Phát triển du lịch từ di tích lịch sử, văn hóa

Hút khách tham quan từ những giá trị xưa

Nghệ An với 2.606 di tích, danh thắng đã được kiểm kê, trong đó có 499 di tích đã được xếp hạng các cấp, cụ thể: 6 di tích quốc gia đặc biệt, 146 di tích quốc gia và 347 di tích cấp tỉnh cùng những giá trị văn hóa đặc sắc, địa phương này không chỉ là điểm đến của những hành trình về nguồn mà còn là không gian trải nghiệm, khám phá giàu bản sắc, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.

Với định hướng xem ngành công nghiệp “không khói” sẽ là điểm mạnh trong tương lai cùng với cái “bắt tay” của ngành du lịch, nhiều di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn tỉnh đã trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.

Trong số đó có thể kể đến làng Sen quê Bác, khu di tích lịch sử Truông Bồn, Đền thờ Hoàng đế Quang Trung, di tích Phượng Hoàng Trung Đô, chùa Đại Tuệ, đền Cờn, thành cổ Vinh, bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh, khu di tích lưu niệm Phan Bội Châu…

Trải qua bao thế kỷ, những di tích lịch sử, văn hóa luôn là biểu tượng bất tử của chủ nghĩa Anh hùng Cách mạng, là tinh thần "dám nghĩ, dám làm, dám đấu tranh" với tinh thần bất khuất của người dân xứ Nghệ. Để hôm nay khi nhìn lại, thế hệ trẻ luôn tự hào về những giá trị lịch sử vô giá mà các bậc tiền bối đã để lại.

Vì lẽ đó, cứ mỗi độ tháng 5 về, du khách nườm nượp từ mọi miền Tổ quốc thành tâm hướng về mảnh đất Kim Liên, nơi sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ Hoàng Trù quê mẹ đến làng Sen quê cha, đâu đâu cũng nhận ra những tấm lòng thành kính, thiêng liêng của người dân dành cho lãnh tụ kính yêu. Đây cũng đã trở thành điểm đến tham quan, du lịch, giáo dục truyền thống cách mạng được các nhà trường, khách du lịch ở cả trong tỉnh và ngoài tỉnh. Đặc biệt, lượng khách quốc tế đến khu di tích ngày một tăng.

Cách quê Bác không xa là nơi yên nghỉ của chiến sĩ thanh niên xung phong anh hùng thuộc Đại đội Thanh niên xung phong 317, Đội 65, Tổng đội Thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước ở Khu di tích Truông Bồn – chứng tích một thời khói lửa hào hùng nằm trên tuyến đường huyết mạch Quốc lộ 15A. Hàng năm, nơi đây cũng thu hút rất nhiều du khách trong nước và quốc tế đến tham quan mỗi khi có dịp đến với quê hương Nghệ An.

Tổng lượng khách du lịch đến Nghệ An quý III năm 2025 ước đạt 2.610.000 lượt, trong đó khách quốc tế ước đạt 32.106 lượt

Từ lợi thế sở hữu những di tích đặc biệt đó, ngành Du lịch Nghệ An đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm thu hút du khách. Các kế hoạch trọng tâm bao gồm việc bảo tồn, tôn tạo các di tích, đẩy mạnh quảng bá hình ảnh qua các kênh truyền thông, tổ chức các tour du lịch về nguồn và kết nối với các điểm đến trong vùng. Đồng thời, địa phương cũng chú trọng đào tạo nguồn nhân lực du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng, qua đó tạo nên sức hấp dẫn bền vững cho du lịch văn hóa – lịch sử Nghệ An.

Giữ hồn di sản từ việc duy tu, bảo dưỡng di tích

Để phát huy giá trị của di tích, đưa di tích thành địa chỉ du lịch tìm hiểu hấp dẫn du khách, tỉnh Nghệ An đã quan tâm đầu tư trùng tu, tôn tạo lại di tích. Cùng với đó, các địa phương có di tích cũng đã đẩy mạnh phối hợp với các đoàn thể tham gia trồng cây xanh, chung tay gìn giữ di tích trường tồn với thời gian.

Với vai trò là đơn vị chuyên môn, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu HĐND, UBND tỉnh ban hành Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Theo đó, mỗi năm có từ 10-15 di tích được đầu tư tu bổ tôn tạo bằng nguồn kinh phí nhà nước. Tạo cơ chế riêng cho lĩnh vực bảo tồn, phát huy giá trị di sản thông qua chính sách, mỗi năm đầu tư khoảng từ 10 tỷ đến 15 tỷ đồng cho một số di tích bị xuống cấp.

Cùng với đó, hàng tháng mỗi di tích/điểm di tích đã xếp hạng cấp tỉnh được hỗ trợ 500.000đ/di tích, di tích quốc gia hỗ trợ 1.000.000đ/di tích, di tích quốc gia đặc biệt hỗ trợ 3.000.000đ/di tích cho người trông coi bảo vệ di tích; Đối với nhiệm vụ đón nhận bằng xếp hạng di tích được hỗ trợ 20.000.000đ/1 lễ đón bằng cấp tỉnh và 30.000.000đ/1 lễ đón bằng cấp quốc gia.

Kể từ khi Nghị quyết 28/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh được ban hành trên cơ sở tham mưu của Sở, tỉnh đã tiến hành tu bổ, tu sửa cấp thiết cho 58 di tích từ nguồn ngân sách hàng năm của tỉnh với tổng kinh phí gần 30 tỷ đồng. Từ nguồn đầu tư công, năm 2021-2024, Sở đang triển khai 4 dự án tu bổ, tôn tạo di tích với tổng kinh phí 135 tỷ đồng, trong đó có 1 dự án Khu lưu niệm Phan Bội Châu được đầu tư từ nguồn Trung ương thuộc Chương trình bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa giai đoạn 2021-2025 với kinh phí 60 tỷ đồng;…

Bên cạnh trùng tu, tôn tạo di tích, các hoạt động kỷ niệm cũng được tỉnh Nghệ An chú trọng, trong số đó phải kể đến chương trình Lễ kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An (1030 - 2025), 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930 - 12/9/2025), đón Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) vừa qua. Đây là hoạt động góp phần khẳng định, tôn vinh, lan toả giá trị lịch sử, truyền thống văn hiến, cách mạng và bản sắc văn hóa Nghệ An trong suốt chiều dài 995 năm kể từ khi danh xưng Nghệ An được ghi nhận trong sử sách…