Tích hợp môn học: Hướng tới đào tạo một giáo viên có thể dạy được cả ba môn

Tích hợp các môn học là xu hướng phù hợp

Cụ thể, tại phiên họp ngày 30/10, đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) gửi đến Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ những băn khoăn của cử tri về 2 môn học theo hướng tích hợp trong chương trình sách giáo khoa sẽ được triển khai trong thời gian tới đây. Đại biểu Dương Minh Ánh cũng đề nghị làm rõ, liệu việc thực hiện nội dung đổi mới này có giảm tải được lượng kiến thức, hay lại tạo thêm áp lực cho giáo viên, học sinh. Đồng thời, Bộ GD-ĐT đã triển khai đào tạo giáo viên như thế nào để đáp ứng yêu cầu của việc triển khai chương trình, sách giáo khoa mới hoặc tính đến bất cập khi triển khai tại các trường hay chưa?. "Cử tri mong muốn Bộ trưởng và Quốc hội cân nhắc kỹ lưỡng trước khi ban hành chương trình, sách giáo khoa mới bởi vấn đề này ảnh hưởng đến hàng triệu giáo viên, học sinh và tương lai của đất nước" - Đại biểu Minh Ánh nêu.

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội).

Trước câu hỏi đó của đại biểu Dương Minh Ánh – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho biết: “Vấn đề dạy tích hợp, Nghị quyết 29 của Văn phòng trung ương, Nghị quyết 88 của Quốc hội và sau đó là Nghị quyết 404 của Chính phủ cũng đều yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông phải tích hợp cao ở các môn dưới và phân hóa dần ở các môn trên. Đây là xu hướng phù hợp với một số nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới. Tích hợp có nhiều mức, trong đó, mức tích hợp các kiến thức của các môn khoa học gần nhau và một môn thành môn tích hợp, đây là mức tích hợp cao nhất. Đối với Tiểu học, số môn tích hợp tương đối nhiều nhưng đối với trung học cơ sở có hai môn tích hợp, đây là điểm mới. Tích hợp môn khoa học tự nhiên, môn thứ hai là Lịch sử và Địa lý”.

Bộ trưởng Nhạ cũng cho biết cụ thể từng môn tích hợp như: Môn khoa học tự nhiên gồm có bốn chủ đề: Chất và sự biến đổi chất, thiên về kiến thức hóa học; năng lượng và sự biến đổi, thiên về kiến thức vật lý; vật sống thiên về kiến thức sinh học; trái đất và bầu trời thiên về kiến thức vật lý và một phần kiến thức sinh học. Cấu trúc này cũng tương tự như các môn khoa học tự nhiên của các nước trên thế giới.

Môn Lịch sử và Địa lý gồm có hai phân môn là lịch sử và địa lý, mỗi một phân môn cũng có một tính hệ thống tương đối phù hợp với đặc trưng của môn học mình. Bên cạnh đó, có rất nhiều kiến thức chung, do vậy cấu trúc thành 5 chủ đề và 5 chủ đề này bổ trợ cho nhau.

“Theo Nghị quyết 113 của Quốc hội, dù tích hợp nhưng vẫn giữ tên môn Lịch sử, cấu trúc của chương trình này vẫn giữ tên của môn lịch sử. Đối với học sinh tiểu học học lên thì hai môn này không xa lạ nhưng đối với THCS vấn đề đặt ra đối với giáo viên, chúng tôi cũng đã có tính toán”, Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nhạ cũng cho biết, môn tích hợp các cấu phần giáo viên chuyên sâu môn nào sẽ dạy môn đó và có sự phối hợp lẫn nhau. Thời gian để áp dụng chương trình THCS theo lộ trình cuốn chiếu của Nghị quyết 51, còn khoảng 6 đến 7 năm nữa cho nên quỹ thời gian cũng đủ để bồi dưỡng cho các giáo viên này và chúng tôi đang tiến hành chương trình bồi dưỡng.

Tiếp theo, trong số giáo viên có điều kiện và nhu cầu có thể học thêm các chuyên đề, các học phần của các môn khác để dần từng bước tiến đến có thể dạy được hai môn.

