Xây dựng lộ trình thành lập các Tòa án sơ thẩm chuyên biệt

Sáng 22/7, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch Nước đã họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam về các luật đã được Quốc hội Khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 7, trong đó có Luật Tổ chức TAND.

Sẽ căn cứ tình hình thực tiễn để thành lập Tòa án sơ thẩm chuyên biệt

Trả lời báo chí liên quan đến quy định về TAND sơ thẩm chuyên biệt trong Luật Tổ chức TAND năm 2024 và dự kiến của TANDTC về việc thành lập các TAND sơ thẩm chuyên biệt, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến cho biết, theo Điều 4 của Luật, hệ thống TAND đã bổ sung TAND sơ thẩm chuyên biệt.

Theo Luật, sẽ có 3 Tòa án sơ thẩm chuyên biệt gồm: TAND sơ thẩm chuyên biệt về hành chính; TAND sơ thẩm chuyên biệt về sở hữu trí tuệ; TAND sơ thẩm chuyên biệt về phá sản.

Về thời gian hoạt động, cơ cấu tổ chức bộ máy, Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến cho biết, sẽ căn cứ vào tình hình thực tiễn.

"Trên cơ sở số lượng vụ việc cụ thể mà Tòa án có thẩm quyền giải quyết và điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực..., TANDTC đang nghiên cứu, rà soát và sẽ xây dựng đủ các điều kiện cần thiết. Sau đó, có phương án đề xuất, báo cáo cơ quan có thẩm quyền, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thành lập các Tòa án này".

Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến cho biết thêm, việc này còn chờ sau khi Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Phá sản được sửa đổi bổ sung để xem xét số lượng từng Tòa án sơ thẩm chuyên biệt đặt ở đâu? Thẩm quyền ra sao?

"Hiện TANDTC đang xây dựng và trình cấp có thẩm quyền"-Phó Chánh án thông tin.

Không hạn chế quyền tác nghiệp của báo chí

Về báo chí tác nghiệp tại phiên tòa, quy định tại Điều 141, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến cho biết, để phiên tòa, phiên họp được thực hiện theo đúng quy định pháp luật và trang nghiêm, những người tham dự phải tuân thủ, đảm bảo quyền con người, quyền công dân. Ngoài ra, điều này dựa trên căn cứ vào Điều 3 Hiến pháp....

"Các hoạt động thông tin phiên tòa phải tuân theo pháp luật. Vì trong quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố nhưng chưa được kiểm chứng. Đặc biệt, là thông tin liên quan đến đời tư cá nhân, bí mật gia đình, kinh doanh... Do đó, Hội đồng xét xử phải xem xét đánh giá, đồng thời thảo luận tại phòng nghị án. Trên cơ sở đó đưa ra nhận định, đánh giá trong bản án"- Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Phó Chánh án cũng khẳng định sẽ "không hạn chế quyền tác nghiệp của báo chí". Theo khoản 3, Điều 141, mọi người được ghi âm diễn biến phiên tòa. Đối với ghi hình, chỉ được ghi hình phiên khai mạc, công bố quyết định mở phiên tòa và tuyên án.

Trường hợp ghi hình người tiến hành tố tụng, phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa.

Theo Luật, trường hợp cần thiết, phục vụ chuyên môn, Tòa án sẽ ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa. Do vậy, trường hợp cần thiết, báo chí yêu cầu cung cấp, Tòa án có thể cung cấp toàn bộ hình ảnh và âm thanh diễn biến phiên tòa, nhưng vẫn phải đảm bảo quyền con người, quyền công dân.