Phát triển bền vững là con đường tất yếu của Việt Nam

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu chào mừng hội nghị

Sáng nay (17/12), tại Tp. Đà Nẵng, đã diễn ra Lễ khai mạc hội nghị “Quốc hội và các mục tiêu phát triển bền vững” do Quốc hội Việt Nam phối hợp với Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) và Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tham dự và phát biểu chào mừng hội nghị.

Tham dự còn có Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Lãnh đạo các bộ, ngành, Đại biểu Quốc hội và Đại biểu HĐND các địa phương. Về phía cơ quan phối hợp tổ chức có ông Martin Chungong, Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), ông Kamal Malhotra - Điều phối viên Thường trú Liên Hợp Quốc, Trưởng các cơ quan đại diện Liên hợp quốc tại Việt Nam cùng nhiều chuyên gia trong và ngoài nước

Phát triển bền vững là con đường tất yếu

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: Chương trình nghị sự 2030 với 17 Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) và 169 chỉ tiêu trong đó có các chỉ tiêu ưu tiên thực hiện như xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm y tế, giáo dục, an ninh về mọi mặt. Chương trình nghị sự 2030 thể hiện quyết tâm của các quốc gia xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho người dân trên thế giới, để tất cả các quốc gia được sống trong môi trường hợp tác, hòa bình và thịnh vượng.

Các mục tiêu phát triển bền vững vừa là mục tiêu hướng tới vừa là cơ hội để các nhà lập pháp thể hiện cam kết của mình trong việc cải thiện cuộc sống của người dân, bảo vệ hành tinh mà chúng ta đang sinh sống. Để đạt được những mục tiêu đó, sự tham gia của các vị Đại biểu Quốc hội cũng như các vị đại biểu hội đồng nhân dân các cấp, những người được nhân dân trao quyền và gửi gắm nguyện vọng có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhất là trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, giám sát việc thực hiện và phân bổ ngân sách cho hoạt động triển khai thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Trong những nỗ lực đó, Quốc hội Việt Nam đánh giá rất cao việc Liên minh Nghị viện thế giới (IPU) và Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp cùng hình thành một Bộ Công cụ để tự đánh giá việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững cho các nghị viện nhằm nâng cao nhận thức của các đại biểu dân cử trên lĩnh vực này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định, đối với Việt Nam, phát triển bền vững là con đường tất yếu, là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước. Việt Nam xác định nhiệm vụ trọng tâm là phát triển bền vững, xem con người và chất lượng cuộc sống là yếu tố trung tâm của các chủ trương, chính sách của nhà nước. Quốc hội đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng hoàn thiện  hệ thống chính sách pháp luật làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện trên thực tế.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, trong hơn 15 năm qua, kể từ khi thực hiện các cam kết Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ (MDGs), nền tảng của các các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), Quốc hội Việt Nam đã ban hành Hiến pháp năm 2013, đồng thời đã xây dựng và sửa đổi, bổ sung hơn 300 đạo Luật tạo cơ sở pháp lý toàn diện cho Chính phủ và các cơ quan liên quan triển khai thực hiện. 

Quốc hội đã thông qua Chiến lược quốc gia về Bảo vệ môi trường định hướng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Ban hành Nghị quyết về đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020; tham gia xây dựng Chiến lược quốc gia về các mục tiêu phát triển bền vững. Đại diện các cơ quan của Quốc hội là thành viên tham gia Hội đồng Quốc gia về phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bên cạnh đó, Quốc hội thực hiện việc giám sát tối cao đối với tất cả các hoạt động của cơ quan nhà nước Nhà nước về kết quả thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và xem xét, quyết định việc bố trí ngân sách cho Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, về ứng phó biến đổi khí hậu; về đầu tư cho y tế, khoa học và công nghệ để đảm bảo phát triển bền vững. Quốc hội Việt Nam cũng góp phần thúc đẩy việc tham gia và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững thông qua việc thẩm tra và phê chuẩn việc Việt Nam tham gia các điều ước, công ước quốc tế.

Thông qua các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế song phương và đa phương, các đại biểu Quốc hội Việt Nam cũng thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong các lĩnh vực liên quan đến phát triển bền vững, thể hiện vai trò tích cực của Quốc hội trong triển khai các mục tiêu phát triển bền vững, mà gần đây nhất là Tuyên bố Hà Nội về “Các Mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015- Biến lời nói thành Hành động”  tại Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 132 tổ chức vào đầu năm 2015 tại Việt Nam. Ngoài ra, Quốc hội cũng chú trọng việc nâng cao nhận thức của người dân về các mục tiêu phát triển bền vững và sự cần thiết của việc lồng ghép các mục tiêu này, đưa các Mục tiêu phát triển bền vững trở thành các mục tiêu quốc gia trong dài hạn; qua đó huy động các nguồn lực và sự tham gia của người dân vào việc thực hiện các mục tiêu.

