phòng, các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh có trang bị chẩn đoán phân tử có thể tiến hành đơn giản theo hướng dẫn sử dụng của bộ kit.

Đồng thời, theo công bố của Bộ KH&CN, bộ sinh phẩm tạo ra đạt trình độ cao về sinh học phân tử, có khả năng phát hiện sớm và đáp ứng nhanh trong trường hợp khi có dịch xảy ra và đạt đỉnh dịch với số lượng người nhiễm lớn trên phạm vi cả nước.

Đánh giá về tính hiệu quả kinh tế, đơn vị chủ trì cho rằng việc ra đời được bộ sinh phẩm "Made in Vietnam" có ý nghĩa xã hội to lớn ở thời điểm đất nước đối mặt với nguy cơ dịch bùng phát dịch phức tạp, nhu cầu kit xét nghiệm lớn trong khi nguồn cung hạn hẹp.

Ngoài ra, kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là cơ sở cho các nghiên cứu về sau như đặc điểm di truyền phân tử, sự tiến hóa của chủng SARS-CoV-2 phục vụ cho chế tạo vaccine dự phòng và thuốc kháng virus.

Hiện nay, bộ sinh phẩm và các quy trình chẩn đoán dựa trên kỹ thuật real-time RT-PCR đã chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất trên 3.000.000 test phục vụ xét nghiệm sàng lọc phát hiện SARS-CoV-2 trên 163 trung tâm, bệnh viện lớn trong cả nước như bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Trung ương Huế, bệnh viện ĐH Y Hà Nội, CDC Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Dương, CDC TP.HCM... Hơn 20 quốc gia đã đàm phán mua bộ sinh phẩm, và đã xuất khẩu trên 500.000 test.

Tuy nhiên, báo cáo trên không đề cập tới chứng nhận của tổ chức WHO, mà trước đó đã từng được đăng tải trên cổng thông tin của Bộ KH&CN (hiện đã không còn) với tiêu đề "Bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất vừa được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận".

Vào ngày 20/10/2020, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã công bố báo cáo công khai về đánh giá sử dụng khẩn cấp của tổ chức này khi thẩm định bộ xét nghiệm Covid-19 của Việt Á. Trong báo cáo này, WHO ghi rõ kết quả sau khi kiểm định bộ kit này là "không được chấp thuận" vì chưa đạt được một số tiêu chuẩn.

Đến ngày 20/12/2021, sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án, bắt tạm giam Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) Phan Quốc Việt, thông tin trên đã bị gỡ bỏ khỏi website của Bộ KH&CN.

Ông Trịnh Thanh Hùng - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các khối ngành Kinh tế - Kỹ thuật (Bộ KH&CN) thừa nhận Bộ đã chưa xem xét kỹ lưỡng thông tin phản hồi của WHO về bộ kit test của Công ty Việt Á.

"WHO mới chỉ "chấp thuận đưa kit test này vào quy trình đánh giá xem xét sử dụng" không phải "chấp thuận sử dụng". "Đây là sơ suất của Bộ KH&CN", ông Trịnh Thanh Hùng bày tỏ.