Xuất khẩu thủy sản về trạng thái bình thường mới, có tín hiệu hồi phục

Dây chuyền chế biến cá tra phi lê xuất khẩu tại tỉnh Đồng Tháp. (Ảnh: TTXVN)

Kể từ khi áp dụng Nghị quyết 128 của Chính phủ ban hành quy định tạm thời về "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19," từ đầu tháng 10/2021 đến nay, các địa phương sản xuất, chế biến và xuất khẩu thủy sản được trở về trạng thái bình thường mới và tăng cường sản xuất, chế biến, xuất khẩu phục hồi sản xuất.

Đây là tín hiệu phục hồi của ngành thủy sản trong quý 4/2021.

Thị trường nhập khẩu tăng nhẹ

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, kết quả xuất khẩu thủy sản trong tháng 10/2021 đạt 918 triệu USD, tương đương với cùng kỳ năm 2020 và tăng 47% so với tháng 9/2021.

Để đạt con số này, các sản phẩm chính đều tăng trưởng trở lại như cá ngừ, mực, bạch tuộc, tôm; trong đó, cá ngừ và mực, bạch tuộc đều tăng 18%, cua ghẹ tăng 13%, tôm tăng 1,6%.

Con số tăng trưởng cho thấy sản xuất, xuất khẩu thủy sản đang dần ổn định và hồi phục rõ rệt.

Tính đến hết tháng 10/2021, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt 7,1 tỷ USD, tăng nhẹ 2,4%; trong đó, tôm đạt 3,2 tỷ USD tăng 2,6%, cá tra đạt 1,2 tỷ USD tương đương cùng kỳ năm ngoái, cá ngừ đạt 598 triệu USD tăng 10%, mực bạch tuộc đạt 475 triệu USD tăng 4,5%, các loại cá khác giảm gần 1% đạt 1,36 tỷ USD. Riêng nhuyễn thể hai mảnh vỏ vẫn giữ được tăng trưởng cao 39% sau 10 tháng, đạt 113 triệu USD.

Mỹ vẫn là thị trường trọng điểm của thủy sản Việt Nam, chiếm 24% kim ngạch với gần 1,7 tỷ USD, tăng 25% so với cùng kỳ. Tiếp đến là Nhật Bản chiếm 15% với 1,08 tỷ USD, giảm 7%.

Thị trường Trung Quốc và châu Âu đều chiếm 12% với giá trị lần lượt là 872 triệu USD giảm 24% và 864 triệu USD tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc chiếm 9% đạt 643 triệu USD, tăng nhẹ 2%.

Nhu cầu từ các thị trường nhập khẩu vẫn cao, sản xuất chế biến thủy sản đang trên đà hồi phục và hy vọng sẽ tăng trưởng trở lại trong 2 tháng tới khi tỷ lệ tiêm vaccine ở các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long tăng lên nhanh chóng, hạn chế tác động của dịch COVID - đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam nhận định.

Theo Hiệp hội, đối với mặt hàng cá tra, các doanh nghiệp đã nỗ lực giữ được mức phát triển tương đương với cùng kỳ năm 2020 bởi sự biến động lớn do dịch bệnh COVID-19 khiến cho người nuôi khó thu hoạch, cá phát triển quá kích cỡ xuất khẩu dẫn đến khó bán, khó thu hồi vốn, ảnh hưởng đến việc thẻ cá, xoay vòng sản xuất…

Chính vì vậy, sản phẩm cá tra xuất khẩu trong tháng 10/2021 chỉ đạt 139 triệu USD, giảm 18% so với cùng kỳ năm 2020.

Do thiếu nguyên liệu, hoạt động sản xuất, chế biến cá tra ở các địa phương vẫn cầm chừng vì ảnh hưởng của dịch.

