Hội nghị ACMECS 7: Hướng đến một tiểu vùng Mekong năng động, thịnh vượng

Trưởng đoàn đại biểu 5 nước và đại diện ASEAN khẳng định liên kết  hợp tác ACMECS

Hội nghị nhằm hướng đến một tiểu vùng Mekong năng động, thịnh vượng, góp phần bảo đảm triển vọng tăng trưởng kinh tế của 5 nước Mekong.

8 lĩnh vực hợp tác của ACMECS

Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady- Chao Phraya- Mekong (ACMECS), còn được gọi là Tổ chức chiến lược hợp tác Kinh tế (ECS), là khuôn khổ hợp tác kinh tế gồm 5 nước Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan và Việt Nam nhằm tăng cường hợp tác kinh tế chung và song phương để khai thác và phát huy lợi thế so sánh giữa các vùng, các nước thành viên, nâng cao sức cạnh tranh, thu hẹp khoảng cách phát triển.

ACMECS thành lập tháng 11/2003 tại Hội nghị Cấp cao Bagan (Myanma) theo sáng kiến của Thủ tướng Thái Lan và gồm 4 nước là Campuchia, Lào, Mianma và Thái Lan. Tại Hội nghị, các nước đã thống nhất đổi tên Tổ chức chiến lược hợp tác kinh tế thành Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong (tên của 3 dòng sông chính trong lưu vực sông Mê Công). Việt Nam chính thức tham gia ACMECS tại Hội nghị Bộ trưởng ACMECS lần thứ 1 tại Thái Lan, tháng 11/2004.

Đoàn đại biểu Myanma tham dự Hội nghị ACMECS 7

Về lĩnh vực hợp tác, tại Hội nghị Cấp cao Bagan (Myanma tháng 11/2003), các nước thông qua Tuyên bố Bagan và Chương trình hành động ACMECS, trong đó nêu 5 lĩnh vực hợp tác gồm: thuận lợi hóa thương mại và đầu tư; hợp tác công nghiệp- nông nghiệp; giao thông; hợp tác du lịch; phát triển nguồn nhân lực. Tại Hội nghị Cấp cao ACMECS lần 2 (tháng 4/2006, Bangkok, Thái Lan), các nước nhất trí bổ sung thêm lĩnh vực y tế. Tại Hội nghị Bộ trưởng ACMECS lần 4 (Pắc Sế, tháng 7/2006), các nước nhất trí tách lĩnh vực công nghiệp- nông nghiệp thành 2 lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp- năng lượng. Hội nghị Cấp cao ACMECS lần thứ 4 (Phnôm Pênh, Campuchia tháng 7/11/2010), các nước thống nhất bổ sung hợp tác trong lĩnh vực môi trường. Đến nay ACMECS có 8 lĩnh vực hợp tác gồm:  thương mại- đầu tư; nông nghiệp; công nghiệp- năng lượng; giao thông; du lịch; phát triển nguồn nhân lực; y tế; môi trường.

Về cơ chế hợp tác, Hội nghị Cấp cao ACMECS được tổ chức hai năm một lần theo luân phiên chữ cái tên các nước, Hội nghị Bộ trưởng họp hàng năm. Hội nghị SOM ACMECS được tổ chức cùng dịp với Hội nghị Cấp cao và Hội nghị Bộ trưởng, song các nước khuyến nghị có thể tổ chức họp SOM 6 tháng 1 lần nếu cần thiết. Hiện nay, ACMECS thành lập 8 nhóm công tác tương ứng với 8 lĩnh vực hợp tác. Mỗi nước ACMECS điều phối ít nhất 1 lĩnh vực hợp tác trong đó Thái Lan điều phối 2 lĩnh vực là thương mại- đầu tư và y tế; Việt Nam điều phối 2 lĩnh vực là phát triển nguồn nhân lực, công nghiệp- năng lượng. Việt Nam đồng điều phối với Campuchia trong lĩnh vực môi trường. Campuchia điều phối hợp tác du lịch. Lào điều phối hợp tác giao thông. Myanma điều phối nông nghiệp.

Các nước đều giao cho Bộ Ngoại giao làm điều phối các bộ, ngành liên quan tham gia hợp tác ACMECS. Việt Nam thành lập Nhóm công tác liên ngành do lãnh đạo Bộ Ngoại giao chủ trì, thành viên gồm đại diện của các bộ/ngành liên quan đến các lĩnh vực hợp tác trong ACMECS.

