TP.HCM cảnh báo bệnh Chikungunya lây qua muỗi vằn

Chiều 10/8, Sở Y tế TP.HCM thông báo, TP.HCM chưa phát hiện ca bệnh Chikungunya (bệnh truyền nhiễm lây truyền qua cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue) nhưng đây là bệnh đã lưu hành tại Việt Nam, cần được giám sát và dự phòng tích cực.

Ngành y tế luôn quan tâm các hoạt động chủ động giám sát bệnh và các biện pháp phòng bệnh Chikungunya cũng chính là phòng bệnh sốt xuất huyết.

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây truyền chủ yếu qua muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus), cùng loại muỗi gây bệnh sốt xuất huyết Dengue và bệnh do virus Zika.

Bệnh phát hiện lần đầu tiên trên thế giới vào năm 1952 tại Tanzania, châu Phi. Bệnh thường bùng phát thành dịch tại các khu vực có khí hậu nhiệt đới và điều kiện môi trường thuận lợi cho muỗi sinh sôi, ban đầu chủ yếu giới hạn ở châu Phi và châu Á. Nhưng trong những thập kỷ gần đây, bệnh đã lan rộng đến hơn 110 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới.

Từ đầu năm 2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, mọi châu lục, kể cả châu Âu, đều đã ghi nhận ca bệnh Chikungunya.

Bệnh đa phần là lành tính và tự khỏi sau vài ngày đến vài tuần, tuy nhiên đau khớp có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm ở một số ít người.

Bệnh Chikungunya cũng đã được ghi nhận tại Việt Nam từ lâu qua kết quả công bố của một số nghiên cứu dịch tễ học phân tử và huyết thanh học.

Gần đây nhất, từ năm 2017 - 2019, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương Hà Nội và Viện Pasteur TP.HCM phối hợp với Đại học Nagasaki Nhật Bản thực hiện nghiên cứu dịch tễ học phân tử và huyết thanh của bệnh Chikungunya trên 31 tỉnh thành tại Việt Nam với 1063 mẫu huyết thanh.

Kết quả cho thấy 46,4% mẫu có kháng thể kháng virus Chikungunya (bằng chứng đã từng nhiễm virus này) và 27,7% mẫu có kết quả PCR dương tính (bằng chứng đang nhiễm virus).

Do đó, có thể nhận định vi rút Chikungunya là bệnh lưu hành ở Việt Nam với tỷ lệ đáng kể.

Ngoài nghiên cứu khoa học như trên, hoạt động giám sát trọng điểm cũng được ngành y tế TP.HCM triển khai trong suốt nhiều năm qua nhằm theo dõi sự lưu hành của các tác nhân gây bệnh.

Từ tháng 5/2025, Viện Pasteur TP.HCM đã triển khai giám sát trọng điểm vi rút Chikungunya - Zika - Dengue tại một số tỉnh thành khu vực phía Nam như TP.HCM, Tây Ninh, Kiên Giang (trước sáp nhập). Kết quả đến nay viện vẫn chưa ghi nhận ca Chikungunya và Zika nào từ các điểm giám sát này.

Từ những kết quả trên, có thể nhận định bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm đã từng lưu hành tại Việt Nam. Tuy thời gian gần đây chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya (và ca bệnh do vi rút Zika), nhưng nguy cơ tái xuất hiện của những bệnh này tại TP.HCM là hoàn toàn có thể xảy ra.

Hiện ngành y tế vẫn duy trì hệ thống giám sát dịch bệnh để sẵn sàng chủ động ứng phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Việc chủ động phòng bệnh luôn là cần thiết, trong đó mỗi người dân chính là "lá chắn" đầu tiên và hiệu quả nhất trong việc phòng ngừa bệnh tật.