Người dân Đà Nẵng đang rất ngỡ ngàng, có lẽ vậy. Vị Bí thư trẻ nhất nước từng có những phát ngôn đầy mạnh mẽ, rất hợp "ý Đảng, lòng dân" vừa được Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận có nhiều sai phạm.
Những sai phạm của ông Nguyễn Xuân Anh lại là nghiêm trọng đến mức phải kỷ luật, trong đó nhấn mạnh ông đã thiếu trung thực, không gương mẫu, gây ra hiệu ứng xấu trong xã hội, nhân dân. Một Bí thư Thành ủy mà thiếu trung thực, không gương mẫu thì thật nguy hại.
Trong suốt 2 năm qua, kể từ khi giữ cương vị Bí thư Thành ủy Đà Nẵng, một Bí thư trẻ nhất nước (năm 2015, ông Xuân Anh mới 39 tuổi) thì người dân ở thành phố đáng sống này luôn đặt rất nhiều kỳ vọng vào ông.
Ông Nguyễn Xuân Anh (Ảnh: Infornet)
Trước hết, ông Nguyễn Xuân Anh nói được. Ông nói về lợi ích nhóm, về dân chủ đoàn kết, về chống tham nhũng, tư túi cá nhân một cách kiên quyết, dứt khoát.
Sáng 31/12/2015, tại buổi họp báo do UBND TP Đà Nẵng tổ chức, trước nghi vấn một hộ nghèo đứng tên mua 12 lô đất ven biển giúp gia đình mình, ông Nguyễn Xuân Anh khẳng định, tôi và gia đình không có nhu cầu đất ở ven biển.
"Cá nhân tôi hoàn toàn không có bất cứ lô đất nào. Nếu ai phát hiện hoặc tìm hiểu ra tôi có một lô đất nào khác ngoài căn nhà đang ở 43 Nguyễn Thái Học (Đà Nẵng), tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm, thậm chí từ chức Bí thư Thành ủy", ông Anh tuyên bố hùng hồn.
Vào tháng 5/2016, tại một Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, ông đăng đàn tuyên bố: "Ở Đà Nẵng, công tác phòng chống tham nhũng tuyệt đối không có vùng cấm. Nếu dính chàm, dù bất cứ người đó là ai, tôi cũng không nể nang hay bao che".
Mới gần đây, ngày 12/7/2017, trong buổi tiếp xúc cử tri, trước thông tin lãnh đạo thành phố được "đại gia" chống lưng, ông khoát tay: "Xin nói thẳng là không ai có khả năng chi phối lãnh đạo Thành phố cả...Tôi là cán bộ trẻ, còn công tác lâu dài nên chẳng có việc gì mà phải thế này thế kia. Tôi không có việc gì mà phải đánh đổi truyền thống gia đình, không ai có thể chi phối…”.
Nhiều người tin ông nói được sẽ làm được. Đến khi Trung ương có kết luận thì người ta mới ngã ngửa, hóa ra ông Bí thư chỉ nói...chơi. Ông bảo ông chỉ có một căn nhà duy nhất nhưng Trung ương phát hiện ông còn có 2 căn nhà liền kề khác. Ông nói không doanh nghiệp nào chi phối được ông nhưng ông lại ở nhà của doanh nghiệp, đi xe của doanh nghiệp biếu, tặng.
Chưa kể đến ông kê khai bằng cấp thiếu trung thực, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy định của Đảng, Nhà nước về công tác cán bộ, quyết định một số nhân sự có biểu hiện áp đặt...
Về bằng cấp tôi không bàn vì có người nói ông Nguyễn Xuân Anh có tài thật, ông học giỏi từ thời phổ thông, nói tiếng Anh như gió. Thậm chí người ta nói ông oan gia về cái bằng Tiến sĩ "siêu tốc" không được công nhận.
Thế còn những sai phạm trong công tác cán bộ?
Ông từng nói, không cho phép lợi dụng chức quyền để vun vén cá nhân. Lãng phí là xúc phạm đến lòng tin của nhân dân, tham nhũng là có tội với nhân dân. Chức vụ là do Đảng phân công, người lãnh đạo phải nghĩ đây không phải quyền lực mà mình được hưởng thụ cho cá nhân và cho gia đình mà tùy tiện muốn làm gì thì làm.
Vậy mà, theo kết luận của Trung ương việc làm của ông lại "đá" với lời ông nói.
Thừa nhận Bí thư trẻ tuổi nói rất hay, phát biểu rất bài bản. Nhưng nói một đằng, ông làm lại một nẻo...Giờ thì người ta bảo rằng, những phát ngôn của ông là sự bốc đồng của tuổi trẻ. Nhiệt huyết có thừa, đương nhiên là trong lời nói nhưng lại thiếu kinh nghiệm. Cái lỗi ấy không phải do ông mà do cơ chế. Cái cơ chế bổ nhiệm lỗi thời, cơ chế giám sát lỏng lẻo.
Khi chúng ta vẫn còn duy trì cái cụm từ "đúng quy trình", bổ nhiệm không dựa trên năng lực, phẩm chất đạo đức, cất nhắc bởi truyền thống gia đình, bằng những lời nói suông thì khó tránh sai sót.
Tiền nhân nói "Ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa".