Tăng tốc xuất khẩu nông sản: Mục tiêu 65 tỷ USD liệu có khả thi?

Những tín hiệu tích cực

Dẫn đầu nhóm hàng xuất khẩu là các mặt hàng nông sản truyền thống như cà phê, điều, cao su, thủy sản, đồ gỗ… Với đà tăng trưởng 14,3%, ngành nông nghiệp đã hoàn thành hơn một nửa mục tiêu cả năm chỉ trong 6 tháng.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), nhiều mặt hàng đang có dư địa tăng trưởng lớn: Cà phê dự kiến đạt 7,5 tỷ USD cả năm, nhờ giá và nhu cầu thị trường đều tăng; Hạt điều kỳ vọng đạt 4,5 tỷ USD. Thủy sản cũng lấy lại đà xuất khẩu sau giai đoạn chững lại năm 2024.

Tuy nhiên, một số nhóm hàng chủ lực như gạo và rau quả vẫn sụt giảm. Giá trị xuất khẩu gạo chỉ đạt 2,6 tỷ USD (giảm gần 10%), rau quả đạt 2,7 tỷ USD (giảm 17,1%) do tác động từ thời tiết và sự thay đổi thị hiếu tiêu dùng ở các thị trường lớn.

Cuộc đua nước rút nhiều thách thức

Để đạt mục tiêu 65 tỷ USD, ngành nông nghiệp phải đạt thêm hơn 31 tỷ USD trong nửa cuối năm. Áp lực là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh một số thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ có thể điều chỉnh chính sách thuế.

Trước thách thức này, Bộ NN&MT đã chỉ đạo toàn ngành tập trung vào 3 nhóm giải pháp trọng tâm: Tận dụng triệt để cơ hội thị trường - Thúc đẩy xúc tiến thương mại tại Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, UAE…; Tận dụng ưu đãi thuế từ các FTA, đặc biệt là EVFTA và CPTPP. Chủ động đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật, tiêu chuẩn xanh, truy xuất nguồn gốc.

Tái cấu trúc chuỗi cung ứng - Tăng tốc cấp mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói; xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn; Ưu tiên đầu tư hệ thống sơ chế, kho lạnh, logistics nông sản tại các vùng trồng trọng điểm; Gắn kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ theo chuỗi giá trị, giảm phụ thuộc thương lái.

Phát triển sản phẩm chế biến sâu, giá trị cao - Tăng tỷ lệ chế biến tinh, kéo dài vòng đời sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn nhập khẩu khắt khe; Đa dạng hóa sản phẩm: thay vì xuất thô, tập trung vào cà phê rang xay, đồ gỗ nội thất, thủy sản chế biến sẵn…

Kỳ vọng vào sự “bứt tốc thông minh”

Việc đã đạt 33,5 tỷ USD sau 6 tháng cho thấy ngành nông nghiệp đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, các yếu tố bất định từ thị trường quốc tế, xung đột thương mại, biến đổi khí hậu, thiếu hụt nguyên liệu... có thể khiến mục tiêu 65 tỷ USD bị lung lay nếu không có hành động quyết liệt.

Để tạo lực đẩy bền vững, Bộ NN&MT yêu cầu các địa phương đẩy nhanh quy hoạch vùng trồng, nâng cao năng lực sản xuất, áp dụng chuyển đổi số và đẩy mạnh liên kết vùng. Đồng thời, đề nghị các doanh nghiệp chủ động xây dựng thương hiệu, bảo vệ uy tín hàng Việt trên thị trường thế giới.

Mục tiêu 65 tỷ USD không chỉ là con số. Đó là biểu hiện của năng lực tổ chức sản xuất, khả năng thích ứng thị trường và mức độ chuyên nghiệp hóa của ngành nông nghiệp Việt Nam. Nếu đi đúng hướng, ngành nông nghiệp không chỉ “cán đích” mà còn tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng xanh, xuất khẩu bền vững trong những năm tới.