Taliban bắt đầu tiếp cận ngoại giao sau thỏa thuận của Mỹ về Afghanistan

Tối 29/2 (giờ Việt Nam), tại thủ đô Doha của Qatar, thỏa thuận hòa bình lịch sử giữa Mỹ và lực lượng Taliban tại Afghanistan được ký kết, với sự chứng kiến của đại diện đến từ khoảng 30 quốc gia trên thế giới.

Hiệp định đã được ký kết tại thủ đô Doha của Qatar bởi đặc phái viên Hoa Kỳ Zalmay Khalilzad và lãnh tụ chính trị Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar, với Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo có mặt để chứng kiến ​​buổi lễ.

Ðây được đánh giá là bước tiến quan trọng trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột kéo dài nhiều năm qua tại Afghanistan, đồng thời hiện thực hóa tuyên bố của Tổng thống Trump về việc rút quân đội Mỹ khỏi các cuộc chiến ở nước ngoài.

Mullah Abdul Ghani Baradar, lãnh đạo phái đoàn Taliban, ký thỏa thuận với Zalmay Khalilzad, đặc phái viên Hoa Kỳ vì hòa bình ở Afghanistan, tại một buổi lễ ký kết giữa các thành viên Taliban của Afghanistan và Hoa Kỳ tại Doha, Qatar ngày 29 tháng 2 năm 2020.

Thỏa thuận được ký kết sau hơn 1 năm đàm phán đầy thách thức giữa Mỹ và Taliban, khi có nhiều thời điểm các cuộc thương lượng rơi vào bế tắc. Tháng 9/2019, Mỹ và Taliban đã tiến đến gần một thỏa thuận về việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan, song Tổng thống D.Trump bất ngờ tuyên bố tạm hoãn tiến trình này và viện dẫn lý do bạo lực mà Taliban gây ra. Tháng 12/2019, hơn một tuần sau khi Tổng thống Mỹ bất ngờ có chuyến thăm đến Afghanistan, các cuộc đàm phán đã được tái khởi động. Sau hơn hai tháng thảo luận kín, Washington thông báo đạt thỏa thuận giảm căng thẳng trong bảy ngày với Taliban. Thỏa thuận hòa bình được ký kết sau khi thỏa thuận giảm bạo lực tại Afghanistan, kéo dài một tuần qua, đạt kết quả tích cực.

Ngay sau thỏa thuận, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ đích thân gặp gỡ các nhà lãnh đạo Taliban trong tương lai gần và bác bỏ những chỉ trích xung quanh thỏa thuận đã ký với phiến quân Hồi giáo.

Lãnh tụ Taliban Baradar đã gặp các bộ trưởng ngoại giao từ Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan và Nauy tại Doha cùng với các nhà ngoại giao từ Nga, Indonesia và các quốc gia lân cận, Taliban cho biết. Đây được coi là một động thái báo hiệu quyết tâm của nhóm nhằm bảo đảm tính hợp pháp quốc tế.

Trước lễ ký kết, Taliban đã ra lệnh cho tất cả các máy bay chiến đấu của mình ở Afghanistan kiềm chế bạo lực chống lại thường dân, các lực lượng Afghanistan và phương Tây.

Taliban cai trị Afghanistan từ năm 1996 đến năm 2001 sau khi nắm quyền lực sau nhiều năm nội chiến, và áp đặt nhiều hạn chế đối với phụ nữ và các hoạt động mà họ coi là Hồi giáo phi đạo đức.

Sau khi bị lật đổ khỏi quyền lực vào năm 2001, Taliban đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy dữ dội chống lại chính phủ được quốc tế hậu thuẫn, giết chết hàng ngàn người.

Cuộc chiến Afghanistan đã bế tắc trong hơn 18 năm, với việc Taliban ngày càng kiểm soát hoặc tranh chấp nhiều lãnh thổ hơn, nhưng không thể chiếm hay nắm giữ các trung tâm đô thị lớn.

Tổng thống Trump đã bị chỉ trích gay gắt về thỏa thuận từ cựu cố vấn an ninh quốc gia của ông, John Bolton. Ồng John Bolton đã nói trong một tweet rằng, việc ký kết thỏa thuận này với Taliban là một rủi ro không thể chấp nhận được đối với người dân Mỹ.

Nhưng các nhà ngoại giao phương Tây ủng hộ hiệp định nói rằng nó mở đường để chấm dứt vòng xoáy bạo lực và mở ra cơ hội cho các cuộc đàm phán rộng rãi hơn giữa Taliban và các nhà lãnh đạo chính trị Afghanistan khác - bao gồm cả các nhân vật chính phủ.

Trong hai năm đàm phán trực tiếp với Hoa Kỳ, các nhà lãnh đạo Taliban đã mở các kênh đối thoại trực tiếp với Pakistan, Iran, Nga, Trung Quốc, Đức và các quốc gia Hồi giáo, một động thái gây ra mối đe dọa trực tiếp đến tính hợp pháp của chính phủ của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani .

Những cuộc gặp gỡ xung quanh lễ ký kết đã chứng minh rằng nhiều quốc gia sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán mới với lãnh đạo Taliban. Họ cũng đang làm việc nhanh chóng để xác nhận việc đảm bảo thực hiện thỏa thuận, một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ có mặt tại lễ ký kết tại Doha cho biết.