Tòa nhà đang xây dựng tại Bangkok (Thái Lan), bị sụp đổ sau rung chấn từ trận động đất 7,7 độ richter ở Myanmar vào tuần trước, đang trở thành tâm điểm của một vụ bê bối có thể phơi bày những lỗ hổng nghiêm trọng trong công tác giám sát xây dựng của nước này.
Trong khi các tòa cao ốc khác ở Bangkok vẫn đứng vững, công trình này lại sụp đổ nhanh chóng, dấy lên nghi vấn về thiết kế, vật liệu và đạo đức của những người chịu trách nhiệm thực hiện dự án.
Lỗ hổng trong thi công dẫn đến thảm họa?
Chính quyền Thái Lan tuyên bố đã tạm giữ bốn công dân Trung Quốc vì bị cáo buộc cố gắng tẩu tán các tài liệu quan trọng khỏi hiện trường vụ sập tòa nhà.
Theo hãng tin The Nation của Thái Lan, những người này bị phát hiện đột nhập trái phép vào khu vực bị phong tỏa của tòa nhà Văn phòng Kiểm toán Nhà nước (SAO) bị sập và thu giữ hơn 30 tài liệu.
Thiếu tướng cảnh sát Nopasin Poolswat xác nhận đã thu hồi 32 tập tài liệu, bao gồm bản thiết kế và các giấy tờ liên quan đến thi công. Một trong số những người bị bắt tự nhận là quản lý dự án, còn những người khác thì khai là nhà thầu phụ.
Họ tuyên bố các tài liệu này quan trọng đối với quy trình yêu cầu bồi thường. Tuy nhiên, cả nhóm bị buộc tội vi phạm quy định an toàn và được thả tự do sau khi đóng tiền bảo lãnh để phục vụ điều tra tiếp theo.
Tòa nhà chọc trời 30 tầng này thuộc dự án của Văn phòng Kiểm toán Nhà nước Thái Lan, đã được thi công trong ba năm và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
Dự án trị giá 58 triệu USD này là liên doanh giữa công ty Italian-Thai Development Plc và công ty China Railway Number 10 (Thailand) Ltd—một công ty con của Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc, theo báo The Telegraph UK.
Theo luật pháp Thái Lan, sở hữu nước ngoài bị giới hạn ở mức 49%, phần còn lại do các nhà đầu tư Thái Lan nắm giữ, gồm Sophon Meechai (40,80%), Prachuab Sirikhet (10,20%) và Manas Sri-anant (một cổ đông nhỏ với ba cổ phiếu).
Sau vụ sập, Phó Thủ tướng Anutin Charnvirakul đã ra lệnh mở cuộc điều tra khẩn cấp. "Tôi đã yêu cầu họ báo cáo trong vòng bảy ngày về nguyên nhân khiến tòa nhà đổ sập", ông nói với The Telegraph.
Các chuyên gia đã bày tỏ lo ngại về khả năng xảy ra sai sót trong thiết kế hoặc thi công. Giáo sư Suchatchavee Suwansawas, một kỹ sư dân dụng và chính trị gia, nhận định: "Các tòa nhà khác, thậm chí cả những công trình cao tầng đang thi công, vẫn an toàn. Vậy nên hoặc là thiết kế sai, hoặc là thi công có vấn đề, nhưng hiện tại vẫn quá sớm để kết luận", theo Reuters.
Cáo buộc tham nhũng và trì hoãn dự án
Trước khi thảm họa xảy ra, tòa nhà này đã bị giám sát do những bất thường trong dự án. Ông Mana Nimitmongkol, Chủ tịch Tổ chức chống tham nhũng Thái Lan, tiết lộ rằng chính phủ từng xem xét hủy bỏ dự án do sự trì hoãn nghiêm trọng và các dấu hiệu bất thường.
Theo Reuters, quá trình kiểm tra đã phát hiện tình trạng thiếu lao động, tiến độ trì trệ và các dấu hiệu cắt giảm chi phí.
Vào tháng 1 năm nay, Văn phòng Kiểm toán thậm chí còn đe dọa hủy hợp đồng. Phó Tổng Kiểm toán Sutthipong Boonnithi xác nhận rằng tại thời điểm xảy ra vụ sập, chỉ có 30% khối lượng công việc được hoàn thành.
Hồ sơ tài chính cho thấy công ty China Railway Number 10 (Thailand) Ltd đã báo cáo khoản lỗ ròng 199,66 triệu baht vào năm 2023, mặc dù có doanh thu 206,25 triệu baht. Tuy nhiên, chi phí vận hành tăng vọt lên 354,95 tỷ baht, làm dấy lên nghi ngờ về áp lực tài chính có thể dẫn đến các biện pháp cắt giảm chi phí.
Bộ trưởng Công nghiệp Thái Lan Akanat Promphan cảnh báo về khả năng sử dụng vật liệu kém chất lượng. Ông tiết lộ rằng các quan chức đang kiểm tra vật liệu xây dựng từ hiện trường vụ sập. “Nhiều nhà máy sử dụng thiết bị lạc hậu nhập từ Trung Quốc đã dẫn đến tình trạng thép kém chất lượng”, ông cảnh báo.
Trong sáu tháng qua, chính quyền đã truy quét bảy nhà máy loại này, tịch thu tài sản trị giá 360 triệu baht (10 triệu USD), theo Reuters.
Vụ sập đã gây phẫn nộ trong dư luận, khiến Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra yêu cầu tất cả cơ quan chức năng tiến hành điều tra toàn diện.
Trong khi đó, Đại sứ Trung Quốc tại Thái Lan Hàn Chí Cường cam kết hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra.
Tác động tài chính là nghiêm trọng. Cổ phiếu của Italian-Thai Development Plc giảm 30% ngay khi thị trường mở cửa vào thứ Hai, mức giảm cao hơn nhiều so với mức giảm 1% của chỉ số chứng khoán chung.
Các nhà phân tích cảnh báo rằng sự cố này có thể làm lung lay niềm tin của các nhà đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng có sự tham gia của các công ty Trung Quốc.
Trong khi cuộc điều tra đang diễn ra, ưu tiên hàng đầu vẫn là công tác cứu hộ. Hiện vẫn còn 76 người được cho là đang bị mắc kẹt dưới đống đổ nát, với số người thiệt mạng được xác nhận là 11.
Anek Siripanichgorn, thành viên hội đồng Kỹ sư Thái Lan, nhận định: "Đây không phải là một thảm họa tự nhiên. Vụ sập này cho thấy có những sai sót nghiêm trọng trong kết cấu công trình".