Tọa đàm giữa TANDTC Việt Nam và Tòa phá án Pháp

Tham dự buổi tọa đàm có Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa; lãnh đạo Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội, Tòa Hành chính, Tòa Dân sự, Tòa Hình sự, Tòa Lao động, Tòa Kinh tế, Viện Khoa học xét xử, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Tổ chức cán bộ; đại diện Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Viện KSNDTC… Tòa Phá án Pháp có Thẩm phán Jean-Michel Sommer, Tòa dân sự số 2; Thẩm phán Olivier Talabardon, Tòa Hình sự; ông Benoit Briquiet, Tham tán hợp tác pháp luật Đại sứ quán Cộng hòa Pháp tại Việt Nam…

Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa phát biểu tại buổi tọa đàm

Buổi tọa đàm về Tòa án giản lược, thủ tục giám đốc thẩm và phát triển án lệ của Pháp nằm trong khuôn khổ kế hoạch hoạt động năm 2014, là hoạt động thường niên giữa TANDTC Việt Nam và Tòa phá án Pháp. Trong thời gian qua, nhờ có sự hợp tác và hỗ trợ hiệu quả của Đại sứ quán Cộng hòa Pháp tại Việt Nam, mối quan hệ hợp tác giữa TANDTC Việt Nam và Tòa phá án Cộng hòa Pháp được chính thức thiết lập năm 2013 bằng việc hai Tòa án ký kết Thỏa thuận kết nghĩa nhân chuyến thăm và làm việc của Chánh án TANDTC Việt Nam tại Pháp vào tháng 3/2013. Theo bản Thoả thuận này, hàng năm, hai bên sẽ xây dựng chương trình hợp tác cụ thể về việc trao đổi các đoàn công tác cấp cao, trao đổi tài liệu, thông tin về pháp luật, tổ chức các hội thảo chuyên đề về những lĩnh vực mà cả hai bên cùng quan tâm và tổ chức các khóa đào tạo ở mỗi nước theo các chủ đề.

Phát biểu khai mạc buổi tọa đàm, Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa nhấn mạnh: Năm 2014 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự phát triển của hệ thống pháp luật nói chung và TAND Việt Nam nói riêng. Hiến pháp 2013 có hiệu lực đã đặt ra cho TANDTC nhiệm vụ cải cách sâu rộng và toàn diện hệ thống TAND theo tinh thần cải cách tư pháp. Dự thảo 6 Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) đang được chỉnh sửa và hoàn thiện. Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa mong rằng, qua buổi toạ đàm này, TANDTC Việt Nam sẽ nhận được nhiều kiến thức, kinh nghiệm bổ ích trong các lĩnh vực liên quan từ các đồng nghiệp Pháp, cũng như những ý kiến đóng góp từ các đại biểu để giúp cho TANDTC hoàn thiện Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) và sửa đổi hệ thống luật tố tụng sau này.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu đã làm rõ những vấn đề mà TANDTC đang quan tâm. Theo đó, hiện nay hệ thống TAND Việt Nam  đang nghiên cứu thành lập Tòa án giản lược và xây dựng thủ tục tố tụng rút gọn. Trong hệ thống pháp luật tố tụng và các văn bản pháp luật liên quan đã có những thủ tục riêng rẽ, theo hướng rút gọn để Tòa án có thể giải quyết một số loại việc cụ thể nhanh chóng, chính xác, tăng cường hiệu quả hoạt động của Tòa án, đồng thời tiết kiệm nguồn lực, thời gian và công sức cho cả Tòa án và các bên đương sự. Tuy nhiên, những “thủ tục tố tụng” này chưa mang tính hệ thống và chưa thực sự phát huy hiệu quả như mong muốn. Thêm vào đó, trong hệ thống TAND chưa có những bộ phận chuyên trách giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án theo hướng rút gọn. Việc tìm hiểu, nghiên cứu kỹ lưỡng chế định Tòa án giản lược và thủ tục rút gọn là hết sức quan trọng nhằm thống nhất nhận thức, từ đó cụ thể hóa trong Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) và các bộ luật tố tụng liên quan.

Về thủ tục xét xử giám đốc thẩm, thực trạng hiện nay cho thấy, tại Việt Nam, khối lượng án phải giám đốc khá lớn và trở thành gánh nặng đối với các Tòa giám đốc. Quy định chưa chặt chẽ của pháp luật dẫn đến tình trạng một vụ án có thể phải xử đi xử lại nhiều lần, điều này không chỉ làm tăng chí phí về thời gian và công sức giải quyết án, mà còn ảnh hưởng đến lòng tin của người dân vào hệ thống Tòa án. Về vấn đề phát triển án lệ, mặc dù trước những năm 1960, án lệ đã có mặt tại Việt Nam nhưng sau này không được áp dụng nữa. Nhận thức được tầm quan trọng của án lệ trong hệ thống pháp luật quốc gia, TANDTC được giao nhiệm vụ xây dựng và phát triển hệ thống án lệ. Những vấn đề trên không chỉ là mối quan tâm riêng của TANDTC mà còn thu hút sự chú ý của đông đảo giới Thẩm phán, luật sư, công tố viên, học giả luật pháp. 

Trong phiên tọa đàm, Thẩm phán Jean-Michel Sommer, Tòa dân sự số 2; Thẩm phán Olivier Talabardon, Tòa Hình sự đã nêu về hoạt động của Tòa án giản lược, thủ tục giám đốc thẩm và phát triển án lệ của Pháp, đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm về tổ chức, hoạt động của Pháp trong lĩnh vực này.  Bên cạnh đó, các chuyên gia đến từ Toà phá án Pháp và các đại biểu tham dự đã cùng trao đổi về những nội dung trên để thiết lập căn cứ vững chắc cho việc xây dựng các quy định về Toà án giản lược, án lệ và thủ tục giám đốc thẩm trong Luật Tổ chức TAND cũng như pháp luật tố tụng có liên quan. 

Trần Minh Giang