Ưu ái và nợ nần

Nhà máy xi măng Đồng Bành. Riêng năm 2011, nhà máy này còn thiếu 141 tỷ đồng để trả nợ.

Theo như Bộ Xây dựng cho biết thì Xi măng Đồng Bành thiếu khoảng 141 tỷ đồng trả nợ trong năm 2011. Con số này có vẻ không trong kế hoạch ban đầu, khi xây dựng phương án đầu tư. Nó cao hơn so với dự kiến ban đầu. Vẫn theo Bộ Xây dựng, trong vòng 5 năm tới Đồng Bành còn thiếu khoảng 607 tỷ đồng để trả nợ và và bù đắp nguồn tiền mất cân đối. Tính ra khoản này bằng tới 40% tổng đầu tư. Vậy là vượt “lỗ kế hoạch” báo động về khả năng vỡ nợ. Mặc dù vậy, nhà máy vẫn cho rằng không đáng lo bởi khoản nợ nước ngoài đã có Bộ Tài chính trả hộ.

Dự án này được triển khai thi công từ tháng 10-2006, với công suất thiết kế 2.500 tấn clinker/ngày, tương đương 910.000 tấn xi măng/năm, tổng mức đầu tư từ 1.298 tỉ đồng - tăng lên 1.505 tỉ đồng, tương đương mức tăng khoảng 16% do thi công chậm đến 2 năm.

Trong số cổ đông sáng lập dự án có Tổng Công ty Cơ khí xây dựng (COMA), Tổng Công ty Máy và Thiết bị công nghiệp (MIE) là những doanh nghiệp nhà nước có tiềm lực về vốn và có kinh nghiệm trong quản lý và đầu tư, do đó Công ty Cổ phần Xi măng Đồng Bành có nhiều thuận lợi trong việc điều hành và huy động nguồn vốn.

Dự án này được hưởng đủ các chính sách ưu đãi theo quy định của Chính phủ đối với vùng đặc biệt khó khăn, được tỉnh Lạng Sơn tạo mọi điều kiện về mặt bằng, hỗ trợ đào tạo lao động, ưu đãi về xây dựng cơ sở hạ tầng ngoài nhà máy và khu công nghiệp... Dự án còn nhận được nhiều ưu ái từ các ngân hàng thương mại nhà nước và nước ngoài, dù vốn tự có của chủ đầu tư chỉ vỏn vẹn 301 tỉ đồng, chiếm khoảng 20% tổng mức đầu tư, còn lại là các khoản vay từ Ngân hàng ĐT&PT Việt Nam (272,142 tỉ đồng), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (183,467 tỉ đồng) và Ngân hàng ANZ (747,850 tỉ đồng) với sự bảo lãnh của Chính phủ. Sự hào phóng này đến từ ý muốn chủ quan về một giấc mơ công nghiệp của địa phương, một phần từ những lời lẽ thuyết minh có cánh của chủ đầu tư. Dù thế nào thì kỳ vọng đã đặt không đúng chỗ, và giấc mơ công nghiệp của địa phương đã sớm trở thành gánh nặng cho Nhà nước.

Không còn nghi ngờ gì nữa, nếu như ở Hà Giang là sự vung tay quá trán của địa phương thì ở Lạng Sơn đây lại thêm một bài học về việc phân bổ nguồn lực, về đầu tư vốn nhà nước kém hiệu quả. Chuyện thua lỗ của Xi măng Đồng Bành chưa đến hồi kết vì theo Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính còn phải đứng ra trả nợ thay Đồng Bành. Thử hỏi nếu cứ tiếp tục như vậy, đến bao giờ mới có sức cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế?

Bảo Văn