Tình trạng vi phạm về phòng cháy, chữa cháy tại các chung cư: Cần chế tài đủ mạnh

Chỉ sau khi các vụ cháy xảy ra, người ta mới “giật mình” khi biết rằng nhiều tòa nhà dù đã có hàng nghìn người vào ở nhưng hệ thống phòng cháy, chữa cháy vẫn chưa được hoàn thiện.

Liên tục… cháy

Chỉ trong vòng 1 tháng trở lại đây, tại Hà Nội đã xảy ra 3 vụ cháy ở các khu nhà chung cư. Khoảng 10 giờ ngày 16/9, tại chung cư HH4A Khu đô thị Linh Đàm, quận Hoàng Mai, Hà Nội đã xảy ra cháy. Điều đáng nói là mặc dù tòa nhà đã đưa vào sử dụng nhưng hệ thống phòng cháy, chữa cháy vẫn chưa được hoàn thiện. Ban Quản lý tòa nhà lấy lý do là người dân muốn đến ở sớm nên bàn giao sớm. Tuy nhiên, theo về nguyên tắc, công trình phải hoàn thiện mới được bàn giao. Người dân lo ngại rằng, hiện mới có 1/3 số dân đến ở mà đã xảy ra chập cháy thì khi có đủ 100% số dân thì chưa biết sẽ ra sao.

Xe thang của Cảnh sát phòng cháy chữa cháy giải cứu người bị mắc kẹt trong tòa nhà HH4a. 

Sau vụ cháy tòa HH4A Linh Đàm chẳng bao lâu, khoảng 20 giờ ngày 20/9, tại tòa CT5B thuộc Khu đô thị Xa La (quận Hà Đông) lại xảy ra cháy.  Đám cháy dược xác định xuất phát từ hộp điện tại tầng 9 của tòa nhà. Nguy hiểm là hệ thống báo cháy không hoạt động, chỉ đến khi khói theo hộp kỹ thuật bốc lên dày đặc các tầng trên thì người dân mới phát hiện ra. Được biết đã hơn 2 năm nay, kể từ khi chủ đầu tư bàn giao nhà cho người dân về ở tòa nhà CT5B cho đến lúc này vẫn chưa có biên bản nghiệm thu về an toàn phòng cháy chữa cháy.

 Vụ cháy tối 11/10/2015 tại Tòa nhà CT4A Khu đô thị Xa La, Hà Đông, Hà Nội. 

Cũng chỉ 20 ngày sau, tối 11/10, hàng ngàn cư dân CT4A, CT4B, CT4C chung cư Xa La (Hà Đông) lại một phen hoảng loạn khi xảy ra cháy lớn tại tầng hầm. Ban quản lý khu đô thị Xa La cho rằng nguyên nhân ban đầu là do chập điện dưới tầng hầm tòa CT4A, lửa nhanh chóng lan theo đường dây điện, hộp kỹ thuật, gây thiệt hại cho các tầng phía trên. Vụ cháy tuy không gây thiệt hại lớn về người nhưng đã thiêu rụi, làm hư hỏng hàng trăm xe máy, ô tô và càng làm gia tăng sự lo ngại của người dân về sự an toàn khi sống trong các khu chung cư

Coi thường tính mạng người dân?

Đại diện chủ đầu tư chung cư HH4A Linh Đàm là Công ty Cổ phần sản xuất - xuất nhập khẩu Bemes cho rằng hệ thống phòng cháy của chung cư này được đầu tư đồng bộ, đầy đủ. Tuy nhiên, Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy số 8 Hà Nội đã có biên bản kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy, kiến nghị cơ sở triển khai thẩm duyệt về phòng cháy, chữa cháy và đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi: "Không tổ chức thực hiện các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy đã được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu bằng văn bản". Mới đây ngày 30/9, Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn cũng chỉ ra hàng loạt tồn tại ở tòa nhà HH4: Hồ sơ theo dõi quản lý hoạt động phòng cháy, chữa cháy của tòa nhà chưa đầy đủ tài liệu theo quy định; công tác tự kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy tại tòa nhà chưa được tổ chức thực hiện; chưa mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc tại tòa nhà theo quy định. Tại thời điểm kiểm tra, tòa nhà đã bố trí sắp xếp người dân vào ở nhưng chủ đầu tư chưa tổ chức nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy theo quy định.

Tòa nhà CT5 Khu đô thị Xa La thuộc Chi nhánh dịch vụ nhà ở và quản lý Khu đô thị Mường Thanh do Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên làm chủ đầu tư có khoảng 850 căn hộ. Tại tòa nhà CT5, cơ quan chức năng cũng chỉ ra hàng loạt vi phạm trong công tác phòng cháy chữa cháy. Kết quả kiểm tra của Phòng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy số 7 Hà Nội cho thấy: Dù chưa được thẩm duyệt nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy nhưng tòa nhà này đã được đưa vào hoạt động từ năm 2012. Đơn vị đã kiến nghị nhiều lần bằng văn bản với chủ đầu tư, Ban quản lý tòa nhà, thậm chí đã 3 lần xử lý vi phạm hành chính liên quan đến việc thực hiện an toàn phòng cháy, chữa cháy.

Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Phó Giám đốc Sở Cảnh sát phòng cháy chữa cháy TP.Hà Nội cho biết, chung cư CT4 Xa La được quản lý bởi Phòng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy số 9, phụ trách khu vực quận Hà Đông. Ngày 3/11/2014, Đoàn kiểm tra liên ngành về phòng cháy chữa cháy ghi nhận, cụm chung cư CT4 ở Khu đô thị Xa La không chấp hành đầy đủ những quy định tối thiểu về một tòa nhà cao tầng phải có.  “Năm 2014, sau khi kiểm tra, chúng tôi đã có bản kiến nghị hoàn thiện nhưng chủ đầu tư không thực hiện. Xảy ra vụ cháy như vậy là trách nhiệm lớn thuộc về chủ đầu tư”, Đại tá Nguyễn Văn Sơn cho biết.

Vẫn theo Đại tá Sơn, Sở Cảnh sát phòng cháy chữa cháy TP.Hà Nội từng kiến nghị UBND TP.Hà Nội xử phạt 133 triệu đồng đối với Xí nghiệp xây dựng số 1 Điện Biên về các lỗi ở chung cư CT4 Xa La như đưa nhà, công trình vào hoạt động khi chưa được nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy; không tổ chức thực hiện văn bản phòng cháy chữa cháy của cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn...

Theo số liệu của cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy TP. Hà Nội: Tính đến quý II/2015, toàn thành phố có 891 công trình nhà cao tầng, trong số 779 công trình đã đưa vào sử dụng thì có 60 công trình chưa được thẩm duyệt về phòng cháy, chữa cháy; 121 công trình chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy.

Trách nhiệm không chỉ của chủ đầu tư

Theo Đại tá Đoàn Hữu Thắng, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ, việc nhiều chung cư cao tầng ở Hà Nội vẫn được cấp phép xây dựng dù hồ sơ phòng cháy, chữa cháy chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt là tình trạng ngang nhiên vi phạm Luật Phòng cháy chữa cháy, buông lỏng quản lý và bất chấp tính mạng, sự an toàn của người dân. Vi phạm này tiềm ẩn nhiều rủi ro trong an toàn phòng chống “giặc hỏa”.

Luật đã quy định rất rõ trách nhiệm của chủ đầu tư từ khi lập hồ sơ thiết kế cho đến quá trình thi công, kiểm tra, nghiệm thu. Khi nào đủ các điều kiện mới được phép cho người vào ở hoặc đưa công trình vào sử dụng. Đồng thời, cơ quan Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ phải có trách nhiệm thẩm duyệt thiết kế kỹ thuật đối với hệ thống phòng cháy, chữa cháy của công trình đó. Nếu chủ đầu tư chưa hoàn thiện, chưa được nghiệm thu mà đã cho người dân vào ở là sai quy định.

Trên thực tế việc tồn tại một số công trình được cấp phép xây dựng nhưng thiếu những văn bản theo quy định của pháp luật về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy cũng cho thấy sự bất cập trong quản lý hiện nay. Và hơn hết, không ai khác chính những người sinh sống ở đây sẽ chịu thiệt hại khi cháy nổ xảy ra. Với chế tài xử phạt như hiện nay thì nhiều chủ đầu tư chấp nhận nộp phạt vài chục triệu đồng còn hơn là đầu tư hàng chục tỷ đồng cho hệ thống phòng cháy chữa cháy.

Đại tá Thắng cho biết, Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ đã trao đổi với Bộ Xây dựng để phối hợp chặt chẽ hơn trong việc cấp phép xây dựng, đảm bảo đầy đủ các điều kiện về phòng cháy chữa cháy mới tiến hành cho phép xây dựng và nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng.

Bên cạnh đó, cũng phải nói đến trách nhiệm vai trò, trách nhiệm của các cơ quan có chức năng kiểm tra, giám sát việc xây dựng các chung cư cao tầng. Việc cấp phép cho các công trình với mật độ xây dựng quá lớn không chỉ gây quá tải với hạ tầng và phá vỡ quy hoạch đô thị mà còn là nguyên nhân tiềm ấn dẫn đến thảm họa cháy nổ.

Theo quan điểm của ông Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, với tình trạng vi phạm này, không chỉ xử lý nghiêm đối với chủ đầu tư, mà cần có chế tài xử phạt nghiêm với các cơ quan có thẩm quyền đã thiếu trách nhiệm trong kiểm tra giám sát để xảy ra vi phạm.