Thủ tướng: Tránh tình trạng chỗ nào cũng nói CMCN 4.0 nhưng lại không hiểu rõ

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại phiên họp

Phát biểu khai mạc phiên họp Chính phủ thường kỳ diễn ra ngày 3/4, Thủ tướng đã nêu 10 điểm sáng của kinh tế - xã hội trong Tháng 3, đó là, kinh tế vĩ mô ổn định, CPI 3 tháng tăng 0,9% (cùng kỳ tăng 0,99%). Tăng trưởng tín dụng cao (đạt 2,81% trong khi cùng kỳ năm 2016 đạt 1,54%). Xuất khẩu tăng mạnh, ước đạt trên 43,7 tỷ USD, tăng 12,8%. Các khu vực nông nghiệp và dịch vụ có mức tăng trưởng cao hơn cùng kỳ. Khách quốc tế tiếp tục tăng nhanh, đạt trên 3,2 triệu lượt, tăng 29%. Vốn FDI tăng mạnh, đăng ký đạt 7,71 tỷ USD tăng 77,6% (bao gồm cấp mới, tăng vốn và mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài), thực hiện đạt 3,62 tỷ USD tăng 3,4%. Thu ngân sách tăng mạnh, đạt 23,4% dự toán, tăng 13,5% so với cùng kỳ. Số doanh nghiệp thành lập mới tiếp tục tăng nhanh (có trên 26.400 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 11,4% về doanh nghiệp và 45,8% về vốn đăng ký), đặc biệt tổng vốn đăng ký tăng thêm gần 600.000 tỷ đồng...

Khắc phục tình trạng tăng trưởng thấp

Tuy vậy, Thủ tướng cũng thẳng thắn đề cập đến vấn đề đáng lo ngại của nền kinh tế hiện nay là tăng trưởng GDP quý 1 mới đạt 5,1%, là mức tăng thấp. Trong khi nông nghiệp, dịch vụ tăng khá khu vực công nghiệp và xây dựng tăng thấp. Nguyên nhân chính là khai thác dầu và công nghiệp chế tạo chưa đạt kế hoạch đề ra. Với xuất khẩu, nếu loại trừ yếu tố giá chỉ tăng 6,7%.

Đề cập đến các thành phần đóng góp vào GDP gồm nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và thuế, Thủ tướng cho rằng, cần tìm ra dư địa tăng trưởng để khắc phục tình trạng GDP quý 1 tăng thấp.

Cho rằng quý 1 tốc độ giải ngân vốn đầu tư công còn chậm, chỉ đạt 12,4% dự toán, trong khi cùng kỳ năm ngoái là 16%, Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu huy động vốn đầu tư toàn xã hội đặt ra tuy quyết liệt, nhưng thực hiện trong quý 1 cũng chỉ đạt 32%, là con số chưa cao. Trong khi đó, cổ phần hóa doanh nghiệp chậm và chưa có doanh nghiệp lớn bán vốn, thoái vốn cổ phần hóa đạt yêu cầu, kế hoạch đề ra. Bên cạnh đó, tai nạn giao thông, cháy, nổ, phá rừng, xâm hại tình dục trẻ em… vẫn còn phức tạp và phải tiếp tục xử lý quyết liệt.

Tại phiên họp, Thủ tướng cũng đã phân tích tình hình thế giới diễn biến khó lường, nhiều nước có xu hướng bảo hộ mậu dịch, trong đó Mỹ có xu hướng bảo hộ mậu dịch và tăng lãi suất, có thể khiến xuất khẩu của nước ta gặp bất lợi. Nhất là Mỹ đang chủ trương cân bằng xuất nhập khẩu, trong khi Việt Nam là 1 trong 16 nước xuất khẩu lớn vào Mỹ với nhập siêu vào Mỹ là gần 30 tỷ USD.
Cùng với đó, dòng vốn đầu tư nước ngoài cả trực tiếp và gián tiếp nước ngoài đều bị ảnh hưởng, khiến lợi thế thu hút đầu tư của Việt Nam bị giảm. Với việc FED tuyên bố tiếp tục tăng lãi suất nhiều lần nữa từ nay đến cuối năm và năm 2018 có thể khiến USD tăng giá, gây sức ép lên lạm phát của nước ta và tạo sức ép lên tỷ giá và lãi suất và đồng Việt Nam. Trong khi đó, nghĩa vụ trả nợ của nước ta tăng thêm khoảng 4.560 tỷ đồng.

