ASEM 13: Giải quyết thách thức thúc đẩy tự do thương mại

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan là Hội nghị có quy mô lớn với 53 đoàn đại biểu là các Tổng cục trưởng/Cao ủy các cơ quan Hải quan của các nước thành viên ASEM, Tổng Thư ký Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO), Liên minh Châu Âu và đại diện các Đại sứ quán các nước thành viên ASEM tại Việt Nam.

 Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn nhận định, đây là cơ hội để các bên cùng nhau hợp tác để đổi mới phương thức quản lý hải quan phù hợp với yêu cầu của cách mạng công nghiệp 4.0; đẩy mạnh hợp tác trong việc phát triển nguồn nhân lực cũng như tăng cường trao đổi để cùng phát triển bền vững.

Để bảo đảm sự phát triển bền vững, các quốc gia cần tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật bên trong, cũng như hoàn thiện các hiệp định quan hệ làm nền tảng cho hợp tác hải quan các quốc gia và các khối kinh tế; quản lý hải quan phù hợp yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; hợp tác chặt chẽ trong phát triển hải quan liêm chính chuyên nghiệp, giải quyết các thách thức mới.

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM 13 là cơ hội để cơ quan hải quan các nước Á – Âu cùng trao đổi, giải quyết thách thức và cùng thúc đẩy tự do giao lưu thương mại, các luồng vốn đầu tư, dịch vụ, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ.

Tại hội nghị, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Việt Nam Nguyễn Văn Cẩn phát biểu chào mừng các đoàn đại biểu tham gia ASEM 13 và đánh giá cao hoạt động thương mại trong khu vực cũng như vai trò của cơ quan hải quan.

Với kim ngạch thương mại chiếm khoảng 60% thương mại toàn cầu, ASEM là một diễn đàn hợp tác khu vực hết sức quan trọng, đóng góp vào sự phát triển của kinh tế thế giới. Điều này cũng đặt ra những cơ hội và thách thức cho các cơ quan hải quan thành viên trong việc thực hiện nhiệm vụ tạo thuận lợi thương mại hợp pháp, đồng thời đảm bảo an ninh, an toàn cho cộng đồng trong khu vực.

ASEM 13 sẽ có các phiên thảo luận tích cực, hiệu quả và thiết thực đối với các vấn đề hợp tác hải quan về tạo thuận lợi thương mại, tuân thủ, quản lý hải quan hiện đại, kiểm soát hải quan. Từ đó, đưa ra được những kế hoạch hành động đi vào thực chất, gắn với yêu cầu thực tiễn mang tính thời sự, phù hợp với xu hướng của công tác hải quan hiện đại trên thế giới, đem lại những lợi ích thiết thực cho từng thành viên và toàn khu vực.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: TCHQ

Diễn đàn Hợp tác Á - Âu ASEM đối thoại trên 3 trụ cột nòng cốt gồm chính trị, an ninh-kinh tế và văn hóa xã hội và hợp tác hải quan trong diễn đàn ASEM nằm trong tiến trình đối thoại an ninh – kinh tế với ưu tiên chính là bổ sung và tăng cường thực hiện hệ thống thương mại đa phương trong WTO. Cơ chế làm việc trong diễn đàn hải quan ASEM bao gồm nhóm công tác về hải quan họp thường niên và Hội nghị Tổng cục trưởng hải quan được tổ chức 2 năm một lần luân phiên nghĩa vụ đăng cai giữa Châu Á và Châu Âu. Hội nghị Tổng cục trưởng hải quan ASEM đóng vai trò là diễn đàn định hướng, chỉ đạo và hướng dẫn các nhóm công tác triển khai kế hoạch hành động theo các giai đoạn được các Tổng cục trưởng hải quan ASEM phê duyệt.

Trong giai đoạn 2018-2019, hợp tác hải quan ASEM gồm 4 ưu tiên chính đã được thông qua tại Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 12 năm 2017 tại Đức: Tạo thuận lợi thương mại và an ninh chuỗi cung ứng; Đấu tranh chống hàng giả và thực thi Quyền sở hữu trí tuệ; Bảo vệ xã hội và môi trường; Kết nối cộng đồng và tầm nhìn ASEM.

