Những điểm nhấn cải cách hành chính ngành BHXH - Hướng tới nền hành chính phục vụ

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế về an sinh xã hội đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới và khu vực, xác định cải cách thủ tục hành chính (TTHC), ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu nhằm đáp ứng được các yêu cầu tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT trong tình hình mới. Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã tập trung mọi nguồn lực, triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ, cắt giảm tối đa TTHC, thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp trong thực hiện các giao dịch về BHXH, BHYT với cơ quan BHXH và đã được Chính phủ cùng cộng đồng doanh nghiệp và người dân ghi nhận, đánh giá cao.

Cắt giảm nhiều TTHC, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Các doanh nghiệp không phải thực hiện lưu giữ, quản lý sổ BHXH cho người lao động: Theo Luật BHXH sửa đổi năm 2014, người lao động (NLĐ) có quyền được cấp và quản lý sổ BHXH. Do đó, doanh nghiệp không phải thực hiện lưu giữ, quản lý sổ BHXH cho NLĐ. Để triển khai thực hiện quy định này, từ tháng 10/2016, BHXH Việt Nam đã tiến hành rà soát và trả sổ BHXH cho NLĐ. Đến ngày 31/12/2018, Ngành BHXH đã cơ bản hoàn thành công tác rà soát và bàn giao 13,3 triệu sổ đến tận tay người lao động (đạt tỷ lệ 99,28% tổng số người lao động đang tham gia).

Nhờ đó, từ tháng 01/2019 đến nay, 100% doanh nghiệp đã giảm được thời gian và nhân lực để cập nhật và lưu trữ sổ BHXH. Đặc biệt, việc bàn giao sổ BHXH mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực như: NLĐ sẽ có đầy đủ thông tin về quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN của mình, đồng thời hàng năm được cơ quan BHXH gửi thông báo về mức đóng và thời gian tham gia bảo hiểm trong năm. Bên cạnh đó, NLĐ có thể tự tra cứu thông tin về quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN của mình trên Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam.

Bỏ quy định về việc doanh nghiệp phải đề nghị đổi thẻ BHYT hàng năm cho NLĐ: Không chỉ giảm thời gian, nhân lực trong việc quản lý sổ BHXH cho NLĐ, từ năm 2018, doanh nghiệp còn tiếp tục được “hưởng lợi” khi không phải rà soát, lập danh sách đề nghị đổi thẻ BHYT hằng năm cho NLĐ.

Nếu như trước tháng 8/2017, doanh nghiệp phải tiến hành rà soát, lập danh sách đề nghị đổi thẻ BHYT hằng năm cho NLĐ thì từ tháng 9/2017 đến nay, BHXH Việt Nam đã xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung để quản lý thẻ BHYT, theo đó thẻ BHYT của NLĐ đang làm việc tại doanh nghiệp được cơ quan BHXH gia hạn tự động. Những thay đổi này mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và người sử dụng thẻ BHYT, đặc biệt doanh nghiệp được cắt giảm đáng kể thời gian thực hiện các thủ tục đề nghị gia hạn thẻ, nhận thẻ, chuyển thẻ BHYT đến từng NLĐ.

Giản lược các tiêu chí cần kê khai trong TTHC “Đăng ký, điều chỉnh đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN, BH tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp; cấp sổ BHXH, thẻ BHYT”: BHXH Việt Nam đã rà soát, giản lược các tiêu chí cần kê khai trên mẫu Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) và mẫu Tờ khai cá nhân tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK3-TS).

Cụ thể, doanh nghiệp chỉ cần khai báo 5 tiêu thức trong tổng số 12 tiêu thức của Mẫu Tờ khai cá nhân tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (TK3-TS) khi cập nhật các nội dung thay đổi về thông tin của đơn vị; chỉ cần rà soát để xác nhận 5 tiêu thức trong tổng số 14 tiêu thức của Mẫu Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh BHXH, BHYT (TK1-TS) của NLĐ khi cập nhật thay đổi thông tin của của NLĐ.         Thay đổi này giúp doanh nghiệp giảm được thời gian kê khai lại các tiêu thức khác trong mẫu Tờ khai khi có thay đổi thông tin so với việc áp dụng quy định trước đó.