Trong bối cảnh đó, Thủ tướng đặt vấn đề, phải tăng trưởng và kiềm chế lạm phát để đảm bảo được các cân đối vĩ mô như ngân sách Nhà nước, nợ công, đầu tư, xuất nhập khẩu, giải quyết việc làm, thu nhập của người dân. Từ đó, Thủ tướng cho rằng cần có sự phản ứng chính sách chặt chẽ, linh hoạt, cả chính sách thương mại, chính sách tiền tệ và đặt biệt là theo dõi sát diễn biến tình hình để có biện pháp kịp thời và chủ động hơn. Trong đó có việc tái cơ cấu, nhất là tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại; nâng cao năng lực nền kinh tế, kể cả công nghệ và quản lý.
Nhấn mạnh dư địa tăng trưởng còn lớn trong nhiều lĩnh vực, Thủ tướng cho rằng, nếu khai thác tốt, với quyết tâm cao sẽ tìm ra lối đi; trong đó, Thủ tướng cho rằng cần đẩy mạnh huy động vốn đầu tư xã hội để thúc đẩy tăng trưởng.

Người dân, doanh nghiệp cần hiểu rõ về CMCN 4.0

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2017 sáng 3/4, Chính phủ đã nghe Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và đại diện nhóm chuyên gia Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam trình bày báo cáo chuyên đề về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0 - Industry 4.0).

Các ý kiến chuyên gia đã nêu một số giải pháp về việc cần làm gì để Việt Nam không lỡ “con tàu CMCN 4.0”.

Quang cảnh phiên họp

Liên quan vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh, phải tận dụng cơ hội, có giải pháp hạn chế thách thức của CMCN 4.0. Các cấp, các ngành, trước hết là Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông, các cơ quan báo chí, bản thân các tập đoàn, tổng công ty phải làm tốt công tác truyền thông, tăng cường nhận thức về CMCN 4.0, “để toàn xã hội, từng người dân, mọi doanh nghiệp, mọi cơ quan, các tổ chức đều hiểu về thời cơ, thách thức của CMCN 4.0”.

Từ nhận thức đó, có cách ứng xử, có định hướng, tư duy phát triển phù hợp. “Cần phải nói cho mọi người biết rằng CMCN 4.0 không phải là việc của riêng Chính phủ, của các viện nghiên cứu mà đây là việc của toàn xã hội, tác động trực tiếp đến mọi mặt đời sống xã hội, kể cả chính trị, kinh tế, văn hóa, lao động, giáo dục, quốc phòng an ninh”, Thủ tướng nhấn mạnh và đề nghị các viện nghiên cứu, trước hết là hai Viện Hàn lâm (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ và Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), các chuyên gia, nhà khoa học, mọi doanh nghiệp và người dân cùng chung tay tận dụng cơ hội của CMCN 4.0 để đổi mới sáng tạo, có nhiều tư duy mới, sáng tạo mới để đưa đất nước có bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng yêu cầu Hội đồng Quốc gia về Phát triển bền vững và Nâng cao năng lực cạnh tranh cần có nhận thức toàn diện, chủ động, tận dụng các cơ hội của CMCN 4.0, kịp thời đưa ra các cơ chế chính sách liên quan một cách đồng bộ, xuyên suốt và mang tính liên ngành trong chính sách tổng thể phát triển kinh tế - xã hội. Thường xuyên nghiên cứu, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ những chính sách, thể chế cần thay đổi, bổ sung để tận dụng được cơ hội của CMCN 4.0.

Cho rằng nòng cốt của CMCN 4.0 là CNTT, Thủ tướng giao Ủy ban quốc gia về ứng dụng CNTT nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm phát huy ưu thế của CNTT, tạo thuận lợi cho phát triển CMCN 4.0.

Đối với các thành viên Chính phủ, các bộ, ngành, cần tập trung triển khai các nhiệm vụ với tinh thần quyết liệt, chủ động như đánh giá hiện trạng, rà soát, lồng ghép các nội dung triển khai liên quan đến CMCN 4.0 trong chiến lược phát triển của bộ, ngành mình. Thủ tướng đưa ra ví dụ cụ thể: Về hạ tầng thông tin, tức là Bộ Thông tin và Truyền thông, phải làm gì để CNTT Việt Nam, lĩnh vực nòng cốt của CMCN 4.0 phát triển mạnh mẽ hơn, tạo tiền đề quan trọng cho các lĩnh vực khác bứt phá, vươn lên; về đào tạo nhân lực, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phải làm gì để có đội ngũ chuyên gia giỏi, đáp ứng yêu cầu CMCN 4.0...

Trên tinh thần đó, Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng phải nhận thức rõ, tập trung hơn vào việc này, “Tránh tình trạng chỗ nào cũng nói CMCN 4.0 nhưng hỏi làm gì cho bản thân bộ mình, ngành mình thì không ai biết rõ ràng”, Thủ tướng nêu rõ.