Trả hồ sơ điều tra bổ sung vụ án nguyên Phó bí thư tỉnh đoàn Yên Bái

Theo hồ sơ vụ án, bị can Lăng Đức Hân (sinh 1972, Giám đốc Cty TNHH Ngọc Tâm, Yên Bái) và đồng phạm vận chuyển trái phép 294kg thuốc nổ bị bắt quả tang trên hồ Thác Bà được Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Yên Bái khởi tố từ đầu năm 2021. Theo Kết luận điều tra, Lăng Đức Hân và một số đối tượng đã lợi dụng việc nổ mìn lấy đá làm vật liệu xây dựng con đường (dài 1,5km) dẫn vào khu vực mỏ quặng Núi Ngàng của Cty TNHH Tuyên Huy (Yên Bái) ở xã Cảm Nhân, huyện Yên Bình để khai thác quặng trái phép.

Vụ án sau đó đã gây xôn xao dư luận khi Công an tỉnh Yên Bái tiếp tục khởi tố bị can đối với ông Đinh Tiến Hùng vào ngày 5/4/2022 khi anh đang giữ chức Phó Bí thư thường trực Tỉnh đoàn Yên Bái, với tội danh "Vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên". Anh Đinh Tiến Hùng đã nhiều lần viết đơn khiếu nại khẩn cấp gửi cơ quan thẩm quyền, chức năng từ Trung ương đến địa phương kêu oan. Khẳng định vô can, anh Hùng đã đề nghị các cơ quan tố tụng tỉnh Yên Bái làm rõ những tình tiết bị cho là có liên quan trong bản Kết luận điều tra số 03/KLĐT-ANĐT ngày 4/5/2022, và cả bản Kết luận điều tra bổ sung số 01/BKL-ANĐT ngày 24/8/2022.

Luật sư Hoàng Trọng Hồng (Đoàn LS Yên Bái, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị can Đinh Tiến Hùng) cho biết đã nộp đơn đến Viện KSND tỉnh Yên Bái ngay sau khi vụ án chuyển sang giai đoạn truy tố để thực hiện quyền sao chép và nghiên cứu (tháng 5/2022). Nhiều lần ông nhắc kiểm sát viên, thậm trí trực tiếp đến gặp cả lãnh đạo Viện KSND tỉnh Yên Bái đề nghị nhưng ông vẫn không được bố trí tiếp cận hồ sơ. Sau 5 tháng, đến tận ngày 20/10/2022, tức lần thứ hai hồ sơ vụ án được Viện KSND tỉnh Yên Bái chuyển trả về Cơ quan điều tra, Luật sư Hoàng Trọng Hồng vẫn không được xem những tài liệu này.

Trong vụ án này, theo Kết luận điều tra nêu ra việc Nguyễn Văn Hậu (sinh 1982, Giám đốc Cty Tuyên Huy), và Nguyễn Trọng Tuấn (sinh 1965, Phó Giám đốc), đã gặp gỡ Đinh Tiến Hùng tại quán cà phê Đồng Tâm ở trung tâm Tp Yên Bái vào tháng 10/2020 để bàn khai thác quặng trái phép thông qua việc Lăng Đức Hân nổ mìn lấy đá nói trên. Tình tiết này được Cơ quan điều tra cho rằng "là tài liệu chứng cứ quan trọng nhất" để buộc tội Đinh Tiến Hùng theo Khoản 2 Điều 227, BLHS 2015.

Các luật sự bảo vệ quyền và lợi ích cho bị can Đinh Tiến Hùng đánh giá vụ án qua hai Kết luận điều tra và phân tích dữ liệu thu thập, nhận định chưa có chứng xác đáng, để khởi tố anh Đinh Tiến Hùng. Theo luật sư, bản Kết luận điều tra không diễn giải chi tiết cuộc nói chuyện tại quán cà phê ra sao, âm giọng thế nào và chứng cứ xác nhận nội dung. Cuộc gặp gỡ chỉ 15 phút, Nguyễn Văn Hậu và Đinh Tiến Hùng khi đó mới nhận ra nhau từng là bạn học phổ thông sau gần 20 năm, hỏi thăm sức khỏe, nghề nghiệp, họ chưa thể vào cuộc ngay cùng bàn bạc việc khai thác quặng trái phép. Anh Đinh Tiến Hùng không có kiến thức, chuyên môn, kinh nghiệm gì về quặng, cũng không hề có năng lực để "đi lo cơ chế, lo quan hệ", không chung vốn đầu tư để ăn chia lợi nhuận với các đối tượng, càng không thể là "người tổ chức" khi không có kế hoạch hành động, không phân công nhiệm vụ, không đôn đốc ai... Chỉ căn cứ vào lời khai đơn giản của các đối tượng (Hậu, Tuấn...), không có chứng cứ phù hợp khác để xác định hành vi phạm tội xảy ra tại quán cà phê Đồng Tâm.

Các luật sư dẫn lại lời khai của Hậu và Tuấn (do Cơ quan điều tra thu thập từ hai đối tượng này), rằng anh Đinh Tiến Hùng đã có câu nói tại buổi đầu gặp gỡ ở quán cà phê: "Các ông có mỏ, tôi thì có 'quan hệ'. Bây giờ đang tiện việc làm đường thì cứ tiến hành khai thác quặng luôn. Tôi sẽ đứng ra lo 'quan hệ, cơ chế', sau khi khai thác và bán được quặng thì tính toán trừ chi phí, tôi sẽ lấy 1/3 lợi nhuận...". Luật sư khẳng định không có căn cứ nào cho thấy câu nói này tồn tại, cũng không đủ điều kiện được coi là chứng cứ trực tiếp.

Trước đó ngày 15/4/2022, Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS HCM đã ra quyết định tạm đình chỉ các chức vụ trong Đoàn đối với ông Hùng trong thời hạn 90 ngày. Sau đó, vụ án kéo dài khiến anh Hùng tiếp tục bị đình chỉ thêm 90 ngày nữa. Hiện tại anh Hùng chỉ là cán bộ Tỉnh Đoàn bình thường và vẫn là đảng viên, hàng ngày vẫn đi làm.

Theo luật sư Nguyễn Văn Hùng, Đoàn LS Hà Nội cho rằng chưa thể lấy gì đảm bảo những lời khai của Nguyễn Văn Hậu và Nguyễn Trọng Tuấn tại quán cà phê là chứng cứ trực tiếp. Và bản Kết luận điều tra bổ sung (số 01/BKL-ANĐT ngày 24/8/2022) vẫn thiếu căn cứ buộc tội bị can Đinh Tiến Hùng cho dù thời gian điều tra đã kéo dài (gần 2 năm), thậm chí đã có những cuộc họp liên ngành nội chính ở Yên Bái nêu quan điểm phải làm rõ nhiều nội dung, trong đó có trường hợp Đinh Tiến Hùng.

Quyết định trả hồ sơ lần hai được Viện kiểm sát đưa ra sau gần hai năm thực hiện điều tra và đề nghị truy tố.