Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức người làm báo cách mạng

Làm báo là để làm cách mạng

Cùng với toàn Đảng, toàn dân ta, đội ngũ những người làm báo cách mạng Việt Nam đang đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII).

Đạo đức người làm báo cách mạng là một nội dung quan trọng trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh mang giá trị cả lý luận và thực tiễn sâu sắc, góp phần to lớn vào việc định hướng và đào tạo cho các thế hệ nhà báo Việt Nam đủ đức, tài, trở thành lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về đạo đức của người làm báo cách mạng. Người đã sáng lập nền Báo chí cách mạng Việt Nam, đã chăm lo gây dựng, dìu dắt và rèn luyện đội ngũ những người làm báo nước ta đồng thời là một nhà báo xuất sắc. Bác Hồ đã để lại cho chúng ta một di sản báo chí vô cùng quý báu với một hệ thống tư tưởng, quan điểm chỉ đạo sâu sắc về thực tiễn và lý luận nghiệp vụ báo chí cách mạng cùng hàng nghìn tác phẩm báo chí mẫu mực đã được xuất bản.

Cuộc đời hoạt động cách mạng của Người không tách rời hoạt động báo chí. Người làm báo là để làm cách mạng và đã trở thành một nhà báo cách mạng. Các tác phẩm báo chí của Người có nội dung vô cùng sâu sắc và hết sức mẫu mực về hình thức thể hiện, tạo nên một phong cách độc đáo-phong cách báo chí Hồ Chí Minh. Tư tưởng về đạo đức người làm báo của Bác có thể khái quát ở một số điểm chủ yếu sau:

Thứ nhất, người làm báo cách mạng tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tại Đại hội đại biểu lần thứ 2, Hội Nhà báo Việt Nam ngày 16/4/1959, Người nói: “Tất cả những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ, đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta phải có đường lối chính trị đúng”. Đến Đại hội đại biểu lần thứ 3 Hội nhà báo Việt Nam, Người chỉ rõ: “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng. Đó là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân ta, cũng là nhiệm vụ của báo chí ta”.

Thứ hai, người làm báo cách mạng luôn gắn bó với cán bộ, chiến sỹ, quần chúng nhân dân, sáng tạo các tác phẩm báo chí thiết thực, giữ bản sắc văn hóa phục vụ quần chúng, cán bộ, chiến sỹ.

Bác Hồ coi báo chí vừa là một bộ phận cấu thành văn hóa, vừa là phương tiện xây dựng, truyền bá văn hóa; vừa là đội quân tiên phong trong công tác tư tưởng - văn hóa. Người sớm nhận ra vai trò và tác động to lớn của báo chí trong đấu tranh cách mạng. Người nói, muốn viết báo thì: Cần phải gần gũi dân chúng, cứ ngồi trong phòng giấy mà viết thì không thể viết thiết thực; Người nói: “Kinh nghiệm của tôi là thế này: Mỗi khi viết một bài báo, thì đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn dễ đọc? Khi viết xong, thì nhờ anh em xem và sửa giùm”.

Thứ ba, người làm báo cách mạng trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tính trung thực của nhà báo là một tiêu chuẩn đạo đức rất quan trọng trong hoạt động nghề nghiệp báo chí. Đồng thời, Người cũng đòi hỏi các nhà báo trong mọi trường hợp khen cũng như chê đều với động cơ trong sáng, khách quan, không thể viết báo vì mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỷ. Người cho rằng “một tờ báo mà không được đại đa số quần chúng ham muốn thì không xứng đáng là một tờ báo”.

Nhà báo chân chính phải chuyên nghiệp trong cách hành nghề, phải trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật. Người nói: “Không biết rõ, hiểu rõ, chớ nói, chớ viết. Khi không có gì cần nói, không có gì cần viết, chớ nói, chớ viết càn” và “chưa điều tra, chưa nghiên cứu, chưa biết rõ, chớ nói, chớ viết”.

Thứ tư, người làm báo cách mạng nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, khiêm tốn cầu tiến bộ.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Đảng cách mạng cần tự phê bình và phê bình như ta cần không khí”. Làm báo cũng vậy, Bác thường nhắc nhở cán bộ, nhà báo, phóng viên các báo, đài phải luôn luôn có thái độ cầu thị nghiêm túc, trung thực trong tự phê bình và phê bình. Bác viết: Dưới chế độ dân chủ, thì mọi người trước hết là mọi cán bộ, đảng viên, mọi cơ quan và đoàn thể cần phải thật thà tự phê bình và hoan nghênh người khác phê bình mình; có như vậy mới tiến bộ được.

