Tập trung các giải pháp giảm thiểu ngộ độc thực phẩm

Sáng ngày 21/5, Bộ Y tế tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc tăng cường công tác bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP), phòng chống ngộ độc thực phẩm (NĐTP). Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên chủ trì hội nghị.

Trong thời gian qua, công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) được Đảng, Nhà nước quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Cụ thể, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị 17 về tăng cường công tác an ninh, ATTP trong tình hình mới; Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo về an toàn vệ sinh thực phẩm, các bộ, ban ngành và chính quyền địa phương đã vào cuộc, bước đầu đã có kết quả trong công tác đảm bảo an toàn và phòng chống ngộ độc thực phẩm (NĐTP).

Số người ngộ độc thực phẩm tăng cao

Tuy nhiên công tác triển khai vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, để xảy ra nhiều vụ NĐTP tương đối lớn ở Khánh Hoà, Đồng Nai, Vĩnh Phúc... ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động, người dân, sản xuất của doanh nghiệp... Do đó, vấn đề đặt ra hiện nay là tập trung các giải pháp giảm thiểu ngộ độc thực phẩm.

Theo thông tin của Bộ Y tế, giai đoạn 2014 - 2018, trung bình mỗi năm cả nước xảy ra 160 vụ NĐTP, với 4.573 người mắc, 24 ca tử vong. Giai đoạn 2019 - 2023 ghi nhận trung bình mỗi năm có 100 vụ NĐTP với 2.181 người mắc, 23 ca tử vong. Năm 2023, cả nước có 40 vụ NĐTP với 706 người mắc, 11 ca tử vong; trong đó, có 7 vụ có số người mắc trên 30 người.

Theo báo cáo của Cục ATTP (Bộ Y tế), trong 5 tháng đầu năm 2024, cả nước xảy ra 36 vụ NĐTP (giảm 4 vụ so với cùng kỳ năm 2023) với 2.138 người mắc (tăng hơn 200% so với cùng kỳ năm 2023); trong đó, có 6 người tử vong (giảm 5 ca so với cùng kỳ năm ngoái). Trong 36 vụ NĐTP có 11 vụ do vi sinh vật và độc tố vi sinh vật; 2 vụ do hóa chất; 6 vụ do độc tố tự nhiên và 17 vụ không xác định được nguyên nhân.

So với cùng kỳ năm ngoái, số vụ ngộ độc những tháng đầu năm nay giảm nhẹ nhưng số vụ ngộ độc lớn với nhiều người mắc lại tăng. Điển hình như vụ ngộ độc tại tiệm bánh mì Cô Băng (ở tỉnh Đồng Nai) với 547 người mắc và đi viện; vụ ngộ độc tại bếp ăn tập thể Công ty TNHH Shinwon Ebenezer Việt Nam tại Vĩnh Phúc với 438 người mắc và nhập viện…

Để dẫn đến tình trạng NĐTP có nguyên nhân khách quan như thời tiết nóng ẩm, phù hợp cho vi sinh vật phát triển, đặc biệt trong các sản phẩm có nguồn gốc động vật. Bên cạnh đó là sự phối hợp giữa các ban, ngành, UBND ở tuyến cơ sở chưa tốt;

Một số địa phương thiếu nhân lực, vật lực trong thực hiện công tác ATTP, phòng, chống NĐTP. Mặt khác, vì lợi nhuận, một số doanh nghiệp định mức khẩu phần ăn cho người lao động thấp, sử dụng nguyên liệu giá rẻ, không bảo đảm an toàn.

Ngoài ra nhận thức và ý thức của một số người dân về bảo đảm ATTP, phòng, chống NĐTP chưa tốt. Một số cơ quan, cơ sở còn buông lỏng quản lý, đặc biệt là đối với hoạt động giám sát nguyên liệu đầu vào. Thậm chí, một số cơ sở được cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm kinh doanh nông sản, nhưng nhập nguyên liệu nông sản trôi nổi, không kiểm soát được chất lượng để cung cấp cho các đơn vị, người dân.

Việc phối hợp liên ngành trong công tác truy xuất nguồn gốc thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm ở một số địa phương chưa được thực hiện tốt.

Theo Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) Nguyễn Thanh Phong, về cơ bản, thể chế và các quy định của pháp luật về công tác quản lý ATTP khá đầy đủ, nhưng việc thực hiện chưa tốt. Qua kiểm tra sau khi xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm cho thấy, dù có quy định về việc lưu mẫu thực phẩm, kiểm thực 3 bước và kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu thực phẩm nhưng nhiều nơi không thực hiện. Thậm chí, có nơi không có giấy đăng ký kinh doanh, không có giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP, nhưng cơ quan chức năng địa phương không kiểm tra, giám sát và yêu cầu dừng sản xuất kinh doanh…

Tiếp tục kiểm soát, truy xuất nguồn gốc, nguyên liệu thực phẩm

Tại hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, bảo đảm ATTP là vấn đề hết sức quan trọng, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến tình hình phát triển kinh tế, xã hội và an ninh, an toàn của một địa phương, một đơn vị. Dựa trên tình hình thực tế, có hai loại hình nguy cơ xảy ra ngộ độc thời gian qua, đó là thức ăn đường phố và bếp ăn khu công nghiệp, trường học.

Theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, vấn đề bảo đảm ATTP liên quan đến nhiệm vụ của các cấp, các ngành từ trung ương đến địa phương và của toàn dân. Hiện nay, các quy định của pháp luật đã có đầy đủ, nên cần tập trung vào khâu tổ chức thực hiện và có những giải pháp tốt hơn.

Đồng thời đề nghị UBND các tỉnh, thành phố thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý Nhà nước về ATTP trong tình hình mới; các văn bản của Bộ Y tế về việc ngăn ngừa, xử lý NĐTP.

Trong thời gian tới, nhằm bảo đảm ATTP, phòng, chống NĐTP, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên chỉ đạo đơn vị trực thuộc thường xuyên kiểm tra, giám sát, hướng dẫn các cơ sở sản xuất, kinh doanh đảm bảo điều kiện ATTP trong các khâu chế biến; đẩy mạnh tuyên truyền về nguy cơ và biện pháp phòng ngừa NĐTP, nhất là tại các điểm, khu du lịch, nhà ăn tập thể của trường học, khu công nghiệp... góp phần hạn chế thấp nhất số vụ NĐTP.

Tại hội nghị, các đại biểu thảo luận, bàn các giải pháp về thể chế, cơ chế chính sách, về tổ chức thực hiện ở cơ sở và các cơ quan, đơn vị để đảm bảo ATTP và hạn chế tối đa NĐTP xảy ra ở mức độ thấp nhất, tử vong ít nhất.