“Đồng thời, chúng tôi cũng có giải pháp hướng tới đào tạo những giáo viên có thể dạy được cả ba môn trong một môn học ở những năm dài hơn, đây cũng là kinh nghiệm của các nước. Vì quỹ thời gian còn dài để chuẩn bị việc này và đây cũng là xu hướng của quốc tế”, Bộ trưởng Nhạ nói.

Bộ trưởng Nhạ cũng khẳng định, thiết kế như thế này, trước hết xét thấy về giảm tải, giảm tải không chỉ ở cấu trúc của môn học mà giảm tải còn phụ thuộc vào cấu trúc của chương trình và đổi mới phương pháp. Đây cũng là một trong những yếu tố để có thể giảm tải được khối lượng kiến thức cũng như những áp lực hiện nay của học sinh. Cũng đã tính đến các phương pháp để triển khai theo hướng này, chúng tôi cho rằng phương pháp này có tính khả thi cao.

Ảnh minh họa. Hải Nam.

Bộ trưởng nói gì về 4 đề án chậm triển khai?

Liên quan đến vấn đề đổi mới giáo dục, Đại biểu Dương Minh Tuấn (Bà Rịa Vũng Tàu) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ GD-ĐT về việc xây dựng các đề án chậm triển khai khi nào xong?

Bộ trưởng Nhạ cho biết, trong 4 đề án thì báo cáo Quốc hội có một đề án được phân công cho Bộ Lao động Thương binh và Xã hội là nâng cao chất lượng giáo dục nghề. Còn ba đề án thì Bộ GD-ĐT đã và đang chuẩn bị là đề án đảm bảo cơ sở vật chất cho chương trình giáo dục mầm non và phổ thông được Thủ tướng ký hôm qua. Như vậy, xong được một đề án.

Bộ trưởng Nhạ cũng cho biết thêm, hiện nay còn thiếu 15% đối với Mầm non và 20% đối với Tiểu học là chưa có 2 buổi 1 ngày, chủ yếu ở các tỉnh khó khăn miền núi. Thiết bị thì còn thiếu 40% nữa. Đề án này nhằm giải quyết một phần và thiết kế theo hướng khung để theo đó các địa phương triển khai. Còn số tiền mà ngân sách Trung ương cấp, cụ thể hiện nay là Bộ Tài chính chỉ chủ yếu dành cho các vùng khó khăn. Đề án này coi như xong về mặt phê chuẩn.

Đề án thứ 2 là đề án quy hoạch mạng lưới đào tạo giáo viên và các trường đại học, Bộ trưởng Nhạ nói: “Chúng tôi cũng đã rà soát, trình nhưng vừa có Nghị quyết 19 và Nghị quyết 18 cho quy hoạch, quy hoạch ngành quốc gia thì chúng tôi cũng đã trình Chính phủ và đang triển khai để phù hợp với đợt quy hoạch và sẽ triển khai trong đầu năm tới”.

Đề án thứ ba, đề án huy động nguồn lực của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo và dạy nghề năm 2015 - 2020. Chúng tôi đã báo cáo Chính phủ và Chính phủ đồng ý chuyển thành nghị quyết và trình dự thảo nghị quyết vào ngày 28/9/2018. Hiện nay chỉ còn đề án quy hoạch mạng lưới đợi triển khai. Vấn đề giáo viên, chúng tôi rất cảm ơn Bộ Nội vụ đã chia sẻ triển khai. Chúng tôi cũng đề nghị về cơ sở vật chất vì đây là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng giáo dục, trách nhiệm trước hết là về tài chính, kế hoạch đầu tư và chủ yếu các địa phương, chúng tôi có trách nhiệm rà soát quy chuẩn trường lớp ban hành tới đây theo đó hướng dẫn các địa phương quy hoạch.

“Còn xây dựng cơ sở vật chất trường lớp thiếu, thiết bị thiếu,đề nghị các bộ đặc biệt là Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư quan tâm và các địa phương cùng quan tâm với Bộ GD-ĐT thì mới triển khai thành công Nghị quyết 88 đổi mới chương trình sách giáo khoa”, Bộ trưởng Nhạ nói thêm.