An Giang: Tháng Giêng vãn cảnh Chùa Hang

Sau nén hương kính Phật, du khách khám phá hang sâu, nơi tương truyền có đôi rắn khổng lồ đêm về nghe kinh. Qua đến đầu bên kia hang là chỗ để ngắm đồng lúa mênh mông tuyệt vời miền biên viễn…

Chùa Hang là tên gọi dân gian của Chùa Phước Điền (có tên chữ là Phước Điền Tự), có lịch sử hơn 100 năm tuổi, là một trong bốn di tích văn hóa lịch sử của núi Sam, tọa lạc trên triền núi Sam, thuộc địa phận TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang. Chùa Hang là một thắng cảnh nổi tiếng của miền Tây Nam Bộ.

Từ cổng chùa, theo nhiều bậc thang lên cao khoảng 300m là đến chùa. Chùa có hai khu vực, phần trên là chính điện thờ Phật, phía sau có hang mãng xà theo truyền thuyết; phần dưới thấp là nơi thờ Tổ, hai ngôi bảo tháp và nhà khói (nhà nấu ăn).

Chùa có mặt chính 11m, mặt hông 10m, nền cuốn đá xanh cao ráo, tráng xi măng, lát gạch bông, tường gạch hồ vôi ô dước, cột bê tông cốt sắt, lợp ngói đại ống. Trong chùa có nhiều hoành phi, liễn đối chạm khắc tinh xảo. Phía trước chùa có cây cột phướng cao hơn 20m. Dưới thềm chùa là hai tượng sư tử bằng xi-măng khá sinh động. Đứng ở đây, khách thập phương có thể nhìn cảnh núi cao, hoặc ngắm cảnh ruộng đồng bát ngát...

Nét độc đáo của ngôi chùa không chỉ ở kiến trúc hoài cổ trầm tư mà còn ở thế đứng. Chùa được chia thành nhiều tầng dọc theo lối cầu lộ thiên như thể được "treo" bên vách núi. Mặt Tây của Núi Sam đã bị khai thác nhiều, để lại những vách đá dựng đứng, hiểm trở. Chùa được xây dựng theo vách đá đó như bức phù điêu khổng lồ được chạm khắc tỉ mỉ. Dù hiểm trở nhưng khuôn viên chùa vẫn có hồ sen, sân chiêm bái Bồ Tát, chư Phật, nhiều hành lang chuyển tiếp dẫn qua các ngôi thờ tự…

Người sáng lập ra ngôi chùa này là bà Lê Thị Thơ, sinh năm Mậu Dần (1818), làm nghề thợ may nên thường gọi là bà Thợ. Sau khi gặp cảnh đời ngang trái, bà đã từ bỏ cuộc sống đời thường tìm đến núi Sam, vào chùa Tây An xin qui y với pháp danh Diệu Thiện. Tu được một thời gian, nhận thấy chùa Tây An đông người lui tới và bị chính quyền bấy giờ theo dõi nên bà đi về hướng tây, gặp cái hang sâu yên tĩnh, vắng người, rậm rạp cây cối nên ở lại dựng am tu hành. Sau đó ít lâu, dân sùng đạo địa phương mến mộ công đức của bà nên góp công, góp của xây dựng thành ngôi chùa rộng lớn hơn và từ đó trở thành Phước Điền Tự.

Tương truyền, trong hang sâu có cặp rắn rất lớn, con xanh tên Thanh xà, con trắng tên Bạch xà. Nghe tiếng kinh kệ, hai con rắn bò lên và sau đó được bà Thợ thuần phục. Chúng không hại người mà đêm đêm còn đến nằm khoanh tròn sau lưng bà nghe kinh, ăn đồ chay cúng Phật và trông chừng thú dữ, kẻ gian, bảo vệ yên tĩnh chốn tu hành. 

Chùa còn có tên gọi khác là chùa Hang vì ban đầu nơi thờ tự nằm trong hang đá sâu. Nhưng người dân địa phương gọi là chùa bà Thợ vì vị nữ tu đầu tiên- bà Lê Thị Thơ- bấy giờ giỏi tài may vá nên người bản địa tránh gọi tên mà gọi nghề để thể hiện sự tôn trọng. Hang sâu nơi bà hàng đêm tụng kinh cho đôi mãng xà nghe bây giờ được tôn tạo lại. Bước lên từng bậc thang trong hang sẽ có đèn cảm ứng chiếu sáng cho khách đi qua. Văng vẳng là tiếng niệm chú, tiếng kệ vang ra từ vách hang hoặc tiếng róc rách của dòng nước cam lồ tuôn ra từ chiếc bình của Bồ Tát Quan Âm. Đi hết hang sâu là ra một hướng khác, đang xây dựng thiền viện lớn cũng hướng ra từ vách núi.

Lần đầu đến đây, du khách như choáng ngợp bởi vẻ sừng sững của kiến trúc "treo" trên vách đá. Nương níu lại đến chiều, ánh hoàng hôn rực rỡ làm du khách nao lòng. Đứng trước hành lang rộng của chùa trông xuống gác chuông, trước mắt là một khoảng không bao la. Mùa này, đồng ruộng xanh ngát đến ngút ngàn tầm mắt. Đó là đồng ruộng miền biên viễn, nối tiếp từ Việt Nam sang tận nước bạn Campuchia. Mùa nước nổi, đồng ruộng này mênh mông nước. Ngôi chùa như "bám" vào hòn đảo- núi Sam nổi bềnh bồng trên mặt nước. Cũng từ vị trí này, nhìn về hướng Tây Nam là trập trùng những ngọn núi mờ ảo trong sương chiều.

Chùa Hang nằm trong quần thể danh thắng tín ngưỡng núi Sam như Miếu Bà Chúa Xứ, chùa Phật Thầy Tây An, lăng Thoại Ngọc Hầu… Từ tháng Giêng đến tháng Tư âm lịch, khu vực này đông đúc du khách từ mọi miền về đây hành hương cúng bái. Năm 1980, ngôi chùa này được là một Di tích Lịch sử cấp Quốc gia.

Nhiều bạn trẻ, du khách tranh thủ lên chùa, đốt nén nhang, cầu nguyện những điều tốt đẹp cho bản thân và gia đình hay dạo chơi vãn cảnh, ghi lại những khoảnh khắc ở ngôi chùa có kiến độc đáo bậc nhất miền Tây Nam Bộ.