Những khó khăn trong công tác xử án tại huyện miền núi 30a

Vượt gần 300 km đường trường, men theo quốc lộ 7A chúng tôi tìm đến huyện miền núi Kỳ Sơn, đây là một trong số những huyện nghèo thuộc diện 30a của tỉnh Nghệ An. Với diện tích tự nhiên 2.094,84 km², chủ yếu là đồi núi trùng điệp, cuộc sống của người dân nơi đây còn gặp rất nhiều khó khăn. Cái nghèo cái đói luôn đeo bám đến số phận từng bản làng, từng con người khốn khó.

Lợi dụng sự thiếu hiểu biết về pháp luật, trình độ dân trí thấp, trong những năm vừa qua tình hình tội phạm ma túy, tội phạm buôn người tại đây diễn biến ngày một phức tạp. Cũng vì thế công tác xét xử các vụ án tại đây cũng đối diện với nhiều khó khăn,  thử thách, nhất là các vụ án về hình sự, hôn nhân gia đình. Công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật chưa đáp ứng được yêu cầu, gây khó khăn trong công tác giải quyết các loại án.

Bên cạnh đó, công tác cán bộ tại đơn vị còn nhiều bất cập, biên chế thiếu, đặc biệt là thiếu Thẩm phán, Thư ký Tòa án trong khi khối lượng công việc nhiều, địa bàn huyện rộng, đi lại khó khăn nên cũng ảnh hưởng nhiều đến quá trình công tác. Đồng thời, tình hình kinh phí, tài chính ngân sách còn hạn hẹp, chưa đáp ứng được yêu cầu giải quyết, xét xử các loại án tại địa phương.

 Quang cảnh một buổi xét xử tại TAND huyện Kỳ Sơn.

“Chỉ trong một huyện nhưng có những xã ở xa phải đi cả ngày đường mới tới trung tâm, những xã xa xôi khác còn phải qua đò, lội suối, không có sóng điện thoại vì thế trong quá trình xét xử, cái khó nhất là mời đủ được các nhân chứng, đây là một vấn đề rất nan giải. Thêm vào đó là trình độ nhận thức, hiểu biết pháp luật của bà con còn hạn chế nên họ nghĩ vụ việc không liên quan đến mình nên không đi. Việc thiếu vắng nhân chứng ảnh hưởng đến quá trình định tội của bị cáo” - ông Lê Hữu Lộc – Chánh án TAND huyện Kỳ Sơn cho biết.

Bên cạnh đó, chi phí hỗ trợ dành cho nhân chứng quá thấp cũng là một trong những rào cản, khiến công việc của Tòa tại đây vốn dĩ đã vất vả lại càng chồng chất thêm khó khăn. Đặc biệt đa phần người dân đều là đồng bào các dân tộc thiểu số, không nói tiếng kinh nên quá trình xét xử, thẩm vấn cũng gặp khó khăn.

“Đồng bào còn có nhiều tập tục, thủ tục, quan điểm lạc hậu, có những vụ án dân sự tranh chấp tài sản rất nhỏ cũng kéo nhau lên xã rồi ra huyện để đòi được giải quyết. Chúng tôi đã tiến hành hòa giải, phân tích nhưng đồng bào vẫn không hiểu. Trong cuộc sống gia đình, nhiều người làm chồng, làm cha vô tình phạm vào những tội như bạo hành gia đình chỉ vì theo quan niệm, phong tục của họ “vợ tôi tôi dạy, con tôi tôi đánh … cho nó khôn lên”, đó là vì họ không hiểu biết pháp luật đã phạm pháp nhưng vẫn không biết, thậm chí còn cố bảo thủ và không nhận cái sai về mình”, một cán bộ làm việc tại tòa án huyện Kỳ Sơn tâm sự.

Mặc dù còn gặp rất nhiều khó khăn, thế nhưng trong 6 tháng đầu năm 2020, với niềm tin và sức mạnh đoàn kết của cán bộ, công chức và người lao động trong đơn vị, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của Chi bộ và Ban lãnh đạo đơn vị, Tòa án nhân dân huyện Kỳ Sơn đã đạt và vượt các chỉ tiêu nhiệm vụ đề ra.

Cụ thể, đơn vị đã thụ lý 326 vụ án, vụ việc các loại (tăng 29 vụ, việc so với cùng kỳ), đã giải quyết 287 vụ án, vụ việc, đạt tỷ lệ chung là 88 % (vượt 2,1% so với cùng kỳ). Bên cạnh đó, nhằm nâng cao nhận thức, tuyên truyền phổ biến pháp luật đến từng người dân, TAND huyện Kỳ Sơn đã tổ chức xét xử lưu động nhiều vụ án tại địa bàn các xã khác nhau.

“Trong năm tới, chúng tôi sẽ cố gắng xét xử lưu động thêm nhiều vụ án tại chính địa bàn bị cáo phạm tội, mỗi vụ án khi được xét xử lưu động đều thu hút sự quan tâm đặc biệt của quần chúng nhân dân. Qua những buổi xét xử lưu động người dân cũng được tuyên truyền, phổ biến pháp luật, biết cái sai, cái đúng để từ đó thay đổi hành vi nhận thức trong cuộc sống của mình. Tuy nhiên, để làm được điều đó cần có sự quan tâm sâu sắc của các cấp, các ngành trong việc hỗ trợ kinh phí để tổ chức các phiên xét xử lưu động, khắc phục những khó khăn nhằm đạt được những kết quả tốt hơn nữa trong thời gian tới”, ông Lê Hữu Lộc cho biết.