Trong thời gian gần đây, khu vực biên giới Quảng Trị, đặc biệt khu vực thị trấn Lao Bảo và các xã vùng biên thuộc huyện Hướng Hóa đã trở thành điểm nóng trong cuộc chiến chống mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý.
Tổng hợp từ nhiều vụ án quy mô lớn được phát hiện trong thời gian qua, có thể nhận thấy những nguy cơ lâu dài biến khu vực này thành trung tâm trung chuyển ma tuý trong khu vực miền Trung và Đông Nam Á.
Tại sao Quảng Trị trở thành "cửa ngõ" ma tuý?
Quảng Trị, một tỉnh thuộc khu vực miền Trung, có đường biên giới dài gần 200km giáp Lào, trong đó khu vực cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo đóng vai trò quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây. Tuyến đường này được coi là huyết mạch giao thương quốc tế, nhưng cũng chính là con đường dẫn dắt cho các tổ chức buôn ma tuý.
Thực tế, tại khu vực biên giới Quảng Trị, các lực lượng chức năng phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc quản lý. Địa hình đặc biệt phức tạp với các con đường mòn, lối mở không chính thức. Các đối tượng buôn bán thường lợi dụng những khu vực này để lách qua các trạm, chốt kiểm soát của lực lượng biên phòng.
Ngoài ra, Quảng Trị còn nằm gần "Tam Giác Vàng" – khu vực biên giới giữa Thái Lan, Lào và Myanmar, nổi tiếng là một trong những trung tâm sản xuất ma tuý lớn của thế giới. Từ khu vực này, ma tuý được vận chuyển qua Lào trước khi thâm nhập vào Việt Nam qua các đường mòn, lối mở dọc hai biên giới và cửa khẩu Lao Bảo.
Gia tăng các vụ án ma tuý
Báo cáo từ các cơ quan chức năng cho thấy, số lượng các vụ án liên quan đến ma tuý tại tỉnh Quảng Trị đã tăng đột biến trong những năm gần đây. Chỉ tính riêng trong năm 2024, án ma tuý chiếm hơn 30% tổng số án hình sự được toà án nhân dân tỉnh Quảng Trị đưa ra xét xử. Trong đó, 30 bản án tử hình đã được tuyên và cũng rất nhiều mức án chung thân và hình phạt tù cao đã được hội đồng xét xử toà án nhân dân tỉnh Quảng trị đưa ra cho các bị cáo, điều này chứng tỏ mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Bước sang năm 2025, xu hướng này vẫn không giảm. Trong tháng 1/2025, các vụ án liên quan đến ma tuý mà toà án nhân dân tỉnh Quảng trị đã lên kế hoạch đưa ra xét xử chiếm gần 40% tổng số án hình sự tại Quảng Trị. Nhiều vụ án quy mô lớn liên quan đến việc vận chuyển, mua bán trái phép các chất ma tuý đã bị phát hiện. Lực lượng chức năng đã bắt giữ hàng loạt đối tượng và với nhiều bản án nghiêm khắc đã được đưa ra, điển hình có 3 đối tượng đã bị tuyên với mức án tù chung thân và nhiều đối tượng nhận mức án từ 20 năm tù và các mức án tù dài hạn khác.
Thách thức trong công tác phòng chống ma tuý
Hiện tại các lực lượng chức năng đã áp dụng nhiều biện pháp quyết liệt nhưng việc kiểm soát tình trạng vận chuyển, buôn bán ma tuý tại tỉnh Quảng Trị vẫn đối diện với những thách thức lớn.
Đầu tiên phải kể đến là độ phức tạp trong tổ chức hoạt động của các đối tượng buôn bán. Những nhóm tội phạm này thường có tổ chức rất chặt chẽ, manh động và khéo léo trong việc nguỵ trang hoạt động.
Thứ hai, việc tuyên truyền nhận thức về tác hại của ma tuý trong cộng đồng địa phương còn hạn chế. Các đối tượng, tổ chức tội phạm dễ dàng “làm mưa làm gió” khi những khu vực biên giới thiếu đi sự đoàn kết giữa người dân và lực lượng chức năng.
Cuối cùng, hạ tầng giao thông được nâng cấp và thủ tục thông quan nhanh chóng tại khu vực biên giới tuy mang lại nhiều lợi ích về kinh tế nhưng vô hình chung cũng tăng nguy cơ bị lợi dụng bởi các tổ chức tội phạm.
Để ngăn chặn tình trạng buôn bán ma tuý, Quảng Trị cần đặt ra nhiều biện pháp mang tính bền vững và toàn diện. Trước hết, cần tăng cường hợp tác sâu rộng với các địa phương lân cận và các quốc gia bạn như Lào và Thái Lan trong việc chia sẻ thông tin và kiểm soát hoạt động buôn bán ma tuý xuyên biên giới.
Các biện pháp an ninh biên giới cần được nâng cao, bao gồm áp dụng công nghệ cao và tăng cường huấn luyện cho lực lượng chức năng. Ngoài ra, việc đẩy mạnh tuyên truyền nhận thức về nguy cơ và hậu quả từ ma tuý cũng cần được coi là yếu tố quan trọng.