Nỗ lực về đích trong những tháng cuối năm

Sau khi cả nước được trở về trạng thái bình thường mới theo Nghị quyết 128 của Chính phủ, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã nhanh chóng bắt tay vào khôi phục sản xuất, đáp ứng các đơn hàng còn ứ đọng trong thời gian sản xuất cầm chừng thực hiện giãn cách xã hội. Đây cũng là thời điểm các doanh nghiệp thủy sản phải chạy nước rút để đạt được mục tiêu đã đề ra trong năm 2021.

Thu hoạch cá tra phục vụ chế biến xuất khẩu tại xã Bình Hòa, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)

Bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Bình Định (BIDIFISCO), cho biết năm 2021 công ty được giao kế hoạch thực hiện kim ngạch xuất khẩu đạt 65 triệu USD và tính đến hết tháng 9 đã thực hiện được 50 triệu USD. Suốt 5 tháng nay, 3 nhà máy chế biến thủy sản của BIDIFISCO đều thực hiện sản xuất theo phương án "3 tại chỗ," hơn 1.000 công nhân bám trụ nhà máy để làm việc, không ai về nhà.

Mặt hàng thủy sản xuất khẩu của BIDIFISCO chủ yếu là cá ngừ đại dương, loại cá này chiếm đến 80% trong tổng lượng hàng xuất khẩu hàng năm của công ty; trong đó, thị trường Mỹ chiếm đến 50%, thị trường châu Âu chiếm 40%, còn lại được xuất sang thị trường Trung Đông.

Thêm vào đó, hơn 1 năm qua, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - châu Âu (EVFTA) đã mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp. Khi xuất khẩu vào thị trường các nước trong Liên minh châu Âu, thuế quan sẽ được giảm dần về 0% theo lộ trình của EU tùy từng thời điểm; trong đó có mặt hàng thủy sản. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu ở Bình Định cạnh tranh với các nước trên thế giới, nhất là với những nước đã được hưởng ưu đãi này từ trước đến nay, bà Lan chia sẻ thêm.

Song song với chế biến và xuất khẩu cá ngừ, ngành chế biến, xuất khẩu tôm cũng đang trên đà khôi phục để về đích trong những tháng cuối năm 2021. Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần thực phẩm Sao Ta (Sóc Trăng) chia sẻ trong những tháng còn lại của năm nay, thị trường xuất khẩu tôm nhìn chung đang khá thuận lợi.

Lĩnh vực dịch vụ, nhà hàng, khách sạn, du lịch… đang từng bước được mở cửa trở lại ở nhiều thị trường. Hầu hết các thị trường chính của tôm Việt Nam đang trên đà phục hồi nhờ tiêm ngừa vaccine diện rộng và triển khai các gói hỗ trợ sau COVID-19.

Thêm vào đó, người tiêu dùng ở nhiều thị trường vẫn đang tiếp tục xu hướng ưa chuộng thực phẩm chế biến sâu, tích hợp nhiều tiện ích, thuận lợi trong việc chế biến món ăn nhanh nhất.

Đi vào phân khúc sản phẩm tôm chế biến sâu, ngành tôm Việt Nam sẽ tránh được sự cạnh tranh đang ngày càng mạnh mẽ từ Ấn Độ và Ecuador vốn có thế mạnh về tôm xuất khẩu tôm thô hoặc tôm sơ chế nhờ vào nguồn tôm nguyên liệu dồi dào và giá rẻ.

Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo đảm an toàn cho sức khỏe con người là hàng đầu, an toàn mới sản xuất. Quan điểm này là xuyên suốt, lâu dài đến khi có chuyển biến mới về tác động của COVID-19.

Song song đó, các doanh nghiệp và chính quyền địa phương phải theo dõi diễn biến tình hình nhu cầu, năng lực các quốc gia là đối thủ để có chiến lược, bước đi phù hợp cho hoàn cảnh hiện nay; nhanh chóng phục hồi sản xuất an toàn và tiến tới ổn định, phát triển cho lâu dài.