Đơn giản hóa thành phần hồ sơ, thiết kế lại biểu mẫu kê khai giúp doanh nghiệp giảm thời gian cập nhật các thông tin đề nghị giải quyết các chế độ BHXH cho NLĐ: Trong Quyết định số 777/QĐ-BHXH ngày 24/6/2019 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về việc công bố TTHC thay thế, bị bãi bỏ thuộc lĩnh vực giải quyết hưởng các chế độ BHXH và chi trả các chế độ BHXH, BHXH thuộc thẩm quyền giải quyết của BHXH Việt Nam đã đơn giản mẫu văn bản đề nghị của đơn vị về đề nghị giải quyết chế độ tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp đối với NLĐ (Mẫu 05A-HSB) theo hướng bỏ yêu cầu kê khai theo cách thức người khai phải viết rõ nội dung và thay bằng hình thức lựa chọn đánh dấu vào các ô có chứa nội dung phù hợp; bỏ xác nhận của người lập biểu và công đoàn cơ sở, chỉ yêu cầu duy nhất 01 chữ ký xác nhận của đơn vị trong Danh sách đề nghị giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe (Mẫu 01B-HSB).

Các sửa đổi này cùng với việc bãi bỏ thành phần hồ sơ: bản sao Biên bản điều tra tai nạn lao động, Biên bản khám nghiệm hiện trường, Biên bản đo đạc môi trường lao động có yếu tố độc hại theo quy định tại Điều 57, 58 Luật An toàn về sinh lao động và thành phần hồ sơ là Sổ BHXH đối với trường hợp người lao động đang làm việc bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp đã góp phần giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian khi xử lý những công việc liên quan đến đề nghị giải quyết các chế độ bảo hiểm ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong tháng cho người lao động.

“Đột phá” trong ứng dụng CNTT, đáp ứng tốt hơn mục tiêu phục vụ người dân và doanh nghiệp

Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp trong kê khai hồ sơ nộp BHXH cho người lao động, hỗ trợ cá nhân trong việc kê khai hồ sơ đề nghị giải quyết các chế độ BHXH qua giao dịch điện tử: Từ năm 2017, ngành BHXH bắt đầu triển khai hình thức kê khai nộp BHXH qua giao dịch điện tử, giúp cho doanh nghiệp giảm được thời gian đi lại chờ đợi khi nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH. Theo đó, thời hạn nhận thông báo xác nhận hồ sơ giao dịch điện tử và thời gian chờ đợi chấp nhận việc hoàn tất hồ sơ đã được rút ngắn, chỉ còn trong tối đa 02 giờ trong ngày làm việc, kể từ khi nhận được hồ sơ BHXH điện tử của tổ chức, cá nhân. Hiện nay, với việc đẩy mạnh phát triển hệ thống tương tác đa phương tiện với người dân và doanh nghiệp, việc thực hiện thông báo về quá trình tiếp nhận và giải quyết TTHC của Ngành đến người dân, doanh nghiệp ngày càng được rút ngắn về thời gian và đa dạng về hình thức như gửi thư điện tử, tin nhắn văn bản.

