WHO thận trọng đối với huyết tương Covid-19 khi Hoa Kỳ cấp phép khẩn cấp

Huyết tương hồi phục từ bệnh nhân do coronavirus đã hồi phục tại Trung tâm hiến máu Central Seattle của Bloodworks Northwest trong đợt bùng phát ở Seattle, Washington, Hoa Kỳ

Ngay cả khi Hoa Kỳ đã cấp phép khẩn cấp cho liệu pháp sử dụng huyết tương của người khỏi bệnh để chữa trị bệnh Covid-19, WHO cho rằng bằng chứng về tác dụng của nó vẫn còn rất ít.

Cái gọi là “huyết tương dưỡng bệnh”, từ lâu đã được sử dụng để điều trị bệnh, gần đây đã trở thành một tranh cãi chính trị mới trong cuộc chạy đua tìm kiếm liệu pháp điều trị Covid-19.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) hôm qua (23/8) đã cấp phép sử dụng liệu pháp này sau khi Tổng thống Donald Trump nói rằng cơ quan này đã cản trở việc triển khai vắc-xin và phương pháp điều trị này vì lý do chính trị.

Kỹ thuật chữa bệnh này bao gồm việc lấy huyết tương giàu kháng thể từ những bệnh nhân đã hồi phục sau khi mắc Covid-19 và truyền vào cơ thể người đang trong tình trạng mắc Covid-19 nặng với hy vọng họ sẽ hồi phục nhanh hơn.

Bác sĩ Soumya Swaminathan, nhà khoa học chính của WHO, cho biết chỉ có một số thử nghiệm lâm sàng về huyết tương dưỡng bệnh mới có kết quả, và bằng chứng (ít nhất là cho đến nay) vẫn chưa đủ thuyết phục để sử dụng nó chữa bệnh ngoài việc sử dụng nó như một liệu pháp thử nghiệm. Bà cho biết, mặc dù một số thử nghiệm đã cho thấy một số lợi ích cụ thể nhưng chúng mới chỉ ở quy mô nhỏ và dữ liệu thu thập được cho đến nay vẫn chưa thể kết luận.

Bác sĩ Swaminathan nói trong một cuộc họp báo: Hiện tại, những thử nghiệm này vẫn là những bằng chứng “chất lượng rất thấp. “Vì vậy, chúng tôi khuyến nghị rằng huyết tương dưỡng bệnh vẫn nên chỉ là một liệu pháp thử nghiệm. Nó cần tiếp tục được đánh giá trong các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được thực hiện đầy đủ”.

Bằng chứng về việc sử dụng huyết tương của người mắc Covid-19 đã khỏi bệnh hiện vẫn rất mâu thuẫn: Một nghiên cứu của Trung Quốc cho thấy huyết tương từ những người đã khỏi bệnh không tạo ra sự khác biệt ở những bệnh nhân nặng phải nhập viện, trong khi một phân tích tổng hợp khác lại cho thấy nó có thể làm giảm nguy cơ tử vong.

Bác sĩ Swaminathan nói thêm, một thách thức nữa là tính biến đổi của huyết tương. Vì huyết tương được lấy từ nhiều người khác nhau nên nó sẽ tạo ra một sản phẩm ít được tiêu chuẩn hóa hơn các kháng thể đơn dòng được tạo ra trong phòng thí nghiệm.

Cố vấn cấp cao của Tổ chức Y tế Thế giới Bruce Aylward nói thêm rằng ngoài hiệu quả, huyết tương cũng có những rủi ro tiềm ẩn về an toàn cần phải được kiểm tra.

Ông Aylward nói: “Huyết tương cũng có một số tác dụng phụ, từ sốt nhẹ đến tổn thương phổi nặng hoặc suy tuần hoàn. Vì lý do đó, kết quả thử nghiệm lâm sàng là vô cùng quan trọng".

Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ trong tháng này thông báo họ đã tài trợ vài triệu đô la cho một thử nghiệm huyết tương dưỡng bệnh giai đoạn giữa.