Là các đại biểu dân cử, đại biểu Quốc hội Việt Nam, đại biểu Hội đồng nhân dân đại diện cho nhân dân giám sát việc thực hiện các mục tiêu phát triển ở các cấp độ thông quan việc thường xuyên tiếp xúc với cử tri, lắng nghe tiếng nói của cử tri phản ánh về hiệu quả chính sách tại địa phương mình. Qua đó có tiếng nói với Quốc hội để giám sát việc triển khai góp phần vào thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Nhằm thúc đẩy thực hiện các SDGs trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc nâng cao nhận thức của các đại biểu dân cử về vai trò, trách nhiệm và nghĩa vụ của mình đối với các SDGs là rất cần thiết. Bộ Công cụ tự đánh giá việc thực hiện SDGs dành cho các nghị viện là một văn bản quốc tế có vai trò hướng dẫn để các đại biểu tham khảo, từ đó đưa ra những kế hoạch triển khai thực hiện nhằm phát huy tốt nhất nghĩa vụ của mình.

Bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội

Trong bài phát biểu của mình, Phó Thủ tướng Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Việt Nam luôn xác định phát triển bền vững vừa là yêu cầu, vừa là mục tiêu. Thực hiện công cuộc Đổi mới, Việt Nam đạt được những thành tựu phát triển toàn diện, đã hoàn thành trước thời hạn nhiều mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ (MDGs), tạo ra những thay đổi to lớn trong xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống vật chất tinh thần cho người dân; được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Chính phủ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc phản ánh 150/169 mục tiêu cụ thể của SDGs, trong đó đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu coi mọi người dân vừa là chủ thể vừa là đối tượng thụ hưởng thành quả phát triển. 

Mới đây, tại Diễn đàn chính trị cấp cao 2018 về phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc (HLPF 2018), Chính phủ Việt Nam đã có Báo cáo rà soát quốc gia tự nguyện. Hiện nay, Chính phủ đang hoàn thiện những bước cuối cùng để ban hành Lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững cùng Hệ thống chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững với 196 chỉ tiêu phục vụ công tác giám sát, đánh giá thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Nhấn mạnh phát triển bền vững là sự lựa chọn đúng đắn nhất, nhưng Phó Thủ tướng cho rằng điều này cũng đặt ra nhiều thách thức với tất cả các quốc gia, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển như Việt Nam.

Dù đã ra khỏi tình trạng kém phát triển nhưng Việt Nam vẫn còn là một nước thu nhập trung bình thấp, chịu ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, có tốc độ già hóa dân số thuộc nhóm cao nhất thế giới. Cùng với đó, sức ép tăng trưởng kinh tế trong điều kiện ngân sách Nhà nước còn hạn chế, thu nhập của người dân còn thấp đã dẫn tới không ít nơi chưa chú trọng đúng mức tới bảo vệ môi trường, tới các vấn đề xã hội.

"Đứng trước yêu cầu phải phát triển nhanh hơn để bắt kịp các nước đi trước nhưng Chính phủ Việt Nam xác định phát triển nhanh nhưng phải bền vững và nếu phải đặt lên bàn cân thì cần ưu tiên hơn cho yêu cầu bền vững, cụ thể và trực tiếp nhất là cho bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội", Phó Thủ tướng chia sẻ.

Để triển khai thành công Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu, trình Quốc hội và các cơ quan có thẩm quyền khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp luật, thể chế bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững. Luật pháp, chính sách cần thể hiện các nội dung cơ bản của Chương trình Nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc.

Việc thực hiện Kế hoạch quốc gia thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 cần được tăng cường kiểm tra, giám sát. Lồng ghép các mục tiêu phát triển bền vững vào các chính sách, chương trình, phong trào thi đua. Phối hợp chặt chẽ với Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, HĐND các cấp thực hiện các chương trình giám sát thực hiện các cam kết quốc tế, các quy định của pháp luật về phát triển bền vững.

Cùng với đó, Chính phủ ưu tiên bố trí nguồn lực, tập trung chỉ đạo thực hiện nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường trong sản xuất, kinh doanh; trồng và bảo vệ rừng. Xây dựng các chính sách cụ thể khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, tăng trưởng xanh. Thực hiện tốt các cam kết quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải nhà kính; sử dụng bền vững nguồn nước xuyên biên giới.

Trong quá trình thực hiện tốt chương trình giảm nghèo bền vững, cần chú trọng phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Tạo bình đẳng cơ hội và hỗ trợ cần thiết đối với phụ nữ, trẻ em và các đối tượng dễ bị tổn thương trên tinh thần không ai bị bỏ lại phía sau.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường năng lực sáng tạo quốc gia và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải đẩy mạnh hợp tác quốc tế về phát triển bền vững, nhất là trong kết nối hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm, theo dõi, giám sát, đánh giá theo chuẩn mực quốc tế đối với các mục tiêu phát triển bền vững.