Phân định rõ trách nhiệm hình sự và dân sự để phát triển kinh tế tư nhân

Nêu ý kiến Đại biểu Trần Hoàng Ngân- Đoàn ĐBQH TPHCM đánh giá cao nỗ lực của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi đất nước đang tăng tốc phát triển bước vào kỷ nguyên mới. Trong đó, khu vực kinh tế tư nhân chiếm 51% GDP, đóng góp 33% tổng thu ngân sách Nhà nước “nên cần nhiều cơ chế đặc biệt hỗ trợ để phát huy vai trò là động lực quan trọng nhất vào năm 2030".

Theo đại biểu, Dự thảo nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp, do vậy, để đạt mục tiêu này “phải có giải pháp đặc biệt”. Đặc biệt, phải có chính sách “hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể trở thành doanh nghiệp”.

Đáng chú ý, Dự thảo nghị quyết nêu rõ việc phân định trách nhiệm pháp nhân và cá nhân, trách nhiệm hình sự và dân sự, hành chính. Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị Chính phủ rà soát các luật liên quan như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự để luật hóa định hướng trên, vì đây là những nội dung quan trọng đội ngũ doanh nhân rất quan tâm.

Cùng quan điểm, Đại biểu Hà Sỹ Đồng- Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho rằng, khoản 4 Điều 5 của dự thảo quy định về nguyên tắc xử lý vi phạm không áp dụng hồi tố các quy định của pháp luật để xử lý bất lợi cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Đại biểu Đồng đề nghị bổ sung nội dung tăng cường áp dụng biện pháp cho tại ngoại trong tố tụng hình sự. Chỉ trường hợp thật cần thiết mới áp dụng biện pháp tạm giữ, tạm giam.

“Trên thực tế, nhiều vụ án nếu cho doanh nhân tại ngoại thì có cơ hội để khắc phục thiệt hại hoặc tiếp tục điều hành công việc kinh doanh. Việc tạm giữ, tạm giam kéo dài đối với doanh nhân nhiều khi chỉ giải quyết được một vụ án nhỏ nhưng lại khiến cả một doanh nghiệp lớn lâm vào khó khăn, mất sức cạnh tranh”- đại biểu Đồng nêu quan điểm.

Tương tự, Đại biểu Đào Chí Nghĩa- Đoàn ĐBQH TP Cần Thơ cho rằng, quy định doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được chủ động khắc phục thiệt hại; trường hợp áp dụng quy định pháp luật có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc không xử lý hình sự thì không áp dụng xử lý hình sự, “phải có quy định giới hạn thời gian cho doanh nghiệp khắc phục hậu quả để tránh vụ việc kéo dài”.

Theo Đại biểu Nghĩa, cùng với việc ưu tiên khắc phục hậu quả, cần quy định chặt chẽ để không bỏ lọt các trường hợp vi phạm mang tính chất nghiêm trọng như gian lận, trốn thuế quy mô lớn.

Ngoài ra, khoản 8 Điều 5 quy định về tài sản hình thành hợp pháp với tài sản thu nhập có được từ hành vi vi phạm pháp luật, tài sản khác liên quan đến vụ án. Việc phân biệt tài sản hợp pháp và tài sản có được từ hành vi vi phạm “là công việc vô cùng phức tạp, đặc biệt trong các vụ án kinh tế lớn”. Do vậy, cần có những quy định cụ thể, nếu không sẽ dẫn đến khả năng áp dụng không đồng nhất.

“Cần ban hành tiêu chí về tài sản hợp pháp và tài sản có được từ vi phạm, đồng thời tăng cường năng lực cho cơ quan tố tụng trong việc xác minh tài sản. Quy định cơ chế giám sát tạm thời đối với tài sản trong quá trình điều tra để ngăn chặn việc tẩu tán tài sản nhưng vẫn đảm bảo được quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp”- đại biểu Nghĩa nêu quan điểm.

Đáng chú ý, theo Đại biểu Lê Xuân Thân- Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hoà trong quan hệ kinh tế thị trường, không tránh khỏi những tranh chấp. Do vậy, cần đưa vào dự thảo cơ chế hòa giải thương mại, trọng tài thương mại, Tòa án thương mại để giải quyết các tranh chấp.

“Khi phát sinh tranh chấp, hòa giải phải được đặt lên hàng đầu. Sau khi hòa giải không thành thì khởi kiện ra Tòa án hoặc trọng tài thương mại. Những cơ chế về trọng tài thương mại cũng nên được đưa vào dự thảo”- đại biểu Thân kiến nghị.