Hội thảo quốc tế về Biển Đông: Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

Văn Vũ| 26/07/2014 23:26
Theo dõi Báo điện tử Công lý trên

Ngày 26/7, tại TP.HCM, Hội Luật gia Việt Nam phối hợp với Trường Đại học Luật TP.HCM tổ chức Hội thảo quốc tế “Những khía cạnh pháp lý liên quan đến sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam”.

Tham dự Hội thảo có ông Phạm Quốc Anh, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, GS.TS Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM, 50 học giả là những chuyên gia có uy tín hàng đầu về Luật quốc tế nói chung và Luật biển quốc tế nói riêng trong nước và quốc tế. Đặc biệt, trong số các học giả có bà Jeanne Mirer, Chủ tịch Hội Luật gia dân chủ thế giới; Thẩm phán, GS Luật quốc tế Alexander Yankov, nguyên Thẩm phán Tòa án Công lý quốc tế, Thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật biển, Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa cùng hơn 300 đại biểu khách mời đến từ các cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế.

Hội thảo quốc tế về Biển Đông: Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM, Trưởng ban Tổ chức Hội thảo đã điểm lại những vụ tranh chấp biển đảo điển hình của một số quốc gia trên thế giới đã được giải quyết bằng con đường hòa bình. Đây là một trong những bài học quý giá cho việc giải quyết căng thẳng về tình hình Biển Đông - nơi giao thương hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới. Theo đó, Hội thảo sẽ tập trung vào 3 chủ đề: Luật quốc tế và sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981; Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp chính trị ngoại giao trong pháp luật quốc tế; Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp pháp lý trong luật quốc tế với khoảng 15 tham luận sẽ được trình bày tại 3 phiên làm việc.

Khác với các Hội thảo về Biển Đông trước đây có phạm vi rộng, bàn nhiều vấn đề lịch sử, vị trí địa chính trị của Biển Đông; mối quan hệ tương tác giữa các quốc gia có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông; an ninh, an toàn hàng hải, hàng không; quản lý tranh chấp, xung đột… Theo GS.TS Mai Hồng Quỳ, Hội thảo này chỉ tập trung vào lĩnh vực pháp lý mà cụ thể là đánh giá, phân tích sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam dưới góc độ pháp luật quốc tế. Đồng thời, Hội thảo sẽ xem xét, thảo luận về các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp trong luật pháp quốc tế bao gồm các biện pháp chính trị, ngoại giao và biện pháp pháp lý. 

Trong đó, các học giả đến từ các quốc gia đã sử dụng biện pháp pháp lý để giải quyết tranh chấp như Indonesia, Philippines, Thái Lan, Hàn Quốc… sẽ trình bày kinh nghiệm giải quyết tranh chấp trước các cơ quan tài phán quốc tế.

Đặc biệt, các chuyên gia đã từng tham gia giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế với tư cách là Thẩm phán, Luật sư như: Giáo sư Luật quốc tế Alexander Yankov, nguyên Thẩm phán Tòa án Công lý quốc tế, nguyên Thẩm phán Tòa án quốc tế về Luật biển đến từ Bungari; Giáo sư Makane Moise Mbengue - khoa Luật Đại học Geneva (Thụy Sĩ) nhằm giúp Việt Nam có thêm thông tin, kinh nghiệm để giải quyết tranh chấp này.

Theo GS.TS Mai Hồng Quỳ, mặc dù từ ngày 15/7/2014 giàn khoan Hải Dương 981 đã được di dời ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam nhưng hành động này của Trung Quốc đã tạo ra một tiền lệ xấu trong quan hệ pháp lý quốc tế. Chính vì vậy, Hội thảo được tổ chức vào thời điểm này vẫn còn nguyên ý nghĩa chính trị, pháp lý và tính thời sự trong bối cảnh quốc tế hiện nay.

Hội thảo quốc tế về Biển Đông: Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

Các giáo sư Luật và chuyên gia trao đổi tại Hội thảo. (Ảnh: Hoàng Hải/TTXVN)

Trong không khí cởi mở, thắng thắn, Hội thảo đã được nghe các học giả trình bày tham luận và thảo luận trên tinh thần khoa học. Các học giả đều chung nhận định rằng, Biển Đông là vùng biển có vị trí địa chính trị rất quan trọng không chỉ đối với Trung Quốc, các nước Đông Nam Á mà còn đối với cả khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới. Chính vì vậy, bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải, hàng không và hoạt động thương mại quốc tế bình thường trên Biển Đông là quyền lợi và nghĩa vụ của tất cả các quốc gia.

