Khám hô hấp, bất ngờ phát hiện bệnh lý tim mạch

Bà Nguyễn Thị Vân (68 tuổi, Hà Nội) xuất hiện triệu chứng khó thở, lúc ngủ phải há miệng để thở, thường xuyên mệt mỏi khi gắng sức cách đây 3 tháng. Tưởng có vấn đề ở phổi, bà đến khám chuyên khoa Hô hấp tại BVĐK Tâm Anh Hà Nội. Nghe tim bệnh nhân có tiếng thổi, bác sĩ khuyên bà khám chuyên sâu tim mạch. Qua siêu âm, bác sĩ khoa tim mạch chẩn đoán bà bị hẹp khít van động mạch chủ nặng.

BSCKI Nguyễn Đức Hưng, Phó khoa Tim mạch, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, hẹp van động mạch chủ là tình trạng van không thể mở ra hoàn toàn, làm cản trở lưu thông máu chứa oxy và các dưỡng chất đi nuôi cơ thể. Để bù đắp lại lượng máu thiếu hụt, tim phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến quá sức, gây phì đại cơ tim thất trái hoặc suy tim. Bệnh được chia thành ba mức độ: hẹp nhẹ, vừa và khít. Mức độ hẹp van tim càng tăng, rủi ro suy tim càng lớn.

Đầu tháng 6 vừa qua, bà Vân được bác sĩ chỉ định can thiệp thay van động mạch chủ qua da và xuất viện chỉ sau 2 ngày. Trong lần tái khám gần nhất, bà cho biết các triệu chứng khó thở, mệt mỏi khó chịu trước đó giảm dần và biến mất, van tim mới ổn định, sức khỏe phục hồi tốt.

Theo bác sĩ Hưng, trước đây, phương pháp kinh điển thường được áp dụng điều trị trong trường hợp của bà Vân là phẫu thuật tim hở. Bệnh nhân phải cưa xương ức nên có nguy cơ ảnh hưởng hô hấp, để lại sẹo, thời gian nằm viện có thể kéo dài hàng tuần và lâu hồi phục. Đặc biệt, bệnh nhân sau thay van mổ mở phải dùng thuốc chống đông và cần ăn uống kiêng khem kĩ càng.

Kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da (còn gọi là thay van động mạch chủ qua đường ống thông - TAVI) được xem là xu hướng tiên tiến nhất trong điều trị thay van động mạch chủ, hiện đang được ứng dụng hiệu quả tại BVĐK Tâm Anh. Đây là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, nhẹ nhàng và hiệu quả với nhiều ưu điểm. Các bác sĩ dùng một ống thông luồn từ đùi theo đường mạch máu đến van động mạch chủ bị hẹp. Dưới sự quan sát qua hệ thống robot chụp mạch số hóa xóa nền tân tiến Artis Pheno trong phòng can thiệp Hybrid hiện đại, mạch máu sẽ hiện rõ, giúp bác sĩ xác định và đưa van đến vị trí chính xác. Van nhân tạo được đẩy ra khỏi ống thông bung ra và hoạt động thay thế van tim đã hỏng.

So với mổ mở, thủ thuật thay van động mạch chủ qua da tuy có giá thành cao hơn, hiệu quả ngang bằng, nhưng nhẹ nhàng hơn nên rút ngắn thời gian hồi phục. Người bệnh không cần cưa xương ức, không chạy máy tim phổi nhân tạo tuần hoàn ngoài cơ thể, không gây mê toàn thân, giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Can thiệp chỉ qua một ống thông nên bệnh nhân giảm mất máu, giảm đau, có thể xuất viện sau 2-3 ngày, nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Sau thay van động mạch chủ qua da, người bệnh chỉ cần giữ gìn vệ sinh răng miệng, thân thể để tránh trường hợp van bị nhiễm trùng, ngoài ra có thể sinh hoạt và ăn uống như bình thường, không cần hạn chế thể lực.

Bác sĩ Hưng nhận định, để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho bệnh nhân, can thiệp thay van động mạch chủ qua đường ống thông cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng nhằm đánh giá toàn bộ đặc điểm ca bệnh, những nguy cơ có thể xảy ra. Trước khi can thiệp, người bệnh được chụp cắt lớp vi tính hệ mạch máu và buồng tim để lựa chọn kích cỡ van và góc thả tối ưu để đảm bảo chính xác tuyệt đối. Van động mạch chủ của bà Vân bị vôi hóa nên van mới cần được tính toán để ép sát toàn bộ lá van vào thành mạch, giúp mang lại kết quả tối ưu mà không có biến chứng xảy ra.

Hiệu quả điều trị phụ thuộc vào sự phối hợp đồng bộ, linh hoạt, chặt chẽ và chính xác tuyệt đối của ekip thực hiện trong việc sử dụng máy tạo nhịp tần số, hạ huyết áp, căn chỉnh van tối ưu… Yêu cầu khắt khe đặt ra là người phụ thứ 2 phải bơm bóng và bung nở van đúng thời điểm. Do chỉ cần một sai sót nhỏ trong việc bung nở van giữa người chính và người phụ thứ 2 có thể làm trật vị trí van, di lệch van hoặc hở cạnh van, ảnh hưởng tính mạng người bệnh.

Bác sĩ Hưng lưu ý, hẹp van động mạch chủ có thể xảy ra ở bất cứ ai, đặc biệt là người cao tuổi, tiền sử mắc bệnh tim bẩm sinh như van động mạch chủ hai mảnh, tiền sử nhiễm trùng có ảnh hưởng đến tim, đái tháo đường, huyết áp cao, người mắc bệnh thận mạn tính hay từng xạ trị vùng ngực,...

Ở thể nhẹ, người bệnh thường không cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào, các triệu chứng chỉ xuất hiện mờ nhạt khi hoạt động gắng sức như chơi thể thao hoặc sinh nở… Nếu van động mạch chủ hẹp nặng, người bệnh thường đau ngực, khó thở, rối loạn nhịp tim, mệt hoặc ngất xỉu khi gắng sức.