Làn sóng trả đũa những “mặt hàng tinh hoa” của Mỹ lan rộng toàn cầu

Tờ New York Times đưa tin, việc Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp đặt thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu vào ngày 1/3 vừa qua, đã khiến một loạt đối tác mậu dịch của Mỹ khẳng định sẽ "trả đũa" những mặt hàng tinh hoa của nước Mỹ như là rượu ngô Kentucky, quần bò Levi's và xe máy Harley-Davidson.

Theo đó, trước kế hoạch trấn áp hoạt động nhập khẩu kim loại từ nước ngoài của ông Trump, Canada, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố họ sẽ áp đặt những mức thuế quan có thể khiến các nhà xuất khẩu Mỹ thiệt hại hàng tỷ USD. Những mức thuế này sẽ gây phương hại tới lợi ích của chính những người nông dân và doanh nghiệp mà chính quyền Trump đã cam kết sẽ bảo vệ, đồng thời thổi bùng một cuộc chiến thương mại có thể cản trở mục tiêu của Tổng thống Trump, đó là củng cố ngành công nghiệp của Mỹ.

EU cũng đã lên chi tiết một kế hoạch ba bước để khiến hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ tổn thất 3,5 tỷ USD - tương đương với giá trị số nhôm và thép của châu Âu mà khối này ước tính bị thiệt hại do việc áp thuế quan mới của ông Trump. Khối này đề xuất đánh thuế hàng xuất khẩu của Mỹ, gồm rượu ngô, quần bò, gạo, nước cam và xe máy.

EU sau đó có thể hành động để bảo vệ những thị trường kim loại của mình trước làn sóng hàng nhập khẩu tăng vọt. Một quan chức EU cho hay, khối này đang chuẩn bị đưa ra các thông báo trong vài tháng tới và đã tính đến mọi phương án để có thể trả đũa một cách nhanh chóng và thỏa đáng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump

Theo các nhà phân tích thương mại, những biện pháp của EU sẽ gây sức ép lên những lĩnh vực nhạy cảm về chính trị. Thêm vào đó, sự trả đũa của EU có thể gây tác động nặng nề nhất tại nhiều cộng đồng nông thôn vốn là thành trì của ông Trump.

Darci Vetter, cựu quan chức phụ trách đàm phán cho Đại diện thương mại Mỹ, cho hay nông dân nằm trong số những nhà xuất khẩu lớn nhất nước Mỹ, và thường trở thành mục tiêu trong các cuộc tranh chấp thương mại. Bà cho biết, cộng đồng nông nghiệp Mỹ đang lo lắng một cách chính đáng trước viễn cảnh xấu này.

Một số quốc gia khác dù chưa công bố cụ thể các biện pháp trả đũa, song đưa ra những lời đe dọa gay gắt không kém. Ngoại trưởng Canada, Chrystia Freeland, nói rằng nước này sẵn sàng bảo vệ những lợi ích mậu dịch của mình trong khi Bộ trưởng Thương mại Canada, Steven Ciobo, nói các khoản thuế quan sẽ châm ngòi cho những biện pháp trả đũa gây phương hại tới tất cả mọi người.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump xem ra không "nao núng" trước làn sóng trả đũa và đã đăng tải một loạt thông điệp Twitter để bảo vệ đề xuất áp thuế quan đối với nhôm và thép nhập khẩu.

Nhưng theo các chuyên gia, nước Mỹ không kiểm soát nền kinh tế toàn cầu và những mức thuế quan mà ông Trump dự tính ký thông qua trong tuần này, có thể làm các nước khác kiện Mỹ lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nếu tổ chức này ra phán quyết chống lại Mỹ, điều này sẽ là phép thử xem ông Trump có chịu tuân thủ các quy định mậu dịch toàn cầu hay không.

Antonio Ortiz-Mena, cố vấn cấp cao của Tổ chức Albright Stonebridge nhận định, nếu Mỹ sẵn sàng áp đặt thuế quan như vậy lên các đối tác mậu dịch thân thiết của mình, các nước khác sẽ bớt hứng thú đàm phán các thỏa thuận thương mại với Mỹ, và quyết định của Tổng thống Trump có thể kéo theo nhiều hậu quả khôn lường.