Dưới góc độ pháp luật quốc tế, các học giả cho rằng, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam là hành vi vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982, Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 và Thỏa thuận về nguyên tắc 6 điểm giải quyết tranh chấp trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc năm 2011. Đồng thời, hành vi này đã xâm phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam đã được quy định tại Điều 56,77 và 81 Công ước 1982; Ảnh hưởng đến hoạt động hàng hải, hàng không và thương mại quốc tế; đe dọa hòa bình, an ninh của khu vực và thế giới; làm tổn hại đến tình đoàn kết hữu nghị giữa hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc.

Các học giả đã thống nhất rằng, một môi trường hòa bình, ổn định ở Biển Đông sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn trong việc thúc đẩy quan hệ chính trị, kinh tế, thương mại, hàng hải, hàng không và an ninh của các quốc gia trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

Hội thảo cũng đã phân tích sâu sắc vai trò ASEAN và các quốc gia ngoài khu vực đối với tình hình bất ổn hiện nay ở Biển Đông. Theo các học giả, với tư cách là tổ chức quốc tế khu vực, ASEAN cần tăng cường đoàn kết, hợp tác hơn nữa nhằm thống nhất ý chí chung của khối, hành động có trách nhiệm, đúng luật pháp quốc tế để tiến tới cùng Trung Quốc ký COC để kiểm soát và giải quyết hiệu quả các tranh chấp, xung đột ở Biển Đông vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Các học giả đều chung nhận định rằng, vì lợi ích và sự phát triển chung của khu vực và thế giới, các tranh chấp, xung đột hiện nay trên Biển Đông phải được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Hiến chương Liên hợp quốc và Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982. Không bên nào được quyền hành xử đơn phương, áp đặt, trái luật pháp quốc tế bằng cách sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng, xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia khác. Do đó, các quốc gia trong khu vực phải tận tâm, thiện chí hợp tác để giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi nhằm duy trì môi trường hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển. Độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của mỗi quốc gia phải được bảo đảm. Luật pháp quốc tế phải được tôn trọng, tuân thủ và thực hiện tromg đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982.

Các học giả đã bàn về những ưu điểm và hạn chế của việc áp dụng các biện pháp chính trị ngoại giao để giải quyết tranh chấp theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc và Công ước của Liên hợp quốc năm 1982. Về thực tiễn, các biện pháp chính trị ngoại giao là một biện pháp giải quyết tranh chấp đã được nhiều quốc gia sử dụng từ trước tới nay. Kết quả của việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp chính trị ngoại giao sẽ được các bên tranh chấp tuân thủ, thực hiện bởi đó chính là kết quả của sự thoả thuận ý chí, quyền lợi ích của các quốc gia hữu quan. Do vậy, việc Việt Nam đã, đang kiên trì sử dụng biện pháp chính trị ngoại giao để giải quyết các tranh chấp trên biển với Trung Quốc là một giải pháp tích cực và có triển vọng.

Tuy nhiên, một số học giả và đại biểu cho rằng, trước tình hình và diễn biến trên Biển Đông hiện nay, và nhất là khi Trung Quốc không thiện chí để giải quyết tranh chấp bằng biện pháp chính trị ngoại giao thì trong trường hợp cần thiết, Việt Nam cũng nên cân nhắc việc sử dụng biện pháp pháp lý để giải quyết các tranh chấp liên quan với Trung Quốc. Bởi lẽ, khi các biện pháp chính trị-ngoại giao đã được sử dụng nhưng không mang lại kết quả thì sử dụng biện pháp pháp lý để giải quyết tranh chấp là sự lựa chọn khôn ngoan, hòa bình, văn minh được luật quốc tế thừa nhận và bảo đảm thực hiện. Vì trật tự của thế giới vẫn phải được vận hành trong khuôn khổ của luật pháp quốc tế.

Theo GS.TS Mai Hồng Quỳ, kết quả của hội thảo này sẽ được Trường Đại học Luật TP.HCM và Hội Luật gia Việt Nam tổng hợp thành Kỷ yếu khoa học. Các kiến nghị khách quan, khoa học của các học giả và đại biểu tham dự hôm nay sẽ được gửi cho các cơ quan hữu quan của Việt Nam và cơ quan, tổ chức quốc tế.

Đọc tiếp
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Hội thảo quốc tế về Biển Đông: Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình