Tìm phương án giải ngân hơn 2.510 tỷ đồng để đưa sân bay Long Thành về đích

Chính phủ chưa trình phương án giải ngân số vốn hơn 2.510 tỷ đồng

Trình bày Báo cáo một số ý kiến về điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14 của Quốc hội ngày 24/11/2017 về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, việc bố trí nguồn vốn cho dự án cũng đang còn ý kiến khác nhau.

Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, theo quy định tại khoản 1 Điều 68 và khoản 5 Điều 101 của Luật Đầu tư công, kế hoạch đầu tư công năm 2020 chỉ được giải ngân đến hết ngày 31/12/2021; kế hoạch đầu tư công năm 2021 của Dự án đã được Chính phủ cho phép kéo dài giải ngân đến ngày 31/12/2022. “Do đó, đến thời điểm hiện nay, toàn bộ số vốn kế hoạch năm 2020, 2021 còn lại chưa giải ngân hết đã bị hủy dự toán theo quy định”, ông Thanh nói.

Tuy nhiên, theo Báo cáo số 12684/BC-BGTVT ngày 07/11/2023 của Bộ Giao thông vận tải về tiếp thu, giải trình các ý kiến đại biểu Quốc hội tại Tổ về điều chỉnh một số Nghị quyết số 53/2017/QH14, “do khó khăn trong việc bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, cũng chưa cân đối hàng năm cho Dự án, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân số vốn 2.510,372 tỷ đồng sang năm 2024 để hoàn thành Dự án”.

Theo ông Thanh, việc này tương tự như Quốc hội đã cho phép gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn kế hoạch năm 2018 tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 và tương tự như Quốc hội đã cho phép gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn dự phòng ngân sách trung ương năm 2016 bổ sung cho tỉnh Bình Thuận để thực hiện dự án hồ chứa nước Ka Pét tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023.

Trên cơ sở Thông báo Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ và ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Quốc hội về nội dung nêu trên, Tổng Thư ký Quốc hội đã có văn bản số 2991/TTKQH-KT ngày 02/11/2023 đề nghị Chính phủ bổ sung Tờ trình về việc đề xuất nguồn để bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và bố trí dự toán hàng năm vì số tiền 2.510,372 tỷ đồng đã hủy dự toán theo quy định của pháp luật, không còn tiền để chuyển nguồn nên phương án Chính phủ đề xuất tại Tờ trình số 558/TTr-CP không thể thực hiện được.

Tuy vậy, đến hết ngày 14/11/2023, Thường trực Ủy ban Kinh tế vẫn chưa nhận được Tờ trình chính thức của Chính phủ về nội dung nêu trên.

“Hiện nay, chưa có Tờ trình chính thức của Chính phủ về đề xuất nguồn để bổ sung Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và bố trí dự toán hằng năm, nếu trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định ngay thì chưa chặt chẽ. Trường hợp Chính phủ có Tờ trình về nguồn vốn, cũng cần có cơ quan thẩm tra để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm đầy đủ quy trình, thủ tục. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế xin trân trọng báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến chỉ đạo”, ông Thanh nêu rõ.

Chưa có tiền lệ

Về đề nghị cho phép thực hiện tương tự như Quốc hội đã cho phép gia hạn thời gian giải ngân nguồn vốn dự phòng ngân sách Trung ương của tỉnh Bình Thuận để thực hiện dự án hồ chứa nước Kapet, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho rằng, hai việc này không giống nhau. “Bởi đối với dự án hồ chứa nước Kapet, khi Quốc hội đồng ý cho phép kéo dài thì Quốc hội chưa phê chuẩn quyết toán năm 2022. Bên cạnh đó, khoản dự toán cho dự án hồ chứa nước Kapet cũng chưa bị hủy”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh nêu rõ.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho rằng, Chính phủ cần phải tìm nguồn hợp pháp để thực hiện việc bố trí cho dự án này, bởi vì về nguyên tắc, dự toán hủy rồi thì không có cách gì để kéo dài hơn.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, đây là việc chưa có tiền lệ. Theo Phó Thủ tướng, Nghị quyết số 53/2017/QH14 của Quốc hội ngày 24/11/2017 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành có tính đặc thù.

