Hỗ trợ pháp lý cho phạm nhân sắp mãn hạn tù

Thao gia Hội thảo có sự góp mặt của các chuyên gia của UNDP, Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công an. Mục tiêu của Hội thảo nhằm thảo luận những kết quả từ một dự án thí điểm cung cấp hỗ trợ pháp lý di động ở một số trại giam dành cho phạm nhân sắp mãn hạn tù theo bản án của họ.

Ông Scott Ciment, Cố vấn chính sách về pháp luật của UNDP chia sẻ: “Khó khăn về giấy chứng minh nhân dân, giải quyết hồ sơ lý lịch tư pháp, đăng ký hộ khẩu và các rắc rối gia đình là những vấn đề họ thường gặp. Trong đó, một số phạm nhân đến đọc viết còn khó. Vì vậy, chương trình này được thiết kế để giúp phạm nhân tái hòa nhập xã hội thông qua trợ giúp thông tin pháp lý cơ bản do các sinh viên luật thực hiện với sự hỗ trợ của các giảng viên và các luật sư”.

Trước khi đến các trại giam để khảo sát tiến hành dự án, 50 sinh viên Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh đã gửi đến các phạm nhân bảng hỏi đánh giá nhu cầu pháp lý để đảm bảo công tác trợ giúp pháp lý hữu ích đối với phạm nhân sắp chấp hành xong án phạt tù. Sau đó các bạn sinh viên được cùng giảng viên phân tích, đánh giá nhu cầu và làm quen với những với các vấn đề pháp lý mà phạm nhân có thể nêu trong các phiên tư vấn.

Những phạm nhân mãn hạn tù rất cần được trợ giúp pháp lý

Ông Vũ Huy Hạnh, Cục Giáo dục cải tạo và hòa nhập cộng đồng (C86) Bộ Công an chia sẻ: Giáo dục phổ biến pháp luật cho phạm nhân là nội dung rất quan trọng trong công tác giáo dục cải tạo phạm nhân. Nội dung này cũng đã được quy định trong các văn bản pháp luật và văn bản hướng dẫn thi hành.

Khi phạm nhân sắp chấp hành xong hình phạt tù, họ được học chương trình đầu ra do trại giam tổ chức, gồm các nội dung: Quyền và nghĩa vụ của người chấp hành xong án phạt tù; giới thiệu một số thủ tục hành chính, văn bản pháp luật có những điều luật liên quan đến các hoạt động thường ngày như: Luật Giao thông, Luật Cư trú, thông tin về HIV/AIDS và phòng chống lây nhiễm; tư vấn hỗ trợ kỹ năng sống, kỹ năng tìm việc làm… Một số trại giam trong chương trình giáo dục tại lớp học đầu ra còn mời cả người hoàn lương tiến bộ đến trao đổi kinh nghiệm để tái hòa nhập cộng đồng.

Thời gian qua, cơ quan này cũng đã xây dựng trang web giáo dục hướng thiện và hòa nhập cộng đồng, trong đó có chuyên mục tư vấn trao đổi, chủ yếu là tư vấn pháp luật nhằm giúp người mãn hạn tù có kiến thức pháp luật để vận dụng trong cuộc sống. Trong các trại giam, cán bộ giáo dục, cán bộ quản giáo là lực lượng nòng cốt thực hiện công tác giáo dục, tư vấn pháp luật cho phạm nhân; họ là người nắm rõ hoàn cảnh, lai lịch, tội trạng của phạm nhân vì vậy công tác giáo dục phổ biến tư vấn pháp luật cho kết quả tốt, tác động hiệu quả đến nhận thức của phạm nhân.

Từ thực tiễn các đơn vị trại giam, Cục C86 cũng đưa ra những kiến nghị, đó là: đối tượng giáo dục, tư vấn ở đây là phạm nhân đang chấp hành hình phạt tù trong các cơ sở giam giữ, họ có nhiều điểm khác nhau như trình độ văn hóa, nhận thức pháp luật, độ tuổi, giới tính, đặc điểm văn hóa vùng miền và nhất là tính chất, mức độ phạm tội cũng khác nhau… Vì vậy, phải nghiên cứu từng con người cụ thể mới có biện pháp tư vấn, giáo dục phù hợp. Mặt khác, theo quy định của pháp luật các cơ sở giam giữ là những nơi được bảo vệ nghiêm ngặt, bởi thế, các cơ quan, tổ chức cá nhân làm việc, tiếp xúc với phạm nhân phải được cấp có thẩm quyền đồng ý.

Hiện nay, hàng năm có hàng ngàn người chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương, trong số này nhiều người cần được tư vấn, trợ giúp pháp lý để hòa nhập cộng đồng nhưng chưa có cơ quan, tổ chức nào trực tiếp thực hiện công tác này. Vì vậy, đề nghị các trường đại học Luật, các cơ sở trợ giúp pháp lý… mở rộng phạm vi chương trình giáo dục, tư vấn pháp luật để tiếp cận nhóm đối tượng này nhằm hỗ trợ, giúp đỡ họ ổn định cuộc sống, góp phần hạn chế tái phạm tội và vi phạm  pháp luật.