Thứ năm, người làm báo cách mạng tiên phong “bút chiến” chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa và lý luận.

Người làm báo cách mạng tiên phong trong việc đấu tranh bảo vệ, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là điều kiện tiên quyết. Những người làm báo cần kiên quyết bảo vệ Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, đặc biệt là mục tiêu, lý tưởng, con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Đấu tranh bảo vệ nguyên tắc tổ chức và hoạt động, mối quan hệ giữa các thiết chế quyền lực của nhà nước XHCN; có biện pháp thiết thực củng cố và phát triển mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với các thành tố trong hệ thống chính trị và nhân dân. Phát hiện kịp thời chỉ rõ những tư tưởng, văn hóa xấu độc xâm nhập vào Việt Nam...

Học tập đạo đức, phong cách làm báo Hồ Chí Minh

Học tập đạo đức, phong cách làm báo Hồ Chí Minh, thời gian qua, báo chí nước ta đã phát huy được thế mạnh, đảm bảo thông tin nhanh nhạy, chân thực, khách quan, chính xác, kịp thời, phản ánh mọi mặt đời sống xã hội theo đúng định hướng và tôn chỉ, mục đích; khởi phát nhiều phong trào mang ý nghĩa nhân văn, khơi dậy truyền thống, niềm tự hào dân tộc.

Để đưa nền báo chí nước nhà phát triển theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập đạo đức, phong cách làm báo Hồ Chí Minh là vấn đề cơ bản, cần được thực hiện nghiêm túc.

Trước hết, học tập Bác ở tính trung thực trong tác nghiệp báo chí. Đây là phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, nền tảng của người làm báo, nên đòi hỏi khi viết báo phải trung thực, tôn trọng sự thật, không làm sai lệch thông tin hoặc chạy theo lợi nhuận mà đưa những sự kiện “giật gân” để câu khách. Mọi thông tin đưa ra công luận phải phản ánh đúng bản chất sự thật khách quan, cung cấp cho công chúng hình ảnh chân thực về sự kiện và tình huống được thông tin, thông qua đó hướng dẫn, định hướng dư luận.

Thứ hai, đề cao tính chiến đấu, tính định hướng trong từng bài báo. Với tinh thần đó, báo chí phải đóng vai trò quan trọng trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, quan điểm, đường lối của Đảng, làm cho hệ tư tưởng của Đảng, giai cấp công nhân, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tinh hoa văn hóa thế giới chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội.

Thứ ba, học tập cách viết ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu của Bác. Đó là đặc trưng phong cách báo chí của Người, nên đối với những người làm báo phải học cách viết sao cho lối hành văn ngắn gọn, cô đọng, súc tích, sức thuyết phục cao. Để làm được điều đó, bên cạnh việc học tập, đào tạo cơ bản, mỗi nhà báo, nhất là những người mới vào nghề cần phải tích cực, tự giác học tập, rèn luyện, kiên trì, nhẫn nại và đặc biệt là phải tâm huyết với nghề, tận tâm với công việc.

Thứ tư, xác định đúng đối tượng, mục đích viết. Trong quá trình tác nghiệp, người viết báo phải tuân thủ tôn chỉ, mục đích, nắm được đối tượng độc giả của tờ báo cả về trình độ, tâm tư, nguyện vọng và phải luôn tự hỏi: “Ta viết cho ai xem? Nói cho ai nghe?”. Có như vậy, người viết mới xác định đúng nội dung, hình thức thể hiện, cách diễn đạt tối ưu, phù hợp với lối sống, trình độ học vấn, kiến thức, truyền thống văn hóa cũng như yêu cầu, đặc điểm riêng của từng đối tượng…

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách báo chí của Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người làm báo cần có lập trường kiên định vững vàng trong mọi điều kiện; trước hết là ý thức và bản lĩnh chính trị của người làm báo cách mạng. Luôn gắn bó với quần chúng nhân dân, sáng tạo các tác phẩm báo chí thiết thực, giữ bản sắc văn hóa, phục vụ nhân dân. Trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, khiêm tốn cầu tiến bộ. Không ngừng học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, thực hiện tốt trách nhiệm và nghĩa vụ của người làm báo trong giai đoạn cách mạng mới, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, của nhân dân.