Về nguồn vốn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, sau khi bấm nút thông qua vốn đầu tư Công trung hạn 2021 – 2025 thì chưa kịp bổ sung nguồn vốn cho dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Do đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị bổ sung, điều chỉnh vốn đầu tư công trung hạn 2021 – 2025.

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp, rà soát nguồn kế hoạch đầu tư công trung hạn của năm nay, nếu còn thì có thể bổ sung thêm vào phần dự phòng chưa phân bổ của kế hoạch đầu tư công năm 2024. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, nếu nguồn này còn thì có thể xin phép Quốc hội cho bổ sung thêm vào danh mục để có nguồn vốn triển khai thực hiện.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, về vốn, phải bảo đảm đúng luật. “Trường hợp có quyết định khác cũng không để xảy ra xung đột pháp luật. Như báo cáo của Ủy ban Kinh tế cho biết, đến nay chưa có ý kiến chính thức của Chính phủ”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đề xuất 2 phương án

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng phát biểu nêu rõ nguyên nhân vì sao Chính phủ và các Bộ, ngành chưa có Tờ trình trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này.

Theo Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, “các Bộ, ngành chưa tham mưu được cho Chính phủ lấy từ nguồn nào và cần phải thực hiện đúng theo quy trình, do đó hiện chưa có Tờ trình”.

Về phía Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép Chính phủ có thêm thời gian hoàn thiện Tờ trình, đồng thời Chính phủ sẽ rà soát và cân nhắc lại nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2023, hoặc sử dụng nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2024.

Để tháo gỡ vướng mắc này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, theo kế hoạch dự toán ngân sách năm 2023 và năm 2024, hiện không còn nguồn nào dư ra để đáp ứng yêu cầu bố trí cho dự án Long Thành. Tuy nhiên, “còn hai khoản khả dĩ có thể dùng được”.

“Phương án thứ nhất là, khoản dự phòng ngân sách trung ương năm 2023, hiện còn một khoản chưa tiêu hết thì có thể đáp ứng đủ khoản 2.510 tỉ đồng. “Nhưng khoản này nằm trong dự toán ngân sách năm 2023, không phải năm 2024. Do đó, muốn sử dụng khoản tiền dự phòng ngân sách trung ương năm 2023 để phục vụ cho dự toán năm 2024, thì cần phải trình Quốc hội cho phép khoản tiền 2.510 tỉ đồng thuộc dự phòng ngân sách năm 2023 sang năm 2024, để chi tiêu trong năm 2024”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.

Phương án thứ hai là, cho phép bố trí nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2024. Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhận thấy về mặt tiêu chí có vẻ không đúng với Luật Ngân sách Nhà nước, nhưng trong trường hợp cấp bách, có thể xem xét bố trí thêm. Như vậy, có thể có nguồn để đáp ứng nhu cầu bố trí vốn cho nhiệm vụ này trong năm 2024.

Vì vậy, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương mong muốn Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ, đề nghị bổ sung dự toán năm 2024 khoản 2.510 tỉ đồng.

“Vì theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, mọi khoản chi phải có dự toán, nếu chưa có thì phải bổ sung vào năm 2024, do đó mới chi tiêu được. Và nguồn tương ứng có thể đáp ứng yêu cầu này là từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.

Phát biểu kết thúc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội cho biết, trên cơ sở ý kiến của cơ quan thẩm tra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý chủ trương kéo dài thời gian thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Đối với việc bố trí nguồn vốn cho dự án, Chính phủ cần chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan, căn cứ quy định của pháp luật, nghiên cứu phương án cụ thể trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội cho ý kiến.