Không nhất thiết tách bạch về quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ

Chưa có quy định chứng thư điện tử tố tụng

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, dự thảo luật đã được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 và tiếp thu hoàn thiện để trình Quốc hội cho ý kiến trong phiên thảo luận hôm nay.

Theo đó, phạm vi điều chỉnh, đã được chỉnh lý như trong dự thảo Luật theo hướng: chỉ quy định việc thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử, không quy định về nội dung, hình thức, điều kiện của giao dịch thuộc các lĩnh vực khác nhau, trong đó có lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Giao dịch trong lĩnh vực nào sẽ được điều chỉnh bởi pháp luật chuyên ngành của lĩnh vực đó.

Liên quan đến chữ ký điện tử, Chủ nhiệm Ủy ban KH,CN&MT Lê Quang Huy cho biết, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã chỉnh lý nội dung giải thích từ ngữ về “Chữ ký số”, “Chữ ký điện tử” tại Điều 3, đồng thời UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung khoản 4 Điều 25 quy định về các hình thức xác nhận khác bằng phương tiện điện tử mà không phải là chữ ký điện tử thì thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành, để phù hợp với thực tiễn triển khai.

Về giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước, UBTVQH đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các điều từ Điều 43 đến Điều 47 dự thảo Luật quy định cụ thể về các loại hình GDĐT, các hoạt động, trách nhiệm của cơ quan nhà nước và các quy định hỗ trợ nhằm thúc đẩy GDĐT.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung - Đoàn ĐBQH Vĩnh Phúc cho rằng, hiện nay trên thế giới đang chuyển đổi theo xu hướng lưu trữ điện tử, những tài liệu xuất bản trong tương lai phần nhiều sẽ là ở dạng điện tử.

Vì vậy, việc chuyển đổi dữ liệu giữa văn bản điện tử và văn bản giấy áp dụng trong các thủ tục hành chính sẽ ngày càng tăng. Việc sử dụng văn bản điện tử cũng đảm bảo yêu cầu tiết kiệm, chống lãng phí. Đại biểu cũng nhất trí cao với việc bổ sung quy định chuyển đổi văn bản giấy sang văn bản điện tử và ngược lại. Do vậy, cần quy định kỹ lưỡng về nội dung này ngay tại văn bản luật.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Đoàn ĐBQH Khánh Hòa cho biết, tại Điều 12, Điều 14, Điều 22 của dự thảo luật quy định giá trị của thông điệp dữ liệu chứng thư điện tử trong một số trường hợp theo hướng dẫn chiếu để các quy định pháp luật khác có liên quan. Tuy nhiên, hiện tại các quy định pháp luật về công chứng, chứng thực, tố tụng và chứng nhận lãnh sự hợp pháp hóa lãnh sự chưa có quy định dành cho việc này.

Để quy định ban hành được nhanh chóng áp dụng trên thực tế, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tham vấn thêm ý kiến của các cơ quan quản lý chuyên ngành như Bộ Tư pháp, cũng như nghiên cứu các quy định từ các nước đã áp dụng việc công chứng thông điệp dữ liệu để quy định một cách cụ thể hơn về vấn đề này. Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh cũng đề nghị ban soạn thảo rà soát rõ chủ thể có quyền chuyển đổi giữa văn bản giấy và thông điệp dữ liệu.

Chữ ký số là dịch vụ công

Về chữ ký điện tử, dự thảo Luật quy định gồm một trong ba loại sau: Chữ ký điện tử chuyên dùng, chữ ký số công cộng, chữ ký số chuyên dùng công vụ.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Thịnh cho rằng quy định này có phần chưa sát thực tiễn giao kết giao dịch trên môi trường điện tử. Trên thực tế có ba loại chữ ký điện tử được sử dụng phổ biến: chữ ký số chữ ký số, chữ ký scan, chữ ký hình ảnh. Đối chiếu với dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) lần này, chữ ký scan và chữ ký hình ảnh dường như không thể xếp vào bất kỳ loại chữ ký điện tử nào quy định tại Điều 25. Trong khi hai loại chi phí này tương đối phổ biến và áp dụng nhiều trong thực tiễn.

Do đó, đại biểu đề nghị nếu chữ ký điện tử đáp ứng đủ các điều kiện để đảm bảo chữ ký an toàn, giá trị pháp lý của các loại chữ ký điện tử, ngoài chữ ký số thì nên được công nhận.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân – Đoàn ĐBQH Bình Dương đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng quy định về quản lý chữ kí số chuyên dùng công vụ. Dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng công vụ là dịch vụ công quan trọng đặc thù do đối tượng sử dụng dịch vụ là công chức, viên chức nhà nước.

Theo đại biểu, lĩnh vực quản lý về chữ ký số chuyên dùng công vụ và quản lý về chữ ký số chuyên dùng công cộng là 2 lĩnh vực riêng biệt có đặc thù khác nhau về đối tượng mục tiêu phương thức quản lý hạ tầng kỹ thuật. Do vậy, khi quy định đối với cơ quan quản lý nhà nước về chữ ký số chuyên dùng công vụ cần phải cân nhắc kỹ lưỡng, không nhất thiết cứng nhắc bắt buộc phải tách bạch về quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức - Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh đồng tình giao Bộ Thông tin và Truyền thông thực hiện chức năng quản lý về giao dịch điện tử. Tuy nhiên, đối với vấn đề chữ ký điện tử số công vụ, đại biểu cho rằng sự tách bạch giữa chữ ký số công vụ phải được mã hóa bởi Ban Cơ yếu của Chính phủ. Do đó, đề nghị Quốc hội xem xét vấn đề này dưới góc độ quốc phòng, an ninh để đảm bảo vấn đề quốc phòng, an ninh quốc gia...

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Phương Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang cho rằng, dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) về cơ bản đã hoàn tất quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về giao dịch điện tử, cụ thể là trách nhiệm quản lý nhà nước về chữ ký chuyên dụng công vụ vẫn còn một số ý kiến khác nhau. Đối với quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về chữ ký số chuyên dụng công vụ, UBTVQH và Chính phủ đã thống nhất quan điểm cần phải phù hợp với chủ trương một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính.

Hơn nữa, chữ ký số chuyên dùng công vụ là loại chữ ký điện tử được sử dụng công khai trong giao dịch của cơ quan nhà nước. Việc cấp cho các cơ quan nhà nước chứng thư, chữ ký số chuyên dụng công vụ cho mục đích ký số thực chất đây là một hoạt động dịch vụ công phục vụ giao dịch của các cơ quan quản lý nhà nước.

Theo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, giao dịch điện tử hoạt động hằng ngày không thuộc phạm vi của luật này. Chữ ký chuyên dùng công vụ không phải là lĩnh vực đặc thù thuộc phạm vi bảo vệ bí mật nhà nước, đại biểu khẳng định.