Xây dựng nền tư pháp hiện đại từ những dấu ấn hợp tác quốc tế

Năm 2025, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Tòa án là chủ động mở rộng hợp tác quốc tế, nhất là quan hệ song phương với các đối tác chiến lược và các nước. Trọng tâm là nâng cao năng lực cho cán bộ Tòa án trong các lĩnh vực mới, như đấu tranh phòng chống tội phạm công nghệ cao, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm mạng, kỹ năng xét xử vụ án liên quan đến người chưa thành niên, tổ chức và vận hành các Tòa án chuyên biệt về phá sản, sở hữu trí tuệ; đồng thời tích cực tham gia các thiết chế tư pháp quốc tế và thực thi điều ước quốc tế, các hoạt động tương trợ tư pháp.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy và Lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, toàn ngành đã triển khai sôi nổi nhiều hoạt động: gặp gỡ tiếp xúc, tham gia các diễn đàn, trao đổi đoàn, tổ chức các chuyến thăm và làm việc cấp cao, ký kết thỏa thuận hợp tác… Từ những kết quả này đã góp phần nâng cao uy tín của Tòa án Việt Nam trong khu vực và trên thế giới, tạo điều kiện thuận lợi cho việc học hỏi, tiếp thu chuẩn mực tư pháp tiến bộ và tăng cường nguồn lực cả về con người lẫn cơ sở vật chất, phục vụ công cuộc cải cách tư pháp, hội nhập quốc tế và các nhiệm vụ chính trị của Tòa án nhân dân.

Ngày 17/10/2024, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí tiếp và hội đàm với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc Trương Quân. Hai bên thống nhất tăng cường hợp tác và cùng nhau nghiên cứu, trao đổi trong các lĩnh vực then chốt: Độc lập tư pháp trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng Tòa án điện tử và tố tụng điện tử, Tòa án chuyên biệt, và vai trò của Tòa án trong thúc đẩy và hỗ trợ trọng tài thương mại. Đây là bước đi quan trọng nhằm làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác tư pháp Việt Nam - Trung Quốc trong bối cảnh hai Đảng, hai Nhà nước cùng cam kết tăng cường xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai chiến lược.

Tiếp đó, trong buổi tiếp Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper ngày 15/11/2024, hai bên đã trao đổi nhiều lĩnh vực hợp tác: Tư pháp người chưa thành niên, phòng chống buôn bán người, xử lý tội phạm mạng, bảo vệ nhóm yếu thế, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ - nền tảng quan trọng để Việt Nam trở thành điểm đến an toàn cho các nhà đầu tư công nghệ cao. Đại sứ Marc Knapper khẳng định Chính phủ Hoa Kỳ coi trọng thúc đẩy hợp tác với Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam để làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác hai bên, thúc đẩy những mục tiêu chung của hai nước.

Nhiều cuộc tiếp xúc ngoại giao quan trọng khác cũng được Chánh án Lê Minh Trí chủ trì: Tiếp đoàn đại biểu Học viện Tư pháp quốc gia Canada, Đại sứ Cuba tại Việt Nam, Đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam; Viện trưởng Viện kiểm sát tối cao Azerbaijan, Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam… Các hoạt động này mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế, tạo cơ hội cho ngành Tòa án học hỏi kinh nghiệm đa dạng từ nhiều hệ thống pháp luật tiên tiến.

Đặc biệt, chuyến công tác từ ngày 3-7/6/2025 tại Trung Quốc và từ ngày 8-11/6/2025 tại Mông Cổ do Chánh án Lê Minh Trí dẫn đầu đã để lại dấu ấn sâu sắc. Tại Trung Quốc, đoàn Việt Nam đã làm việc với nhiều cơ quan tư pháp trung ương và địa phương, trao đổi về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xét xử, tổ chức Tòa phá sản, trọng tài quốc tế…

Chuyến thăm có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần hiện thực hóa nhận thức chung giữa lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai nước thể hiện trong Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình tháng 4/2025 về việc tiếp tục làm sâu sắc quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược, trong đó xác định tư pháp là một trong những trụ cột hợp tác quan trọng.

Tại Mông Cổ, hai bên ký Bản ghi nhớ hợp tác tư pháp với nội dung hợp tác tư pháp tập trung vào việc trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin về tổ chức, hoạt động của Tòa án; cải cách tư pháp; ứng dụng công nghệ thông tin; đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…

Bản ghi nhớ là cơ sở cho việc thúc đẩy cơ chế hợp tác giữa hệ thống Tòa án hai nước, khẳng định quyết tâm của hai Tòa án trong việc đưa lĩnh vực hợp tác tư pháp trở thành trụ cột quan trọng trong tổng thể quan hệ hợp tác hai nước trên cơ sở tin cậy chính trị, tình hữu nghị truyền thống, vì sự phát triển hai nước và lợi ích của người dân hai nước.

Những chuyến thăm, làm việc này không chỉ tăng cường hiểu biết, củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống mà còn đặt nền tảng cho việc xây dựng cơ chế hợp tác tư pháp song phương ngày càng thực chất, trở thành một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam với các nước.

Không chỉ dừng ở các hoạt động đối ngoại cấp cao của đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí, hợp tác quốc tế còn được triển khai đồng bộ ở nhiều cấp: từ các đồng chí Phó Chánh án, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, đến các đơn vị chuyên môn, các Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân các tỉnh, thành có chung đường biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia. Những hoạt động này góp phần xây dựng “mạng lưới hợp tác đa tầng”, đảm bảo tính bao quát và hiệu quả trong thực thi, vừa phù hợp với định hướng chiến lược, vừa gắn liền với yêu cầu thực tiễn ở từng địa phương.

Có thể khẳng định, hoạt động hợp tác quốc tế của ngành Tòa án thời gian qua đã đạt nhiều kết quả thiết thực trên nhiều phương diện, từ nâng cao năng lực cán bộ Tòa án, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, tiếp cận chuẩn mực quốc tế đến nâng cao vị thế uy tín quốc gia, tạo dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.

Hợp tác quốc tế đã và đang trở thành một kênh quan trọng, thiết thực của ngành Tòa án nhân dân, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động tư pháp, xây dựng nền tư pháp công bằng, minh bạch, hiện đại và hội nhập. Đặc biệt, với dấu ấn đậm nét từ vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và tham gia trực tiếp của đồng chí Lê Minh Trí - Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, hợp tác quốc tế của ngành Tòa án Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế, uy tín trên trường quốc tế, phục vụ hiệu quả công cuộc cải cách tư pháp, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.