Được biết, Bộ Tài chính có ý định thu thuế đối với biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang. Cơ quan này đang soạn thảo một nghị định để trình Chính phủ về vấn đề này. Tuy nhiên, dưới góc độ pháp luật, việc siết chặt quản lý đối với các biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang bằng công cụ thuế, liệu có phù hợp, khả thi?
Khi nói về bất động sản, trong đó bao gồm nhà và đất. Nhà, đất là hai thứ tài sản gắn liền với nhau, tuy nhiên, đây là hai phạm trù khác nhau. Đất thuộc sở hữu Nhà nước, Nhà nước giao đất cho người dân, tổ chức sử dụng. Còn nhà, phần lớn thuộc sở hữu của dân, do dân làm chủ sở hữu.
Điều 164 BLDS 2005 quy định: “Quyền sở hữu bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của chủ sở hữu theo quy định của pháp luật. Chủ sở hữu là cá nhân, pháp nhân, chủ thể khác có đủ ba quyền là quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt tài sản”.
Điều 21 Luật Nhà ở, quy định: “Quyền của chủ sở hữu nhà ở: 1) Chiếm hữu đối với nhà ở ; 2) Sử dụng nhà ở; 3) Bán, cho thuê, cho thuê mua, tặng cho, đổi, để thừa kế, cho mượn, cho ở nhờ, uỷ quyền quản lý, thế chấp nhà ở thuộc sở hữu của mình theo quy định của pháp luật…”. Trong Luật Nhà ở, không có khái niệm “nhà hoang” và cũng không đề cập đến việc thu thuế đối với “nhà hoang”.
Như vậy, một trong những quyền cơ bản của chủ sở hữu nhà ở được pháp luật bảo hộ là quyền sử dụng. Chủ sở hữu nhà ở được khai thác công dụng tài sản theo ý mình, miễn không làm việc gì trái pháp luật và gây nguy hiểm cho xã hội. Do đó, ý tưởng bắt buộc người chủ nhà ở phải khai thác, sử dụng nhà ở, không được bỏ hoang là sự cưỡng bức hành chính không có cơ sở pháp luật.
Hơn nữa, theo phản ánh của các cơ quan báo chí, việc các biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang hiện nay thì phần lớn nằm ở các dự án xây dựng khu đô thị. Khi chủ đầu tư các dự án chưa hoàn thành công trình hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, các dự án đều chậm tiến độ thì làm sao có thể “buộc” người dân mua nhà phải đến ở hoặc khai thác khi không có hiệu quả?
Cuối cùng, cũng cần nhắc các cơ quan quản lý: Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2012. Luật này không có quy định đánh thuế nhà. Vì vậy, một nghị định về việc thu thuế đối với biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang - một văn bản dưới luật không thể thay thế cho Luật mà Quốc hội đã thông qua.
VĂN KHÔI