Tài chính - Chứng khoán

Nhận diện hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Trang Nhi • 09/07/2023 - 15:59

Nhận diện hành vi thao túng thị trường chứng khoán là một yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ tính minh bạch và công bằng của thị trường. Điều này đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ các cơ quan quản lý và sự nhạy bén của nhà đầu tư để phát hiện và ngăn chặn những hành vi thao túng có thể gây thiệt hại đáng kể đến niềm tin và sự ổn định của thị trường chứng khoán.

Cuối tháng 6 vừa qua, Công an TP. Hà Nội ra quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm giam đối với 5 bị can về tội “Thao túng thị trường chứng khoán", trong đó có ông Nguyễn Đỗ Lăng, Tổng Giám đốc CTCP chứng khoán Châu Á Thái Bình Dương (APS); bà Huỳnh Thị Mai Dung (vợ ông Lăng) và ông Phạm Duy Hưng, Chủ tịch APS.

Đây là những nhân vật liên quan tới vụ án hình sự xảy ra tại 3 doanh nghiệp: CTCP chứng khoán Châu Á Thái Bình Dương (APS), CTCP Đầu tư Châu Á Thái Bình Dương (API) và CTCP đầu tư IDJ Việt Nam (IDJ), thường được biết đến là “họ APEC”, liên quan tới hệ sinh thái APEC Group.

Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và huy động vốn cho các doanh nghiệp. Sự phát triển của thị trường chứng khoán cần dựa trên tính minh bạch và công bằng, đồng thời đảm bảo niềm tin của nhà đầu tư. Tuy nhiên, khi có sự can thiệp và thao túng từ các cá nhân hoặc tổ chức, thị trường chứng khoán sẽ không hoạt động theo quy tắc công bằng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và niềm tin của nhà đầu tư.

Các hành vi thao túng chứng khoán có thể được nhận diện dựa trên các dấu hiệu và hoạt động sau:

Làm giá (Price manipulation)

Đây là hành vi tạo ra những biến động giá cả cổ phiếu không dựa trên yếu tố cung cầu thực tế, mà dựa trên việc can thiệp vào thị trường để tạo ra giá cả không phản ánh đúng giá trị thực của cổ phiếu. Các hình thức làm giá bao gồm đặt lệnh mua/bán lớn nhằm làm thay đổi giá cả, tạo ra các tin đồn hoặc thông tin sai lệch để ảnh hưởng đến giá cả.

Tạo cung cầu ảo (Phantom supply and demand)

screen-shot-2023-07-09-at-11.35.31-am.png — Hành vi này tạo ra ảo giác về cung cầu trên thị trường bằng cách tạo ra các lệnh mua hoặc bán giả, không có ý định thực sự mua hoặc bán cổ phiếu. Những lệnh này có thể tạo ra sự tăng giảm giá cả nhằm tạo ra ảo giác cho thị trường.

Dẫn dắt thông tin sai lệch (Misleading information)

Hành vi này liên quan đến việc tung ra thông tin sai lệch hoặc mơ hồ về một công ty hoặc cổ phiếu nhằm làm thay đổi quyết định giao dịch của nhà đầu tư. Các hình thức dẫn dắt thông tin sai lệch có thể bao gồm tung tin đồn, thông tin thiếu minh bạch hoặc thông tin định hướng sai về tương lai của công ty.

Điều chỉnh giá cả trong thời gian ngắn (Flash price manipulation)

Hành vi này liên quan đến việc thực hiện giao dịch lớn với số lượng cổ phiếu nhỏ hoặc giao dịch nhanh chóng nhằm thay đổi giá cả trong thời gian ngắn. Điều này có thể tạo ra ảo giác về xu hướng giá và thu hút nhà đầu tư khác tham gia giao dịch.

Sử dụng thông tin nội bộ (Insider trading)

Hành vi này liên quan đến việc sử dụng thông tin nội bộ không công khai để thực hiện giao dịch cổ phiếu và thu lợi cá nhân. Những người có thông tin nội bộ về công ty có thể tận dụng thông tin này để đạt lợi ích không công bằng và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư khác.

Thao túng giá qua hoạt động giao dịch đồng thuận (Collusive trading)

Hành vi này xảy ra khi một nhóm người hoặc tổ chức hợp tác để thực hiện các giao dịch đồng thuận nhằm làm thay đổi giá cả và gây ảnh hưởng đến thị trường. Các hoạt động giao dịch đồng thuận có thể bao gồm mua/bán cổ phiếu giữa các bên liên quan với mục tiêu thao túng giá cả.

Trong Luật Chứng khoán và Luật Hình sự của Việt Nam, các hành vi thao túng thị trường chứng khoán đã được định nghĩa và quy định rõ ràng. Các cá nhân và tổ chức có thể bị phạt tiền hoặc kết án tù tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Điều này nhấn mạnh rằng việc bảo vệ tính minh bạch và công bằng của thị trường chứng khoán là một ưu tiên hàng đầu và các vi phạm nghiêm trọng sẽ bị trừng phạt một cách nghiêm khắc.