Nguyên nhân nào khiến Dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông chậm tiến độ?

Bộ GTVT vừa có văn bản gửi Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội trả lời kiến nghị cử tri thành phố Hà Nội gửi tới Kỳ họp thứ 7 - Quốc hội khóa XIV để phân tích về những nguyên nhân dẫn tới dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông liên tục chậm tiến độ.

Theo đó, Bộ GTVT cho biết, dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông được đầu tư xây dựng bằng vốn vay ODA của Chính phủ Trung Quốc theo Hiệp định khung ký ngày 30/5/2008.

Trong đó dự án được thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC, Tổng thầu EPC do bên tài trợ vốn chỉ định là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện.

Tư vấn giám sát được tổ chức đấu thầu, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH giám sát xây dựng Viện nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh.

Bộ  Giao thông Vận tải (GTVT) cho biết, Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông bị chậm tiến độ, đội vốn do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. 

Tổng thầu thiếu kinh nghiệm nên thiết kế cơ sở ban đầu sơ sài, chưa lường hết được quy mô, tính chất, công năng, do đó phải điều chỉnh tại bước thiết kế kỹ thuật. Trong khi đó, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) tại trung tâm TP.Hà Nội rất chậm và phức tạp, không đáp ứng được yêu cầu của công tác khảo sát thiết kế kỹ thuật.

Sau nhiều lần lùi tiến độ, hiện tuyến đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông vẫn chưa thể đưa vào sử dụng

Quá trình thực hiện dự án bị chậm tiến độ, tổng mức đầu tư tăng, theo Bộ GTVT có nhiều nguyên nhân trong đó có cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan.

Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc (Tổng thầu EPC) chưa có kinh nghiệm trong triển khai thực hiện dự án tổng thể theo hình thức họp đồng EPC, đồng thời chưa thực hiện theo đúng cam kết về tiến độ, thiếu kinh nghiệm trong việc thiết kế;  Cách thức triển khai thực hiện dự án ở mỗi nước có sự khác biệt, đặc biệt là cách thức lập Hồ sơ thiết kế, hồ sơ nghiệm thu thanh toán; trong khi đây là lần đầu tiên Tổng thầu Trung Quốc thực hiện dự án tại Việt Nam dẫn đến công tác quản lý điều hành của Tổng thầu còn nhiều lúng túng và bất cập;…

Bộ GTVT cho biết, Dự án phải chờ nhà tài trợ phê duyệt hợp đồng, cấp hiệu lực cho Hiệp định vay vốn bổ sung kéo dài. Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc (China Eximbank) là cơ quan quản lý, cung cấp nguồn vốn vay không thiết lập đại diện thường trú tại Việt Nam, ảnh hưởng đến hiệu quả điều hành cấp vốn thực hiện dự án.

“Công tác giải ngân của hiệp định vay bổ sung gặp nhiều vướng mắc do các bên chưa thống nhất được ý kiến pháp lý. Hiệp định vay bổ sung được ký từ 11/5/2017 nhưng đến 28/12/2017 các bên mới thống nhất được ý kiến pháp lý và đến ngày 25/4/2018 mới thống nhất được 13 điều kiện cho lần giải ngân đầu tiên của dự án. Các quy định và chế tài xử lý đối với hợp đồng EPC còn chưa đầy đủ.” - Văn bản của Bộ GTVT nêu.

Về trách nhiệm của các bên, Bộ GTVT cho hay, dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư ngoài trách nhiệm chính thuộc phía Tổng thầu thì Chủ đầu tư (Bộ GTVT), Ban QLDA Đường sắt chịu trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành Dự án; Tư vấn thiết kế bước lập dự án chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư; Chủ đầu tư của phần GPMB (UBND TP Hà Nội) chịu trách nhiệm về việc chậm trễ trong công tác GPMB; Tư vấn giám sát chịu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây đựng.

"Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban quản lý dự án Đường sắt chủ động rà soát các điều khoản trong hợp đồng EPC, xác định rõ trách nhiệm của tổng thầu và các bên liên quan để xử lý, giải quyết các khiếu kiện trong trường hợp cần thiết phù hợp với điều kiện của hợp đồng EPC.”, Bộ GTVT cho hay.