Đây cũng là 4 ưu tiên xuyên suốt hoạt động hợp tác hải quan ASEM kể từ năm 2009 đến nay. Do vậy, các nội dung thảo luận của Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 tại Việt Nam cũng sẽ xoay quanh 04 ưu tiên này nhằm mục tiêu đề xuất, xây dựng và thống nhất các chương trình hoạt động cụ thể để đưa vào Kế hoạch Hành động Hải quan ASEM cho giai đoạn 2020-2021. Đặc biệt ASEM 13 sẽ tập trung vào sáng kiến của Việt Nam về chiến dịch Hải quan xanh nhằm ngăn chặn vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải.

Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn phát biểu tại hội nghị.Ảnh: TCHQ

 Dựa trên 4 lĩnh vực ưu tiên nói trên, đồng thời nhằm thực hiện cam kết của các nhà lãnh đạo ASEM tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEM vào tháng 10/2018 tại Bỉ trong việc tăng cường kết nối ASEM, tăng cường an ninh và an toàn cho các công dân ASEM, thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương, thúc đẩy cải cách WTO và thực thi các nghĩa vụ của các thành viên WTO trong đó có việc thực thi Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại WTO, thúc đẩy hợp tác ASEM về thương mại qua biên giới, dự kiến, các chương trình hoạt động trong Kế hoạch Hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2020-2021 sẽ bao gồm: (i) Tạo thuận lợi cho thương mại và thủ tục hải quan phi giấy tờ; (ii) Thực thi cơ chế một cửa trong bối cảnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ chuỗi khối (blockchain), (iii) kiểm soát hải quan hiệu quả sử dụng công nghệ cao, (iv) chiến dịch hải quan xanh nhằm ngăn chặn vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải, (v) hoạt động hải quan phối hợp nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thực thi hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới, (vi) Kết nối ASEM thông qua cơ chế chia sẻ và trao đổi thông tin, (vii) hợp tác ASEM trong các hoạt động quá cảnh và chuyển tải và (viii) quản lý hải quan đối với thương mại điện tử.

 Tuyên bố Hạ Long thể hiện cam kết của các Tổng cục trưởng Hải quan ASEM về các mục tiêu và ưu tiên hợp tác hải quan ASEM trong tương lai cũng như Kế hoạch Hành động hải quan ASEM giai đoạn 2020-2021 với các chương trình hoạt động được chính thức thông qua tại Hội nghị này.

Đại biểu các đoàn công tác hải quan tham gia ASEM 13. Ảnh: TCHQ

Là một trong những thành viên sáng lập ASEM, Việt Nam luôn phát huy vai trò chủ động tham gia hợp tác Á-Âu trên tất cả các lĩnh vực. Việc tham gia ASEM tạo thêm điều kiện thuận lợi để Việt Nam tiếp tục triển khai chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ; tranh thủ khả năng hợp tác thương mại, đầu tư, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, trao đổi văn hóa, giáo dục - đào tạo phục vụ các yêu cầu phát triển đất nước.

Với những nỗ lực trong phát triển kinh tế, trong những năm qua nền kinh tế Việt Nam đã có những biến chuyển mạnh mẽ, được công đồng các nước ASEM và thế giới đánh giá cao là một nền kinh tế năng động và có triển vọng. Số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy trong những năm gần đây quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và các nước thành viên ASEM ngày càng đạt được sự phát triển khả quan. Tổng trị giá buôn bán hàng hoá hai chiều trong giai đoạn 2016-2019 liên tục tăng qua các năm.

Cùng với tinh thần đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương theo tinh thần Chỉ thị số 25-CT/TW, việc chủ trì Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM khẳng định sự chủ động trong việc đóng góp vào định hướng cho hoạt động hợp tác hải quan Á Âu; góp phần tạo ra sự kết nối và hợp tác khu vực trong lĩnh vực hải quan trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, cùng với đó là việc thế giới đang phải đối mặt với các thách thức về gian lận thương mại, an ninh, chống khủng bố, vận chuyển trái phép hàng hóa nguy hại đến môi trường, xã hội với mức độ ngày càng phức tạp, tinh vi với qui mô lớn...

Bên cạnh nhiệm vụ đạt được các thỏa thuận về nội dung ưu tiên trong kế hoạch hành động ASEM 2020 - 2021, Hải quan Việt Nam cũng sẽ chú trọng triển khai công tác tuyên truyền, lễ tân, hậu cần để quảng bá văn hóa và đất nước Việt Nam đến bạn bè khu vực và quốc tế.