Triển khai hợp tác của ACMECS

Chương trình hành động ACMECS (ECSPA) giai đoạn 2003-2005 đã đề xuất 46 dự án hợp tác chung và khoảng 280 dự án song phương trong các lĩnh vực hợp tác của ACMECS. Các nước đã nhất trí 26 dự án ưu tiên để vận động tài trợ bên ngoài, trong đó Việt Nam có 3 dự án. Hội nghị Bộ trưởng ACMECS lần 4 (Pắc Sế, tháng 7/2006) kiểm điểm việc thực hiện ECSPA giai đoạn 2003-2005; thông qua ECSPA 2006 và danh mục dự án ACMECS 2006-2008 gồm 60 dự án chung và 251 dự án song phương và nhất trí trình lãnh đạo cấp cao các nước ACMECS thông qua tại Hội nghị Cấp cao ACMECS giữa kỳ

Hội nghị Cấp cao ACMECS giữa kỳ (2006) nhất trí thông qua Chương trình hành động ACMECS 2006, danh mục dự án ACMECS 2006-2008 và danh mục 14 dự án ưu tiên kêu gọi tài trợ của các Đối tác phát triển. Hội nghị ghi nhận các thỏa thuận về việc kết hợp Chương trình hành động ACMECS và CLMV; ưu tiên hợp tác giao thông, nông nghiệp, năng lượng, phát triển nguồn nhân lực và du lịch; ghi nhận và giao các Bộ trưởng, các Nhóm công tác ACMECS nghiên cứu cụ thể sáng kiến của Thủ tướng Hun Sen về thành lập hiệp hội xuất khẩu gạo ACMECS.

Với Tuyên bố Nay Pi Đô và Kế hoạch hành động giai đoạn 2016 -2018, Hội nghị Cấp cao ACMECS 6 đã thông qua Mục tiêu chính của Kế hoạch hành động là đưa ACMECS trở thành điểm đến hàng đầu về đầu tư và du lịch, hình thành cơ sở sản xuất thống nhất trong khu vực ACMECS, đặc biệt là ở các khu vực biên giới, tận dụng cơ hội mới mà Cộng đồng Kinh tế ASEAN đem lại. Với 8 lĩnh vực hợp tác, Kế hoạch Hành động ACMECS giai đoạn 2016-2018 tập trung hỗ trợ các nước ACMECS trở thành các nhà cung cấp hàng đầu khu vực và thế giới về nông sản, trong đó chú trọng hợp tác sản xuất gạo giữa các nước ACMECS và với các đối tác phát triển; khuyến khích mô hình hợp tác sản xuất bao tiêu giữa các nước. Các nước mở rộng hợp tác thương mại và đầu tư, tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, dịch vụ trong khu vực, chú trọng phát triển các cửa khẩu quốc tế và nhân rộng mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng”; khuyến khích phát triển các cơ sở sản xuất dọc khu vực biên giới; phát triển du lịch bền vững và hiện thực hóa ý tưởng “Năm quốc gia, một điểm đến”; hợp tác quản lý và phát triển bền vững lưu vực các dòng sông Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong…

Việt Nam là thành viên tích cực và có trách nhiệm

Trước đó, từ ngày 4 đến 7/11/2008, Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao ACMECS 3 tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Hà Nội. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố của các nhà lãnh đạo ACMECS về thúc đẩy và tạo thuận lợi thương mại, đầu tư và du lịch, nhất trí ưu tiên hợp tác liên kết kinh tế, đặc biệt là thúc đẩy thương mại và đầu tư nội khối nhằm đối phó với thách thức và biến động bất lợi của suy giảm kinh tế thế giới. Bên cạnh đó, Hội nghị đã nhất trí thành lập Nhóm công tác về môi trường.

Đoàn đại biểu Campuchia tham dự Hội nghị ACMECS 7

Hội nghị Cấp cao ACMECS lần thứ 7 được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam lần này từ ngày 24 đến 26/10/ 2016 diễn ra trong bối cảnh khu vực Mekong đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với những cơ hội phát triển chưa từng có và không ít thách thức. ACMECS lần thứ 7 với mục đích “Hướng tới một tiểu vùng Mekong năng động và thịnh vượng” là dịp để các nhà lãnh đạo xem xét tình tình hình thực hiện các kế hoạch hành động nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế, thúc đẩy hội nhập khu vực và ứng phó với các thách thức chung vì tương lai hòa bình, thịnh vượng của tiểu vùng Mekong.

Là thành viên tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam đang có nhiều đóng góp quan trọng trong hợp tác ACMECS. Với vị trí cửa ngõ phía Đông của tiểu vùng Mekong, Việt Nam là một nhân tố không thể thiếu của các hành lang kinh tế Đông- Tây và hành lang kinh tế phía Nam. Hội nghị ACMECS lần thứ 7 Việt Nam đã chủ động đưa ra nhiều sáng kiến, ý tưởng mới để đóng góp xây dựng các văn bản quan trọng, thúc đẩy các sáng kiến, cung cấp hỗ trợ phát triển cho các nước thành viên, trong đó có phát triển nguồn nhân lực và xây dựng cơ sở hạn tầng. Với chính sách đúng đắn và sự phối hợp chặt chẽ trong khuôn khổ ACMECS, các tiềm năng và lợi thế của khu vực như lực lượng lao động lớn, giá cả cạnh tranh, vị trí địa kinh tế chiến lược sẽ tiếp tục được phát huy, góp phần bảo đảm triển vọng tăng trưởng kinh tế của cả 5 nước Mekong.