BHXH Việt Nam đã chính thức nâng cấp và cung cấp miễn phí Phần mềm kê khai nộp BHXH (Phần mềm K- BHXH) lên phiên bản web để hỗ trợ đơn vị sử dụng lao động và cá nhân tham gia giao dịch điện tử với cơ quan BHXH từ ngày  12/8/2019. Theo đó, doanh nghiệp, cá nhân chỉ cần sử dụng phương tiện điện tử có kết nối Internet là có thể thực hiện kê khai “Nộp BHXH” trực tuyến tại địa chỉ: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn; cùng với đó là cho phép cá nhân thực hiện nộp hồ sơ đối với 08 TTHC liên quan đến giải quyết các chế độ BHXH qua giao dịch điện tử, trường hợp cá nhân thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH nhưng chưa được cấp chứng thư số thì được sử dụng mã xác thực giao dịch điện tử do BHXH Việt Nam cấp. Điều này giúp người dân có thể gửi yêu cầu giải quyết các thủ tục hành chính trực tiếp trên môi trường mạng, giảm thời gian đi lại, chờ đợi khi nộp hồ sơ trực tiếp tại bộ phận “1 cửa”.

Với việc quy định cụ thể thời gian tối đa gửi Thông báo chấp nhận đã hoàn tất việc nộp hồ sơ qua giao dịch điện tử, đa dạng cách thức gửi thông báo tiếp nhận, giải quyết TTHC và nâng cấp Phần mềm K-BHXH lên phiên bản web đã giúp các doanh nghiệp có thêm lựa chọn thực hiện kê khai nộp BHXH, giảm tập trung vào thực hiện kê khai qua hỗ trợ của các nhà IVAN, qua đó góp phần giảm bớt tình trạng nghẽn mạng khi thực hiện, giảm thời gian chờ đợi của doanh nghiệp, cá nhân.     

Rút ngắn thời gian thụ lý, giải quyết quyền lợi cho người tham gia BHXH, BHYT theo quy định của pháp luật: Trong những năm qua, BHXH Việt Nam đã triển khai mạnh mẽ ứng dụng CNTT, theo đó đã xây dựng các phần mềm nghiệp vụ bao phủ hầu hết các hoạt động của Ngành, Tuy nhiên, đến năm 2019, BHXH Việt Nam đã tiến thêm một bước trong việc tích hợp, liên thông các phần mềm nghiệp vụ nhằm kiểm tra, đối chiếu dữ liệu thu, cấp sổ BHXH, thẻ BHYT với phần mềm xét duyệt hồ sơ hưởng và chi trả các chế độ BHXH nên đã rút ngắn được thời hạn giải quyết chế độ BHXH cho NLĐ. Đồng thời, việc đẩy mạnh chi trả qua tài khoản cá nhân của NLĐ đã góp phần giảm thời gian của doanh nghiệp và NLĐ khi doanh nghiệp nhận và trực tiếp chi trả các chế độ BHXH ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cho NLĐ.

Thực hiện nhiệm vụ xây dựng Chính phủ điện tử, BHXH Việt Nam đã tích hợp để thực hiện dịch vụ công cấp lại thẻ BHYT do hỏng, mất trên Cổng Dịch vụ công quốc gia: Từ ngày 09/12/2019, mọi cá nhân khi có yêu cầu cấp lại thẻ BHYT mà không thay đổi thông tin chỉ cần có một thiết bị điện tử (máy tính, điện thoại) có kết nối Internet, truy cập địa chỉ https://www.dichvucong.gov.vn là có thể thực hiện đề nghị  cấp lại thẻ BHYT (do hỏng hoặc mất) thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia.

Như vậy, thời gian quan, với những nỗ lực của Ngành BHXH trong việc đẩy mạnh cải cách TTHC, ứng dụng CNTT đã kịp thời tháo gỡ các rào cản trong giải quyết TTHC, tiết kiệm đáng kể chi phí, thời gian giao dịch cho doanh nghiệp, người dân với cơ quan BHXH, được Chính phủ và người dân ghi nhận, đánh giá cao. Thời gian tới, BHXH Việt Nam tiếp tục thực hiện cải cách TTHC, tích hợp các dịch vụ công thuộc thẩm quyền giải quyết ở mức độ 3 và mức độ 4 trên Cổng Dịch vụ công quốc gia theo lộ trình nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất, hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp đối với sự phục vụ của ngành BHXH.